Opieka farmaceutyczna
Emolienty dla dzieci od pierwszego dnia życia
6 minut
lek. Małgorzata Marcinkiewicz
dermatolog
Skóra noworodka pełni ważną rolę w adaptacji do życia, tworząc barierę między organizmem a otoczeniem. Cechuje się jednak mniejszą dojrzałością poszczególnych jej warstw w stosunku do skóry osoby dorosłej. Jest delikatna i wrażliwa. Jej warstwy są cieńsze i mniej zwarte, a mechanizmy regulacyjne nie są w pełni rozwinięte. Wartość pH skóry noworodka jest wyższa niż skóry osoby dorosłej i mieści się w zakresie 6,2-7,5. Stopniowo ulega obniżeniu do 5,2-5,5, co przeciwdziała nadmiernemu rozwojowi drobnoustrojów na jej powierzchni. Wierzchnia warstwa naskórka u noworodków – warstwa rogowa – jest bardzo cienka, a przestrzenie między komórkami są większe niż w naskórku osoby dorosłej. Stąd słabiej chroni skórę przed nadmierną utratą wody. Mniejsza jest zawartość naturalnego czynnika nawilżającego i składników lipidowych. Dlatego u dzieci może szybko rozwinąć się suchość skóry, podrażnienie, a nawet stan zapalny. Objawy te mogą powstać z dwóch głównych powodów: delipidyzacji – wybiórczej utraty składników lipidowych z warstwy rogowej bądź pobudzenia zapalnej reakcji immunologicznej prowadzącej do uszkodzenia bariery skórnej.
Zaburzenie w obrębie warstwy rogowej skutkuje większą utratą wody przez naskórek, ale i łatwiejszym wchłanianiem substancji aktywnych ze stosowanych preparatów, które mogą się kumulować i w konsekwencji działać toksycznie. Ponadto stosunek powierzchni skóry do masy ciała noworodków jest znacznie większy niż u osoby dorosłej, co także wpływa na ilość wchłanianych substancji. Ważne zatem, by preparaty pielęgnacyjne stosowane u dzieci były bezpieczne, a więc nie wykazywały działania drażniącego i alergizującego, były bezzapachowe, o minimalnym stężeniu substancji konserwujących oraz pozbawione barwników.
Prawidłowa pielęgnacja noworodka ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania naskórka jako bariery ochronnej. Uznaje się, że głównymi czynnikami szkodliwymi dla naskórka i jego bariery lipidowej są syntetyczne detergenty stosowane w pieniących się płynach do mycia. Rozpuszczają one cząsteczki tłuszczu z górnej warstwy naskórka, a stosowane kilka razy w ciągu dnia mogą skutecznie uszkodzić płaszcz lipidowy i jego funkcję ochronną.