Zmiany skórne towarzyszące cukrzycy

Farmaceuta powinien zalecić pacjentowi przede wszystkim profilaktykę związaną z odpowiednią pielęgnacją całej skóry, a w szczególności skóry stóp oraz odpowiednią pielęgnację paznokci. Do tego dochodzi także położenie nacisku na właściwą kontrolę glikemii i przyjęcie planu, według którego pacjent będzie codziennie wykonywał konkretne czynności pielęgnacyjne. Równie ważne jest zapobieganie powikłaniom – bakteryjnym i grzybiczym zakażeniom i owrzodzeniom stóp, które nieleczone mogą przyczynić się do rozwoju stopy cukrzycowej, a w przypadku zaawansowanego stadium mogą nawet prowadzić do amputacji stopy. Należy więc pamiętać, że kiedy realizujemy recepty dla pacjenta diabetologicznego i kiedy doradzamy mu w zakresie leków, musimy także zwrócić uwagę na stosowane przez niego leki bez recepty i preparaty do pielęgnacji skóry.

Problemy skórne pacjentów diabetologicznych
Chorzy na cukrzycę mają często suchą skórę, która bywa ścieńczona, odwodniona i łuszcząca się, a tym samym wymaga szczególnej pielęgnacji. Dlatego odpowiednie nawilżenie ma bardzo istotne znaczenie w pielęgnacji skóry diabetyka. Zaleca się stosowanie terapii emolientowej, przy czym dobór produktu powinien być konsultowany z farmaceutą, tak aby pacjent stosował emolient najbardziej odpowiedni, który zapewni natłuszczenie skóry i odbudowę bariery naskórkowej, długotrwałe nawilżenie i wiązanie wody w skórze, dostarczy lipidów międzykomórkowych oraz złagodzi świąd i podrażnienia. Regularne i właściwe stosowanie emolientów jest podstawą dbania o prawidłowy stan skóry u osób z cukrzycą.

Pacjenci diabetologiczni są także podatni na zakażenia bakteryjne i grzybicze w związku z niekorzystnym wpływem hiperglikemii na funkcję granulocytów i limfocytów T. Najbardziej charakterystycznymi problemami skórnymi są śluzówkowo-skórne zakażenia grzybicze (np. kandydoza jamy ustnej i pochwy) oraz bakteryjne zakażenia stóp (włącznie z zapaleniem szpiku), których powstawaniu sprzyja upośledzone krążenie i neuropatia cukrzycowa.

Jeśli chodzi o zakażenia grzybicze to w przypadku ograniczonych zakażeń można zastosować jedynie leczenie miejscowe. Do leków stosowanych miejscowo w leczeniu grzybicy stóp zalicza się: pochodne imidazolowe, alliloaminy, amorolfinę i cyklopiroks. W niektórych postaciach infekcji grzybiczych można także zastosować leki przeciwgrzybicze z glikokortykosteroidami. Jednym z ciekawszych preparatów jest cyklopiroks, który działa na grzyby właściwe – dermatofity, grzyby drożdżopodobne, pleśnie i grzyby mieszane. Dzięki tak szerokiemu spektrum działania można go stosować m.in. w grzybicach skóry gładkiej (w tym na wyprzenia drożdżakowe w fałdach skóry, grzybicę międzypalcową stóp), a nawet w grzybicach paznokci.
Najważniejszym aspektem pielęgnacji skóry jest zapobieganie powstawaniu zmian typu stopy cukrzycowej. W zaleceniach klinicznych Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego z 2016 r. dotyczących postępowania u chorych na cukrzycę, duży nacisk kładzie się na prewencję, która polega na:

• systematycznym badaniu stóp u wszystkich chorych,
• regularnych zabiegach podiatrycznych (usuwanie modzeli i hiperkeratozy),
• stosowaniu obuwia (oraz wkładek) dostosowanego do kształtu stopy oraz odpowiednich skarpet,
• systematycznej edukacji dotyczącej właściwej i bezpiecznej pielęgnacji stóp i prewencji owrzodzeń.

Kiedy farmaceuta powinien skierować pacjenta do lekarza?
Na koniec niniejszego artykułu warto przypomnieć także, że bardzo istotne jest aby farmaceuta wiedział także, kiedy należy skierować pacjenta cukrzycowego z problemami skórnymi do lekarza. Najczęściej wizyta u lekarza jest konieczna wówczas, gdy chory zaobserwował:

• zmiany w kolorze lub wyglądzie skóry, tj. zaczerwienienie, podrażnienie, łuszczenie się lub infekcję,
• głębokie, punktowe rany lub rany, które nie chcą się goić,
• objawy infekcji, w tym obrzęk stopy lub okolicy kostki,
• pojawienie się odcisków lub zgrubień skóry na stopie,
• wrastający paznokieć lub zakażenie na paznokciu stopy,
• suche pęknięcia na skórze, szczególnie wokół pięty lub w fałdach skórnych.

Strony: 1 2 3 4 5