Opieka
Suche i podrażnione oczy – studium przypadku
6 minut
Narząd wzroku z racji swojej roli i umiejscowienia narażony jest na oddziaływanie wielu potencjalnie szkodliwych czynników. Zanieczyszczenie powietrza, zmienne warunki atmosferyczne czy chociażby nadmierne korzystanie z ekranów monitorów – to sytuacje sprzyjające powstawaniu nieprzyjemnych dolegliwości ze strony oczu[1, 2]. Najczęściej objawy dotyczą podrażnienia i wysuszenia powierzchni oczu. Z takim też problemem przychodzi do Ciebie kolejna pacjentka.
— ARTYKUŁ SPONSOROWANY —
Pacjentka:
- Dziś do Twojej apteki zgłosiła się Pani Anna. To Twoja wieloletnia pacjentka, stąd wiesz, że na co dzień pracuje w pobliskim banku. Pani Anna zwraca się z prośbą o pomoc w kwestii dokuczających jej nieprzyjemnych objawów ze strony oczu.
- Od jakiegoś czasu (nie jest jednak w stanie określić jak długo) pacjentka ma wrażenie, że oczy szybko się męczą, a dodatkowo wydają się jej bardziej wysuszone niż zwykle.
- Nie potrafiąc dokładnie sprecyzować innych dokuczających jej objawów, pacjentka informuje Cię jeszcze, że co jakiś czas jej oczy łzawią.
- Pytasz pacjentkę o obecność ewentualnej alergii, ta jednak zaprzecza i twierdzi, że do tej pory nie miała nigdy żadnych objawów alergicznych.
- Pani Anna prosi Cię zatem o pomoc, tym bardziej, że pogłębiające się wysuszenie i podrażnienie skłania ją do częstego przecierania ręką powiek.
Problem suchych i podrażnionych oczu
Narząd wzroku sam w sobie podlega nieustannemu oddziaływaniu wielu potencjalnie szkodliwych czynników. Wiąże się to najczęściej z podrażnieniem oczu i subiektywnym odczuciem suchości powierzchni oka. Bardzo częstym ostatnio problemem wśród pacjentów wydaje się być Zespół Suchego Oka (ZSO), który jako taki diagnozuje się średnio u 5-35% pacjentów zgłaszających problemy z oczami[3].
W Zespole Suchego Oka, który jest schorzeniem wieloczynnikowym, dochodzi do destabilizacji filmu łzowego i zaburzenia jego homeostazy[3,4]. Brak odpowiedniego nawilżenia i ochrony oczu sprawia, że pacjenci bardzo często odczuwają objawy, takie jak:
- pieczenie,
- uczucie piasku pod oczami,
- podrażnienie,
- swędzenie,
- łzawienie (szczególnie w odpowiedzi na wiatr, zimne powietrze, światło)[1, 4, 5, 6].
Wymienione wyżej dolegliwości są konsekwencją zaburzenia właściwego nawilżania powierzchni oka, a także dużego tarcia pomiędzy powierzchnią oka a tylną krawędzią powiek. Dochodzi tym samym nierzadko do uczucia dyskomfortu i podrażnień oczu, co czasami wywołuje mikrouszkodzenia na ich powierzchni[3]. Nasilenie tych objawów potęgowane jest m.in. przez klimatyzację, niską wilgotność w pomieszczeniach, a także wielogodzinne korzystanie z ekranów monitorów[4]. Warto wiedzieć, że wilgotność poniżej 40 proc. sprzyja odparowywaniu filmu łzowego i przyczynia się do rozwoju objawów wysuszenia oczu[5]. Takie warunki niestety dość często panują w miejscach pracy (zwłaszcza z obecną klimatyzacją).
Na pomoc podrażnionym i wysuszonym oczom
Problemy, z jakimi pacjenci zgłaszają się do apteki, nierzadko możliwe są do rozpoznania i skłaniają do podjęcia próby terapii w warunkach aptecznych. Do takich należą właśnie objawy, takie jak: podrażnienie, pieczenie, swędzenie, łzawienie i zmęczenie oczu. Jedną z możliwych opcji terapeutycznych w takich przypadkach jest zastosowanie hialuronianu sodu – jednej z najczęściej stosowanych w przypadku wysuszenia oczu substancji.
Hialuronian sodu to substancja o silnie uwidocznionych właściwościach nawilżających. Cząsteczki hialuronianu sodu mają zdolność do wiązania wody, a ilość związanej wody może nawet 1000-krotnie przewyższać masę samej cząsteczki hialuronianu[7]. Substancja ta ma poza tym zdolność do zabezpieczania przed powstawaniem niewielkich uszkodzeń i wspomaga procesy gojenia w obrębie powierzchni oka[7]. Jest to zatem wysoce wskazane w przypadku chociażby ZSO, w przebiegu którego może dochodzić do podrażnień oczu.
Coraz częściej w przypadku różnorodnych podrażnień i zmęczenia oczu stosuje się w praktyce substancje o właściwościach regeneracyjnych i wspomagających procesy gojenia. Do takich z pewnością należy dekspantenol, czyli prowitamina B5.
