autorka: dr Ewa Rudnicka
dermatolog
Osoby z grupy ryzyka to chorzy z niedoborami odporności (HIV dodatni, z nowotworami), z wypryskiem czy noworodki. Zaleca się szczególną opiekę nad ciężarnymi z grupy ryzyka – badania wirusologiczne w ostatnich 6-8 tygodniach przed rozwiązaniem co 7-14 dni. Pomimo że acyklowir nie jest zalecany w ciąży, bywa podawany ze względu na ryzyko zakażenia wirusem noworodka.
Przy zmianach o niewielkim nasileniu może być wystarczające leczenie miejscowe odkażające, osuszające. Najczęściej jednak konieczne jest leczenie wewnętrzne acyklowirem podawanym według następujących schematów:
- Dorośli i dzieci po 2 r.ż. acyklowir 5 x 200 mg / na dobę, co 4 godziny z przerwą nocną przez 5 dni, a w przypadku ciężkich zakażeń pierwotnych kurację można przedłużyć, rozpoczynając w okresie pierwszych objawów. U chorych ze znacznie upośledzoną odpornością lub z zaburzeniami wchłaniania lekarz może zwiększyć dawkę do 400 mg.
- Zapobieganie nawrotom opryszczki pospolitej: 200 mg 3-4 razy na dobę, mniej więcej co 6-8 godzin lub 400 mg 2 razy na dobę, co 12 godzin. Zapobiegawczo może również działać dawka zmniejszana stopniowo do 200 mg 3 razy na dobę, mniej więcej co 8 godzin lub 2 razy na dobę, mniej więcej co 12 godzin.
Ten schemat ma zastosowanie w terapii supresyjnej w szczególnie częstych, nasilonych nawrotach. U niektórych pacjentów lekarz może zredukować dawkę do 3 x 200 mg co 8 godzin lub 2 x 200 mg na dobę co 12 godzin.
Acyklowir to niecykliczny analog deoksyguanozyny i swoisty inhibitor kinazy tymidynowej blokujący jeden z enzymów wirusa, hamujący dalszą jego replikację, skracający przebieg choroby i zmniejszający częstość nawrotów.
Należy zachować ostrożność:
- przy dużych dawkach acyklowiru u chorych odwodnionych lub przyjmujących równolegle leki mogące uszkodzić nerki,
- u chorych w podeszłym wieku oraz z niewydolnością nerek,
- kobiety w ciąży nie powinny stosować leku acyklowir, chyba, że lekarz uzna to za konieczne,
- lek przenika do mleka matki, a decyzję zastosowania go w trakcie karmienia pozostawia się lekarzowi.
Acyklowir w dawkach leczniczych nie jest:
- mutagenny,
- karcynogenny,
- teratogenny.
Noworodki matek z czynną opryszczką kanału rodnego w okresie okołoporodowym zagrożone są wystąpieniem zmian skórnych i narządowych, upośledzeniem rozwoju umysłowego (w ramach następstw późnych), posocznicą z możliwością zgonu. Zaleca się szczególną opiekę nad ciężarnymi z grupy ryzyka – badania wirusologiczne w ostatnich 6-8 tygodniach przed rozwiązaniem co 7-14 dni i pomimo że acyklowir nie jest zalecany w ciąży, bywa podawany ze względu na ryzyko zakażenia wirusem noworodka. U ciężarnych z aktywną opryszczką w czasie rozwiązania sugeruje się przeprowadzenie cesarskiego cięcia.
Przekaż pacjentowi!
Unikanie:
- pocałunków z osobami z czynną opryszczką,
- kontaktu z używanymi przez aktualnie chorego przedmiotami,
- kontaktu płciowego bez zabezpieczenia z osobą z czynnymi zmianami,
- gwałtownych zmian temperatur – przemarznięcia i przegrzania,
jest dobrze pojętą profilaktyką!