Naturalne wsparcie w dolegliwościach trawiennych

autor: dr n. farm. Maciej Strzemski
aptekarz, miłośnik i popularyzator receptury aptecznej i fitoterapii

Czy można w naturalny sposób usprawnić funkcjonowanie naszego układu pokarmowego i wspierać czynność wątroby, dróg żółciowych czy jelit? Z pomocą przychodzą nam rośliny takie jak mięta pieprzowa (Mentha x piperita L.), koper włoski (Foeniculum vulgare Mill.), karczoch zwyczajny (Cynara scolymus L.) czy mniszek lekarski (Taraxacum officinale F.H. Wigg.). Preparaty oparte na mieszankach z surowców pozyskiwanych z tych roślin działają wielokierunkowo, wspierając właściwe trawienie. Ich stosowanie jest ugruntowane, a efekty stosowania dobrze poznane.

Aktywne związki
Mięta pieprzowa oraz koper włoski dostarczają surowców typowo olejkowych i to składniki olejków eterycznych zawartych w liściu mięty oraz owocach kopru w głównej mierze odpowiadają za działanie tych surowców. Olejek miętowy (Oleum Menthae piperitae) zawiera od 50 do 86% mentolu, ponadto m.in. izomentol, pulegon i piperyton. Łączna liczba zidentyfikowanych w olejku miętowym związków przekracza 30. Olejek jest stosowany, by wspomóc trawienie i zmniejszyć dyskomfort wywołany jedzeniem dużych ilości tłustych potraw. Olejek eteryczny z owoców kopru włoskiego (Oleum Foeniculi) jest mieszaniną związków lotnych, w której dominują anetol oraz fenchon. Zawartości tych związków podlegają dużej zmienności i wahają się w granicach 20-90% dla anetolu i 10-30% dla fenchonu. Ponadto w olejku tym zidentyfikowano felandreny, pineny, kamfen, mircen, p-cymen, metylochawikol i inne.

Kolejnymi roślinami, na które należy zwrócić uwagę przy komponowaniu mieszanek ziołowych wspierających trawienie, jest karczoch zwyczajny oraz mniszek lekarski. Liść karczocha (Folium Cynarae) jest surowcem bogatym w depsydy: cynarynę i kwas chlorogenowy. Ponadto surowiec zawiera triterpen taraksasterol, flawonoidy, sterole i witaminy A i B. Ekstrakty z liści karczocha wspomagają wydzielanie soków trawiennych oraz wspierają prawidłową pracę wątroby. Mniszek lekarski jest rośliną o wszechstronnym zastosowaniu. Rośliny tego gatunku są w wielu krajach używane jako cenny składnik diety. W zasadzie wszystkie części mniszka są jadalne i dostarczają do organizmu wielu cennych związków. Jednym z nich jest inulina, w którą obfituje korzeń tej rośliny. Inulina jest polisacharydem zbudowanym głównie z cząsteczek beta-D-fruktozy. Dla roślin jest materiałem zapasowym natomiast dla człowieka jest niezwykle wartościowym składnikiem diety. Dzieje się tak dlatego, że inulina pełni rolę prebiotyku, stwarzając doskonałe warunki dla rozwoju prawidłowej mikroflory jelitowej. Ponadto korzeń mniszka zawiera triterpeny pentacykliczne takie jak: taraksakozyd, taraksasterol i ß-amyrynę, gorzkie seskwiterpeny, fitosterole i znaczne ilości soli potasu. Liść mniszka zawiera wspomniane triterpeny, flawonoidy i kwasy fenolowe. Zarówno  obecność inuliny jak i wyżej wymienionych związków w omawianym surowcu sprawia, że uzyskiwane z niego ekstrakty normalizują prawidłowe funkcje przewodu pokarmowego, w tym wątroby i przewodów żółciowych.

Bezpieczeństwo stosowania
Na zakończenie należy dodać, że stosowanie omówionych surowców roślinnych jest bardzo bezpieczne. Na rynku dostępne są zarówno pojedyncze surowce roślinne, ich mieszanki jak również wyizolowane olejki eteryczne. Przy wewnętrznym stosowaniu tych ostatnich należy zachować szczególną ostrożność. Po wyizolowaniu z rośliny niejako „przejmują” większą cześć jej aktywności. Mogą więc być stosowane jedynie w odpowiedniej postaci, np. preparatów, w których ich zawartość jest standaryzowana. Stosowanie takich preparatów jest nie tylko bezpieczne, ale również skuteczniejsze od przyjmowania klasycznych naparów. Skutki stosowania produktów o dokładnie poznanym składzie są łatwiejsze do przewidzenia i scharakteryzowania. Nie ulega wątpliwości, że odpowiednio skomponowane preparaty oparte na surowcach roślinnych są znakomitym środkiem wspomagającym funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Pamiętajmy o nich, zasiadając do suto zastawionego świątecznego stołu.