Ból, podrażnienie oraz infekcja ucha zewnętrznego u dzieci i dorosłych

autorka: lek. med. Magdalena Wołoszko
pediatra

Przyczynami zapalenia ucha zewnętrznego mogą być zarówno wirusy, bakterie, jak i grzyby. Do tych zakażeń predysponowani są pływacy (tzw. „ucho pływaka”) oraz osoby cierpiące na choroby skóry, takie jak m.in. kontaktowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, trądzik pospolity, łuszczyca, łojotokowe zapalenie skóry. Zakażeniom przewodu słuchowego sprzyjają wilgotne warunki otoczenia, kontakt z brudną wodą, np. po kąpieli w jeziorze, urazy mechaniczne naskórka przewodu słuchowego spowodowane nieprawidłowym używaniem wacików higienicznych, noszeniem aparatu słuchowego, zatyczek do uszu, słuchawek dousznych czy zadrapania paznokciem oraz urazy. Do bólu ucha zewnętrznego może również dojść w przebiegu urazu termicznego, czyli oparzenia lub odmrożenia, jak również w wyniku ukąszeń przez owady. Uszkodzony nabłonek płaski przewodu słuchowego, utrata ochronnego działania woskowiny, zmiana pH przewodu słuchowego z kwaśnego na zasadowy mogą sprzyjać zakażeniu. Dochodzi wówczas do obrzęku tkanek i bólu. To ból jest najczęstszym objawem, z jakim zgłasza się pacjent po poradę. Mogą być to jedynie zmiany wynikające z miejscowego podrażnienia skóry przewodu słuchowego zewnętrznego lub poważniejsze zakażenia. Bakteryjne zapalenie przewodu słuchowego najczęściej spowodowane jest patogenami z grupy Pseudomonas, Staphylococcus, Peptostreptococcus. Wirusem odpowiedzialnym za to zakażenie najczęściej jest wirus półpaśca Varicella-zoster. W ok. 10% przyczyną są zakażenia grzybicze głównie spowodowane przez Aspergillus (80%) i Candida.

Objawy
Najczęstszymi objawami stanu zapalnego przewodu słuchowego jest ból szczególnie nasilający się podczas dotykania skrawka ucha lub małżowiny usznej, mało obfity wysięk, nieprzyjemny zapach z ucha, upośledzenie słuchu o charakterze przewodzeniowym. Dolegliwości bólowe mogą być nasilone, co spowodowane jest bliskością skóry przewodu słuchowego zewnętrznego z ochrzęstną i okostną. Może również dojść do powstania czyraka czy czyraczności przewodu słuchowego. Dzieje się tak zwykle u osób predysponowanych, czyli chorych na cukrzycę, choroby skóry czy u chorych z zaburzonym układem immunologicznym. Należy również pamiętać o rzadkiej, ale jednak występującej, szczególnie u dorosłych, przyczynie problemów z uchem zewnętrznym, jaką jest nowotwór (ziarniniak kwasochłonny lub inne) przewodu słuchowego zewnętrznego. Każdy chory, zarówno dorosły jak i dziecko, z objawami nagłego, silnego bólu ucha, z gorączką lub obfitym ropnym lub krwistym wyciekiem z ucha powinien być bezwzględnie skierowany do lekarza.

Różnicowanie
Ból w okolicy ucha należy różnicować z zapaleniem ucha środkowego oraz bólem odniesionym, czyli sytuacją, kiedy pacjent odczuwa ból ucha, a jego przyczyną są choroby zębów, nerwobóle nerwów czaszkowych lub inne poważne choroby. Zwykle w tego typu przypadkach ból jest okresowy, przerywany, a nie stały. Chcąc zróżnicować, z jaką przyczyną bólu ucha mamy do czynienia, należałoby uzupełnić wywiad o czas pojawienia się bólu, czy pojawił się nagle i jest silny (sugeruje zapalenie ucha środkowego wymagające pilnej konsultacji lekarskiej), czy pojawiał się stopniowo w ciągu kilku dni i ma umiarkowane nasilenie (zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego). Zapalenie jedynie przewodu słuchowego zewnętrznego zwykle przebiega ze świądem, uczuciem pieczenia, ból jest słabszy, powierzchowny, rozwija się powoli, w ciągu kilku dni i nie towarzyszą mu objawy ogólne, takie jak gorączka, złe samopoczucie. Wówczas możliwe jest rozpoczęcie leczenia lekami powszechnie dostępnymi w aptece bez recepty.

Strony: 1 2