Opieka farmaceutyczna
Zasady żywienia w cukrzycy
9 minut
Zaleca się zwiększone spożycie ryb (2-3 razy w tygodniu), które są głównym źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 (kwas eikozapentaenowy – EPA/dokozaheksaenowy – DHA). Jeżeli spożycie ryb jest niewystarczające, w prewencji wtórnej zaleca się stosowanie kwasów tłuszczowych omega-3 w ilości 1 g dziennie w postaci kapsułek.
W diecie osób cierpiących na cukrzycę powinny się znaleźć również produkty dostarczające kwasy tłuszczowe jednonienasycone, tj. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, awokado.
Węglowodany są składnikiem pokarmowym, który w żywieniu chorych na cukrzycę podlega szczególnej kontroli. Powinny one zapewniać 45-50% wartości energetycznej diety.
Planując posiłki dla osób cierpiących na cukrzycę, warto wziąć pod uwagę następujące wskaźniki – indeks glikemiczny (IG) oraz ładunek glikemiczny (ŁG). IG określa szybkość wchłaniania węglowodanów pochodzących z różnych źródeł, w porównaniu z wchłanianiem glukozy. Im mniejszy jest wzrost glikemii, tym wartość IG jest niższa. Dla diabetyków najkorzystniejsze są produkty, których IG nie przekracza 55 (np. chleb z pełnego przemiału, jabłko, większość warzyw). Produkty te w przeciwieństwie do produktów o wysokim indeksie glikemicznym powodują powolne przyswajanie i stopniowy wzrost oraz spadek poziomu glukozy we krwi, co ułatwia kontrolę stężenia cukru we krwi. Z kolei ŁG uwzględnia nie tylko jakość spożywanych węglowodanów wraz z danym produktem, lecz również ich ilość. Produkty zalecane w diecie chorego na cukrzycę powinny mieć ŁG<10. Przydatność ładunku glikemicznego w planowaniu diety opiera się na założeniu, że produkty o wysokim IG spożywane w małych ilościach dają taki sam efekt w wyrzucie insuliny do krwi, jak produkty o niskim IG, za to spożywane w dużych ilościach. Brand-Miller opublikował dane, na podstawie których stwierdzono, że różne produkty o tym samym ŁG mają identyczny wpływ na profil insulinemii i glikemii.
Biorąc pod uwagę IG i ŁG, pacjenci z cukrzycą powinni spożywać produkty zbożowe z pełnego przemiału, kasze gruboziarniste, płatki owsiane, ryż nieoczyszczony. Produkty te są doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, witamin z grupy B oraz składników mineralnych. Warzywa są grupą najmniej ograniczoną w diecie chorego na cukrzycę, wiąże się to z ich niską wartością energetyczną. Warzywa zawierają duże ilości błonnika pokarmowego, a także antyoksydanty – kwas askorbinowy, beta karoten, alfa tokoferol oraz flawonoidy. Spożycie owoców w diecie chorego z cukrzycą powinny być ograniczone do 200-300 g dziennie. Zawierają znaczne ilości węglowodanów. Zaleca się wybór owoców o niskim IG i ŁG, owoców mniej słodkich i dojrzałych, na przykład wiśni, grejpfrutów, pomarańczy, brzoskwiń, jabłek. Z produktów mlecznych należy wybierać chude: mleko, jogurty beztłuszczowe lub 0,5%, chude sery twarogowe. Osoby cierpiące na cukrzycę powinny włączyć do diety nasiona roślin strączkowych. Przykładowo IG soczewicy wynosi 29, przy ŁG porcji (150 g) soczewicy równym 5.