Nauka
Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna pacjentów z cukrzycą
6 minut
autor: prof. dr hab. n. med. Ryszard Piotrowicz
Klinika Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej
Istotnym jest, aby podkreślić, że często w tej grupie chorych stwierdza się nierozpoznaną cukrzycę typu 2 bądź stany przedcukrzycowe. Te ostatnie mogą przybierać formę:
- nieprawidłowej glikemii na czczo,
- nieprawidłowej tolerancji glukozy.
Wstępna ocena i określenie celów rehabilitacji
W grupie pacjentów z cukrzycą ze względu na rozwijającą się w jej przebiegu mikro- i makroangiopatię, która prowadzi do uszkodzenia wielu narządów, wstępna ocena kardiologiczna musi być rozszerzona i obejmować dodatkowo następujące analizy: typ cukrzycy i czas jej trwania, przebieg i sposób leczenia, ocena wyrównania metabolicznego, masa ciała, BMI, cechy niewydolności serca, tętno na tętnicach obwodowych kończyn dolnych i badanie stóp oraz ocenę tolerancji wysiłku (testy czynnościowe). Osiągnięcie strategicznych celów rehabilitacji wymaga indywidualizacji w zależności od: czasu trwania cukrzycy, obecności mikroangiopatii (cukrzycowej choroby oczu, nefropatii, neuropatii) lub choroby dużych naczyń (choroby wieńcowej, choroby naczyń mózgowych, choroby naczyń obwodowych) czy też obecności innych schorzeń towarzyszących.
Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna
Program kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej składa się z:
- optymalizacji farmakoterapii,
- właściwej diety z kontrolą masy ciała,
- aktywności fizycznej (ćwiczenia i trening),
- terapii nałogu palenia,
- wsparcia psychologicznego,
- edukacji.
Aktywność fizyczna chorych z cukrzycą
Aktywność powinna zaczynać się od wysiłków łagodnych przechodzących do umiarkowanych, ale zawsze dostosowanych do wydolności chorego. Aktywność fizyczna powinna być regularna, minimum 3 razy w tygodniu, z przerwą nie większą niż 2 dni. Treningi powinny rozpoczynać się od rozgrzewki i kończyć wyciszeniem. Wskazane są ćwiczenia ogólnousprawniające poprawiające elastyczność oraz treningi aerobowe. Czas trwania wysiłku: 150-300 minut w ciągu tygodnia. W czasie ćwiczeń konieczne jest odpowiednie luźne obuwie sportowe dobrze chroniące palce stóp, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czucia obwodowego z powodu neuropatii.
Aktywność fizyczna a hipoglikemia
W grupie chorych narażonych na hipoglikemię powysiłkową (leczeni insuliną) nie należy przekraczać treningu powyżej 30 minut w ciągu jednej sesji oraz należy skontrolować glikemię przed i po treningu. Hipoglikemia (niedocukrzenie) to stan, w którym poziom stężenia glukozy we krwi spada poniżej wartości 70 mg/dl (3,89 mmol/l). Nawracające epizody hipoglikemii związane są z większym ryzykiem sercowo-naczyniowym, neurologicznym oraz powikłań naczyniowych. Mogą one pojawić się podczas treningu, ponieważ wysiłek zwiększa wchłanianie insuliny z miejsca jej podania, zmniejsza insulinooporność lub powoduje wzrost zużycia glukozy. Ten efekt może utrzymywać się od 24 do 48 godzin. Na niedocukrzenie związane z wysiłkiem narażeni są chorzy leczeni insuliną, szczególnie z zastosowaniem indywidualnej pompy insulinowej, jak i doustnymi pochodnymi sulfonylomocznika.