Zastosowanie dimetindenu w łagodzeniu ugryzień przez owady

W łagodzeniu ugryzień spowodowanych przez owady na szczególną uwagę zasługuje dimetinden – lek przeciwhistaminowy I generacji, który został wprowadzony do lecznictwa w latach 60. XX wieku.

Klasyfikacja leków przeciwhistaminowych

Leki przeciwhistaminowe, które stosowane są w chorobach alergicznych, można podzielić na dwie generacje, które różnią się od siebie wybiórczością blokowania receptorów i farmakokinetyką^[1]. Do pierwszej generacji należą: antazolina, difenhydramina, klemastyna, dimetinden, prometazyna, ketotifen, cyproheptadyna, hydroksyzyna. Leki tej grupy charakteryzują się blokowaniem receptorów H1, ale dodatkowo blokują także receptory cholinergiczne, serotoninergiczne, dopaminergiczne, adrenergiczne. Do drugiej generacji należą: cetyryzna, loratadyna, terfenadyna, astemizol, mizolastyna, lewokobastyna, emedastyna, lewocetyryzna, desloratadyna i feksofenadyna. Leki tej grupy nie przenikają lub słabo przenikają przez barierę krew-mózg, mają powinowactwo głównie do receptorów H1^[2].

W łagodzeniu ugryzień spowodowanych przez owady na szczególną uwagę zasługuje lek przeciwhistaminowy I generacji, który został wprowadzony do lecznictwa w latach 60-tych XX wieku – dimetinden. Dimetinden (maleinian dimetyndenu) jest niewybiórczym, konkurencyjnym antagonistą receptorów H1, należy do I generacji leków przeciwhistaminowych.

Mechanizm działania opiera się na hamowaniu działania innych mediatorów reakcji alergicznych (bradykinina, serotonina). Odznacza się działaniem cholinolitycznym, przeciwświądowym, przeciwalergicznym i uspokajającym. Wskazaniem do stosowania tej substancji są stany alergiczne przebiegające z pokrzywką, wypryskiem kontaktowym albo endogennym, dermatozy, ukąszenia owadów, oparzenia słoneczne, powierzchowne oparzenia powłoki skórnej I stopnia oraz ospa wietrzna. Dodatkowo substancję tą można stosować w przebiegu alergicznego nieżytu nosa, gdy leki przeciwhistaminowe II generacji nie są skuteczne.

Objawy ukąszenia przez owada

W sytuacji, w której dochodzi do ukąszenia przez owada, na skórze pojawia się obrzęk, zaczerwienie, świąd oraz uczucie ciepła. Czasami mogą pojawić się ogólne objawy takie jak gorączka, mdłości czy dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego^[3].

Objawy w miejscu ukąszenia z dobrym skutkiem łagodzi dimetinden poprzez blokowanie histaminy. Lek ten występuje w aptece w postaci:

• kropli do stosowania wewnętrznego,
• żelu do stosowania zewnętrznego, bezpośrednio na skórę,
• aerozolu do nosa jako lek złożony z fenylefryną.

Postać żelu umożliwia szybsze przenikanie substancji czynnej do skóry. Efekt farmakologiczny dimetindenu polega na zmniejszeniu obrzęku oraz świądu, łagodzeniu podrażnienia, niwelowaniu bolesność i tkliwość miejsca ukoszenia poprzez działanie miejscowo znieczulające. Substancja ta z dobrym skutkiem wykorzystywana jest głównie w postaci żelu na skórę do leczenia stanów zapalnych oraz świądu, które towarzyszą pogryzieniom przez owady^[4].

Leki przeciwhistaminowe I i II generacji

I generacja

• antazolina
• difenhydramina
• klemastyna
• dimetinden
• prometazyna
• ketotifen
• cyproheptadyna
• hydroksyzyna

II generacja

• cetyryzna
• loratadyna
• emedastyna
• lewocetyryzna
• desloratadyna
• feksofenadyna