Interakcje lek-żywność: omeprazol

Omeprazol jest inhibitorem pompy protonowej. Inhibitor ten stosowany jest w formie proleku, który uaktywnia się w środowisku kwaśnym. Aktywny lek unieczynnia pompę protonową w komórkach okładzinowych żołądka, a poprzez to zmniejsza wydzielanie kwasu solnego. Omeprazol stosowany jest w leczeniu choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka, refluksowego zapalenia przełyku, zespołu Zollingera i Ellisona, zakażenia Helicobacter pylori, objawowego refluksu żołądkowo-przełykowego (zgagi) i objawów niestrawności związanej z nadkwaśnością soku żołądkowego.

Parametry farmakokinetyczne

Badania wpływu pokarmu na działanie omeprazolu wykazały pewne zmiany w jego parametrach farmakokinetycznych. Ponadto stwierdzono, że regularne stosowanie tego leku może zwiększać zapotrzebowanie na niektóre mikroskładniki. Warto również zaznaczyć, że omeprazol nie powinien być stosowany podczas karmienia piersią, gdyż łatwo przenika do mleka kobiecego^{[1, 2]}.

Wpływ posiłku

Omeprazol powinien być przyjmowany przed posiłkiem. Aby uniknąć interakcji między lekiem a składnikami pożywienia, należy go przyjmować w odstępie jednej godziny przed spożyciem posiłku. Posiłek opóźnia wchłanianie omeprazolu, jednak nie ma wpływu na jego całkowitą biodostępność. Tym niemniej z uwagi na wpływ pożywienia na zmiany pH w przewodzie pokarmowym, od których zależy działanie leku, skuteczność terapii jest większa przy stosowaniu leku na czczo^{[2, 3]}.

Sok grejpfrutowy

Omeprazol jest metabolizowany przez izoenzymy CYP3A4 i CYP2C19, których aktywność jest zmniejszana pod wpływem składników soku grejpfrutowego, dlatego przypuszcza się, że interakcja omeprazol – sok grejpfrutowy jest możliwa. Badania nad interakcjami soku z omeprazolem nie wykazały jednak istotnych zmian w parametrach farmakokinetycznych leku. Wydaje się zatem, że łączenie omeprazolu z sokiem grejpfrutowym nie ma znaczenia klinicznego^[2].

Zioła a omeprazol

Dziurawiec aktywuje enzymy, które są zaangażowane w metabolizm omeprazolu. Połączenie dziurawca i produktów zawierających dziurawiec z omeprazolem może zwiększać metabolizm leku i tym samym obniżać jego stężenie we krwi. Podczas łączenia omeprazolu z dziurawcem należałoby rozważyć przyjmowanie większej dawki leku, aby nie zmieniać jego skuteczności^[4].

Omeprazol a alkohol

Wiadomo, że alkohol w niższych stężeniach (5-6%) pobudza wydzielanie soku żołądkowego a w wyższych stężeniach (10-45%) uszkadza błonę śluzową żołądka. Częste spożywanie alkoholu zaostrza objawy choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka. Nie wykazano jednak wpływu omeprazolu na farmakokinetykę alkoholu. W badaniach in vitro i in vivo nie stwierdzono zmian aktywności dehydrogenazy alkoholowej po zastosowaniu omeprazolu^[2].

Interakcja z lekami zobojętniającymi

Łączenie omeprazolu z lekami zobojętniającymi nie ma wpływu na jego działanie. W badaniach na zdrowych ochotnikach stwierdzono, że leki zobojętniające nie zmieniały istotnie C_max, AUC i t_max omeprazolu^{[2, 5]}.

Mikroskładniki a omeprazol

Omeprazol zmniejsza absorpcję beta-karotenu w przewodzie pokarmowym. Pacjentom przyjmującym omeprazol zaleca się spożywanie warzyw i owoców bogatych w ten mikroskładnik, ewentualnie stosowanie suplementów diety zawierających beta-karoten^[4].

Długotrwała terapia omeprazolem może prowadzić do niedoboru witaminy B12 w organizmie. Jest to związane z tym, że inhibitory pompy protonowej obniżają absorpcję kobalaminy. Przewlekłe przyjmowanie omeprazolu powinno być zatem związane z regularnym monitorowaniem stężenia witaminy B12 u pacjentów oraz stosowaniem przez nich suplementów z tą witaminą^{[2, 4, 5]}.

Poza witaminą B12 omeprazol zmniejsza również przyswajanie kwasu foliowego^[4]. Ostatnie badania kliniczne wykazały, że długotrwałe przyjmowanie omeprazolu nie zmieniło stężenia witaminy B12 w krwi pacjentów, ale istotnie zwiększyło parametry stresu oksydacyjnego. Niemniej jednak w tych badaniach nie analizowano podaży witaminy B12 w badanej grupie osób^[6].