Zastosowanie metronidazolu w schematach eradykacyjnych

Metronidazol to chemioterapeutyk z grupy pochodnych nitroimidazolu. Wykazuje działanie pierwotniakobójcze oraz bakteriobójcze wobec drobnoustrojów beztlenowych.

Spektrum przeciwbakteryjne i przeciwpierwotniakowe

Spektrum przeciwbakteryjne i przeciwpierwotniakowe obejmuje mi.in. Bacteroides fragilis, Clostridium difficile, Clostridium perfringens, Peptococcus spp., Peptostreptococcus spp., Helicobacter, Gardnerella vaginalis, Trichomonas vaginalis, Entamoeba histolytica, Giardia lamblia. Bardzo dobrze przenika do większości tkanek i narządów, w tym do płynu mózgowo-rdzeniowego. Ponadto przenika przez łożysko oraz do pokarmu kobiecego.

Wskazania do zastosowania metronidazolu są szerokie zarówno u dorosłych, jak i młodzieży i dzieci. Są to m.in.:

• choroby wywołane przez pierwotniaki i bakterie beztlenowe,
• rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego,
• posocznica,
• zakażenia dróg oddechowych,
• zachłystowe zapalenie płuc,
• zakażenia w obrębie jamy brzusznej,
• ropień mózgu,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• owrzodzenia kończyn dolnych i odleżyny,
• zapalenie wsierdzia,
• zakażenia ginekologiczne,
• zapalenie kości i stawów, zakażenia ran po zabiegu chirurgicznym.

Zakażenia mieszane z udziałem bakterii tlenowych i beztlenowych często wymagają leczenia skojarzonego z antybiotykami z innych grup, np. aminoglikozydowymi lub beta-laktamowymi. Jednym z ważniejszych wskazań do zastosowania metronidazolu są zakażenia Helicobacter pylori w leczeniu objawów choroby wrzodowej.

U ludzi zakażenie Helicobacter pylori jest bardzo częste (ok. 80% dorosłych w Polsce). Jednak jedynie ok. 20% z nich będzie miało jakiekolwiek objawy zakażenia.

Wskazaniami do diagnostyki i leczenia są m.in.:

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• dyspepsja,
• zapalenie błony śluzowej żołądka,
• niejasna niedokrwistość z niedoboru żelaza,
• niedobór witaminy B12.

Rozpoznanie zakażenia Helicobacter pylori można postawić na podstawie wykonanych testów zarówno nieinwazyjnych (np. test oddechowy ze znakowanym mocznikiem, badanie antygenów w stolcu, testów serologicznych) lub inwazyjnych wymagających wykonania gastroskopii (np. test ureazowy, badanie histologiczne lub hodowla bakteryjna).

Stosowanie metronidazolu

Zgodnie z nowymi zaleceniami w eradykacji zakażenia Helicobacter pylori metronidazol powinien być stosowany przez co najmniej 10-14 dni w skojarzeniu z innymi antybiotykami i inhibitorami pompy protonowej PPI.

U dorosłych najczęściej jest dawka to 3 x 500 mg metronidazolu u dzieci i młodzieży zwykle 20 mg/kg mc. na dobę, nie stosując więcej niż 500 mg dwa razy na dobę przez 7-14 dni.

Zawsze przed rozpoczęciem leczenia należy zapoznać się z oficjalnymi wytycznymi np. Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii lub zapoznać się ze światowymi konsensusami, np. Maastricht V/Florencja 2016^[1] oraz Tajpej 2020^[2].

Ze względu na swoje unikatowe działanie na bakterie beztlenowe metronidazol często bywa stosowany w stomatologii w profilaktyce i leczeniu zakażeń zębów i dziąseł. W dermatologii wskazaniami do jego zastosowania są trądzik różowaty, wyprysk łojotokowy, zakażenia mieszane skóry.

Sposób podawania metronidazolu jest wygodny, dlatego, że w postaci tabletki można go rozkruszać. Dodatkowo jego podanie nie jest zależne od pory posiłku, co bardzo ułatwia jego podawanie dzieciom.

Metronidazol można podawać nie tylko dorosłym, ale również nawet najmniejszym dzieciom, w tym również wcześniakom. Dawkowanie metronidazolu ułatwia obecność na rynku różnych postaci leku oraz różnych dawek w tabletce. Są to tabletki w dawce 250 i 500 mg. Dostępne są również inne postaci leku takie jak globulki, żele, emulsje na skórę, maści, roztwory do iniekcji i infuzji dożylnych oraz tabletki dopochwowe.