Skrót informacji
W obecnych czasach tempo życia jest o wiele szybsze niż jeszcze w poprzednim stuleciu. Cierpimy na natłok zajęć i ogrom zadań do wykonania. Dłuższy odpoczynek jest więc niezbędny i należy się każdej zapracowanej osobie. Urlop wypoczynkowy to czas odpoczynku od codziennych obowiązków i możliwości zrelaksowania się. Często towarzyszą mu wyjazdy, ponieważ zmiana otoczenia sprzyja „zresetowaniu się”. Czas mile spędzony szybko mija, więc nadchodzi też moment powrotu do pracy i codziennych zajęć. Taki powrót bywa niezwykle trudny, ponieważ wymaga od nas ponownego wejścia na „wysokie obroty”, co u wielu osób stanowi czynnik generujący duży stres. Znając jednak naturalne metody radzenia sobie ze stresem, możemy spokojnie wrócić do codziennych obowiązków z dłuższego urlopu, bez większych problemów.
Istnieje wiele definicji stresu. Według jednej z nich jest to „zespół powiązanych procesów w organizmie i systemie nerwowym stanowiących ogólną reakcję osobnika na działanie bodźców lub sytuacji niezwykłych, trudnych, zakłócających, zagrażających, przykrych lub szkodliwych, zwanych stresorami”. To, jaki czynnik jest stresorem dla organizmu, w większości przypadków jest sprawą indywidualną, zależną od wielu zmiennych, m.in. od przeżytych doświadczeń, systemu wartości czy osobowości. Samo zjawisko odczuwania stresu jest nieodzownie powiązane z układem nerwowym, ale rzutuje również na pozostałe układy naszego ciała.
W stresującej sytuacji następuje wzrost pobudzenia centralnego układu nerwowego i ogólna mobilizacja organizmu, czego objawem będą m.in.: przyspieszony oddech, wzmożona praca serca, wzrost tempa przemiany materii, podniesione ciśnienie krwi, niepokój, lęk. Długotrwale odczuwany stres wpływa negatywnie na wydolność naszego organizmu, a w konsekwencji może być powodem wielu chorób zarówno somatycznych, jak i psychicznych.
Sposobów radzenia sobie ze stresem mamy wiele – to, który z nich zadziała najlepiej, jest kwestią indywidualną. Najważniejsze to nieustannie uświadamiać sobie, że na wiele rzeczy nie mamy wpływu, nie warto więc się nimi denerwować. Warto za to starać się skupić na działaniach, które mogą wprowadzić pozytywne zmiany w naszym życiu. W powrocie do pracy po dłuższym urlopie pomóc może odpowiednia też organizacja i planowanie zadań. Pamiętajmy o efektywnym odpoczynku i wysypianiu się oraz aktywności fizycznej. Kolejnym sposobem, który może pomóc w ponownym wejściu w tryb pracy i złagodzić napięcie nerwowe z nim związane, będzie skorzystanie z preparatów o działaniu uspokajającym, wyciszającym. Doskonałym przykładem naturalnego środka o takich właściwościach będzie napar z melisy.
Melisa lekarska (Melissa officinalis) to wieloletnia roślina zielna, należąca do rodziny Jasnotowatych (Lamiaceae, inaczej Wargowe, Labiateae). Może dorastać do wysokości nawet 100 cm. Posiada silnie rozgałęzione łodygi, liście sercowato-jajowate, drobne kwiaty białawego koloru, natomiast cała roślina pokryta jest cienkimi, gęstymi włoskami. Melisa ma duże zdolności przystosowawcze do różnorodnych warunków klimatycznych, dlatego jest rośliną rozpowszechnioną w świecie, również w Polsce.
Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest liść melisy (Melissae folium), czyli (według FP VI): „liście i ulistnione szczyty pędów gatunku Melissa officinalis zebrane z roślin niekwitnących, wysuszone szybko w cieniu, w temperaturze nie wyższej niż 35 st. C”. Liść posiada blaszkę szerokojajowatą, ostrą na szczycie z ząbkowanym lub karbowanym brzegiem blaszki, ogonek liściowy różnej długości oraz dolną powierzchnię z dobrze widocznym unerwieniem. Przetworem omawianej rośliny, który znajdziemy w Farmakopei Polskiej XII, jest wyciąg suchy z liścia melisy (Melissae folii extractum siccum).
Liść melisy zaliczany jest do surowców olejkowych, olejku eterycznego w surowcu może być nawet do 0,3%. Z głównych składników olejku wymienić można: cytral, linalol, geraniol, cytronelol. W Farmakopei Polskiej VI podano informację, że surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0,05% (v/m) olejku eterycznego. Liść melisy zawiera również inne grupy związków, które będą miały wpływ na działanie. Należą do nich m.in. fenolokwasy (np. kwas rozmarynowy, kawowy), związki trójterpenowe (kwas ursolowy, oleanolowy), garbniki skondensowane, związki cukrowe, związki gorzkie oraz sole mineralne. Farmakopea Polska XII standaryzuje surowiec na zawartość kwasu rozmarynowego (C18H16O8 m.cz. 360,3), jego zawartość powinna być nie mniejsza niż 1% w przeliczeniu na wysuszoną substancję roślinną.
Najważniejszą właściwością liścia melisy będzie działanie uspokajające (remedium sedativum). Głównymi metabolitami wtórnymi mającymi wpływ na to działanie będą: olejek eteryczny, którego składniki obniżają próg wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego oraz fenolokwasy, głównie kwas rozmarynowy, który ma wpływ na wzrost stężenia GABA, czyli kwasu gamma-aminomasłowego, co w efekcie przekłada się na zmniejszenie aktywności neuronów, a tym samym na zmniejszenie poziomu lęku, obniżenie napięcia nerwowego i zmniejszenie poziomu stresu. Konsekwencją działania uspokajającego, będzie również działanie ułatwiające zasypianie poprzez pomoc w wyciszeniu się.
Kolejnym istotnym działaniem liścia melisy będzie działanie przeciwskurczowe (anitspasmodicum), zmniejszające nieznacznie napięcie mięśni gładkich jelit, wiatropędne i pobudzające wydzielanie soków trawiennych. Z pozostałych działań wymienić można antyoksydacyjne, chroniące przed wolnymi rodnikami, za które odpowiedzialne będą związki polifenolowe i niektóre składniki olejku eterycznego (np. eugenol), przeciwzapalne, przeciwbakteryjne czy nawet cytostatyczne.
Liść melisy jest wskazany do stosowania w przypadku występowania łagodnych objawów napięcia nerwowego oraz w celu ułatwienia zasypiania. Innym wskazaniem będzie objawowe leczenie łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych ze współistniejącymi wzdęciami czy oddawaniem gazów. Dwie główne składowe działania surowca, czyli uspokajające oraz przeciwskurczowe, czynią go doskonałym środkiem na napięcie nerwowe związane ze stresowymi sytuacjami, gdyż właśnie często w tego typu sytuacjach zmagamy się z nieprzyjemnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Liść melisy z powodzeniem można stosować samodzielnie chociażby w postaci naparu, ale znajdziemy go też w składzie farmakopealnych ziół uspokajających (Species Sedativae) razem z takimi ziołami jak korzeń kozłka, kwiatostan głogu, liść melisy, szyszka chmielu, liść mięty pieprzowej i kwiat rumianku.
Najważniejszym przeciwwskazaniem do stosowania liścia melisy będzie uczulenie na surowiec. Należy też zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, surowiec poprzez działanie wyciszające może negatywnie wpłynąć na refleks, przy czym stopień nasilenia tej reakcji będzie zależny od danej osoby.
Dieta a płodność
Problemy ze słuchem