AZS – leczenie, suplementacja, pielęgnacja

 6 minut

autorka: lek. Małgorzata Marcinkiewicz
dermatolog

W prawie połowie przypadków chorych na AZS pierwsze objawy obserwuje się w pierwszym półroczu życia. Charakterystyczną cechą jest obserwowana u większości osób z AZS uogólniona suchość i niezwykle intensywny świąd skóry. Pojawienie się i rozwój objawów klinicznych jest procesem złożonym i wynika, jak się obecnie uważa, z współistnienia wielu zaburzeń immunologicznych i genetycznie uwarunkowanego uszkodzenia struktury i funkcji bariery naskórkowej. Nie bez znaczenia na wystąpienie choroby pozostają też czynniki psychiczne i sytuacje stresowe.

W AZS obserwuje się nieswoistą skórną nadreaktywność, nadprodukcję IgE i nadwrażliwość na alergeny. Defekt wspomnianej bariery ochronnej prowadzi do łatwiejszej penetracji skóry przez alergeny, skłonności do podrażnień i zakażeń skóry. Leczenie AZS jest procesem długotrwałym, wymagającym systematyczności i dobrej współpracy między lekarzem a pacjentem. Celem terapii jest stabilizacja objawów, zmniejszenie stanu zapalnego skóry, zapobieganie nawrotom i unikanie działań ubocznych leków.

Podstawową metodą postępowania w AZS jest odpowiednia pielęgnacja skóry. Odbudowę bariery ochronnej naskórka poprzez właściwe nawilżenie i natłuszczenie skóry umożliwiają preparaty zwane emolientami. Za sprawą substancji wiążących wodę oraz właściwości okluzyjnych wykazują one wielokierunkowe działanie. Prócz wspomnianych emolientów leczenie łagodnych i umiarkowanych postaci AZS opiera się również na glikokortykosteroidach, inhibitorach kalcyneuryny czy preparatach przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybiczych i/lub przeciwwirusowych w razie wystąpienia nadkażeń. Lekami przeciwzapalnymi pierwszego wyboru w AZS są miejscowe glikokortykosteroidy (GKS). W odpowiednio dostosowanej dawce i prawidłowo aplikowane są w stanie szybko opanować nasiloną reakcję zapalną, zatem terapia nawet silnie działającymi GKS jak furoinian mometazonu nie powinna budzić wątpliwości. Oprócz redukcji stanu zapalnego (poprzez inhibicję mediatorów zapalenia jak interleukiny IL-1, IL-4, IL-6 czy TNF-α) wykazują działanie przeciwświądowe oraz obkurczające naczynia krwionośne. Stosowane dwa do trzech razy w tygodniu wraz z emolientami przy średniej aktywności choroby pozwalają na osiągnięcie zadowalającego stanu skóry. Miesięczna ilość aplikowanych GKS w postaci kremu czy maści wynosi średnio od 15 g u niemowląt do 90 g u dorosłych. Takie dawki nawet silnie działających GKS jak furoinian mometazonu zwykle nie dają efektów ubocznych. Warto mieć na uwadze, że kluczowym objawem w ocenie odpowiedzi na leczenie jest świąd i dopóki nie zniknie, nie należy przerywać terapii. Leczenie preparatem przeciwzapalnym powinno być uzupełnione aplikacją emolientu. Klasyczny schemat postępowania polega na codziennym stosowaniu emolientu i kortykosteroidu. W ostatnich latach jest wypierany przez terapię przerywaną (naprzemienną), w której naprzemiennie używa się GKS i emolientu. Metoda pozwala na uniknięcie zjawiska tachyfilaksji i stopniowe odstawienie GKS oraz dłuższą remisję. Wykazano, że zastosowanie emolientów zmniejsza ilość stosowanych kortykosteroidów w trakcie zaostrzenia AZS.

Strony: 1 2