Recepta farmaceutyczna na antykoncepcję – co musisz wiedzieć?

Recepta farmaceutyczna może być wystawiona przez magistra farmacji, który posiada pozwolenie na wykonywanie zawodu. Możliwość wystawiania recept przez farmaceutów została udostępniona w ramach nowelizacji ustawy „Prawo Farmaceutyczne”^[1], do której doszło w 2020 roku. Było to spowodowane w głównej mierze wybuchem pandemii, dość mocno ograniczającej pacjentom dostęp do lekarzy. Czy w związku ze zmianami w ustawie,  farmaceuta może wypisać receptę na antykoncepcję? O tym w artykule.

Czym jest recepta farmaceutyczna?

Recepta farmaceutyczna to „dokument sporządzony przez farmaceutę, który ma prawo do wykonywania zawodu^[2]

Każdy farmaceuta, który zyskał prawo wykonywania zawodu, może wystawić pacjentowi receptę farmaceutyczną, jeśli jego życie lub zdrowie jest zagrożone. Dokument wystawiany jest w formie elektronicznej i zapisany w Internetowym Koncie Pacjenta. Dzięki temu do recepty ma dostęp nie tylko sam pacjent, ale i lekarz pierwszego kontaktu. Farmaceuta nie może zapisać leku psychotropowego lub takiego, który zawiera substancje odurzające. Dlatego, jeśli lek tego rodzaju się kończy, pacjent powinien zgłosić się bezpośrednio do swojego lekarza.

Leki mogą być zapisane do 180 dni stosowania, a w przypadku recepty papierowej do 120 dni stosowania.  Papierowa forma recepty może być wystawiana tylko w przypadku braku dostępu do systemu e-zdrowia, gdy pacjent nie ma ustalonej tożsamości lub farmaceuta stacjonujący na terenie UE wykonuje swoje czynności zawodowe tymczasowo, lub okazjonalnie^[3].

Przedłużenie recepty na antykoncepcję

Czy farmaceuta może wystawić receptę na antykoncepcję? Tak,  ale wyłącznie po spełnieniu określonych warunków. Farmaceuta nie może sam zlecać konkretnego rodzaju antykoncepcji. Do tego konieczna jest wizyta u lekarza np. ginekologa, który dobiera właściwy preparat, tak aby był skuteczny i przede wszystkim bezpieczny. Prawo farmaceutyczne zezwala natomiast na przedłużanie zlecenia lekarskiego. Jednak, aby tego dokonać, farmaceuta musiałby mieć wgląd w dokumentację medyczną pacjenta – nie wystarczy uwierzenie „na słowo”. W praktyce jest to więc trudne do realizacji^[4].

Trzeba tym samym podkreślić, że takie same zasady obowiązują w przypadku recepty online. E-recepta farmaceutyczna na tabletki antykoncepcyjne (lub w formie papierowej), może być wystawiona przez farmaceutę – jednak wyłącznie jako kontynuacja zalecenia lekarskiego wystawionego w formie pisemnej, po uprzedniej dokładnej jego weryfikacji.

Na jakie leki farmaceuta może wystawić receptę?

E-recepta farmaceutyczna może być wystawiona w sytuacji nagłego zagrożenia życia lub zdrowia pacjenta, na każdy produkt leczniczy z kategorii Rp, wyłączając środki odurzające i substancje psychotropowe. Dokument może zostać wystawiony tylko w punkcie aptecznym lub aptece, a leki są w pełni odpłatne. Recepta powinna zostać wystawiona w formie online. Jednak w wyjątkowych sytuacjach, można ją wystawić również w formie papierowej. Na dokumencie musi znaleźć się przyczyna wydania leku, a wraz z nią argumentacja, uwzględniająca zawodowe uprawnienia farmaceuty. Jak już wcześniej wspomniano na tabletki antykoncepcyjne, e-recepta może zostać wystawiona przez farmaceutę, tylko jako przedłużenie terapii zaleconej przez lekarza^[5].

Recepta farmaceutyczna na antykoncepcję – podsumowanie

Co do zasady farmaceuci posiadający prawo do wykonywania zawodu nie mogą pierwszorazowo wystawić recepty na tabletki antykoncepcyjne. Musimy pamiętać, że przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych nie jest obojętne dla organizmu i decyzję o ich przepisaniu podejmuje lekarz.

Autor: mgr Małgorzata Buchkovska
Konsultacja lekarska: lek. Irena Wojtowicz