Dekspantenol, jako substrat do syntezy koenzymu A:
- sprzyja proliferacji komórek,
- chroni je przed stresem oksydacyjnym i przedwczesnym obumieraniem,
- ma właściwości higroskopijne[8, 9].
Opisane właściwości dekspantenolu pozwalają na regenerację powierzchni oczu i wspomagają je w warunkach podrażnienia, zmęczenia czy wysuszenia. Dekspantenol sprzyja procesom gojenia w obrębie oczu, dzięki czemu pacjent odczuwa wyraźną ulgę i poprawę[10, 11].
Co zatem zaproponować naszej pacjentce?
W kontekście Pani Anny szczególną uwagę należy zwrócić na potrzebę nawilżenia powierzchni oczu i złagodzenia dokuczającego im podrażnienia i łzawienia. Warto wiedzieć, że w przypadku ZSO literatura zaleca, aby zastosowany preparat zapewniał także regenerację struktur oka[12, 13]. Dobrym rozwiązaniem będzie zatem w tym przypadku preparat Starazolin Suche i Podrażnione Oczy. Produkt ten zawiera w swoim składzie m.in. hialuronian sodu i dekspantenol. Dzięki takiej kombinacji składników pozwala na:
- złagodzenie dolegliwości w przebiegu ZSO,
- złagodzenie dolegliwości w przypadku mechanicznych podrażnień powierzchni oczu (pieczenie, swędzenie łzawienie) – wywoływanych zarówno przez czynniki zewnętrzne, jak i spowodowanych noszeniem soczewek kontaktowych.
Starazolin Suche i Podrażnione Oczy to preparat bez konserwantów, który może być stosowany na soczewki kontaktowe. Termin ważności po otwarciu wynosi 6 miesięcy. Będzie zatem dobrym rozwiązaniem dla naszej pacjentki, ale i nie tylko dla niej. Problemy podrażnienia, zmęczenia, suchości, łzawienia czy pieczenia oczu to niezwykle często zgłaszane dolegliwości przez pacjentów w aptece. Warto zatem wiedzieć, że wszystkie te objawy mogą być efektywnie niwelowane przez składniki zawarte w preparacie Starazolin Suche i Podrażnione Oczy.
Produkt ten sprawdzi się również wówczas, kiedy pacjenci nie są w stanie dokładnie opisać dokuczających im dolegliwości. Jeśli tylko nie wymagają one konsultacji okulistycznej Starazolin Suche i Podrażnione Oczy pozwoli złagodzić problem podrażnienie, wysuszenia, zmęczenia i łzawienia oczu.
Piśmiennictwo:
- Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego dotyczące diagnostyki i leczenia Zespołu Suchego Oka, opracowane przez Polskie Towarzystwo Okulistyczne pod przewodnictwem Iwony Grabskiej-Liberek, pto.com.pl, 2017, Ophthatherapy, Vol.2, Nr 26.
- Diagnostyka i postępowanie w zespole suchego oka, Agnieszka Waliszek-Iwanicka, Studia Medyczne Akademii Świętokrzyskiej, tom 4, Kielce 2006.
- Preparaty złożone z kwasem hialuronowym w terapii zespołu suchego oka, Andrzej Mikita, Ophthatherapy, Vol2/Nr 2(6)/2015 (s. 116-121).
- Zespół suchego oka – rekomendowany protokół diagnostyczny Izabela K. Garaszczuk, Ophthatherapy, Vol.6/Nr 2(22)/2019 (s. 86-92).
- Wpływ pracy wzrokowej na film łzowy i stopień zmęczenia oczu, Alicja Pas-Wyroślak, Ewa Wągrowska-Koski, Medycyna Pracy 2010;61(5): 527-535.
- Program edukacyjny „Kompendium Okulistyki” – Suche oko, Anna M. Ambroziak, Radosław Różycki, zeszyt 4, grudzień 2008.
- Hialuronian: właściwości i zastosowanie w okulistyce, Marjorie J. Rah, Bausch+Lomg, Opublikowano po raz pierwszy w czasopiśmie Optician, maj 2010.
- Dexpanthenol: An Overview of its Contribution to Symptom Relief in Acute Rhinitis Treated with Decongestant Nasal Sprays, Ralph Mosges, Kija Shah-Hosseini, Hans-Peter Hucke, Marie-Josefine Joisten, Adv Ther (2017), 34: 1850-1858.
- Topical use of dexpanthenol: a 70th anniversary article, Ehrhardt Proksch, Raymond de Bony, Sonja Trapp, Stephanie Boudon, Journal of Dermatological Treatment, Vol 28, 2017 – Issue 8.
- Ćwiczenia laboratoryjne – teoria, Pracownia studencka Zakładu Analizy Środowiska Uniwersytetu Gdańskiego, 2011.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Corneregel.
- Zespół „suchego oka” – możliwości leczenia z wykorzystaniem autologicznych „sztucznych łez”, Karolina Janik, Jolanta Antoniewicz-Papis, Ryszard Pogłód, Magdalena Łętowska, Journal of Transfusion Medicine, 2013, tom 6, nr 2, 60-65.
- Stanowisko Grupy Ekspertów PTA i PTO w sprawie diagnostyki i leczenia alergicznych chorób narządu wzroku.