Opieka farmaceutyczna
Alergiczny nieżyt nosa – problem 9 mln Polaków
7 minut
autor: dr n. med. Piotr Rapiejko
Klinika Otolaryngologii WIM w Warszawie
Objawy alergicznego nieżytu nosa wywołane są przede wszystkim przez alergeny pyłku roślin, alergeny roztoczy kurzu domowego, alergeny zwierząt domowych oraz grzybów mikroskopowych (pleśniowych). Pomimo że alergiczny nieżyt nosa nie jest chorobą śmiertelną, ani nie ma zwykle ciężkiego przebiegu, to jednak w znacznym stopniu wpływa na jakość życia chorych oraz na wydajność pracy i nauki. Objawy alergicznego nieżytu nosa upośledzają sprawność do stopnia, w którym niemożliwe staje się normalne funkcjonowanie organizmu. Prowadzi to do zwiększonej absencji chorobowej w pracy i szkole, a także często do konieczności modyfikacji codziennej aktywności.
Objawy ANN
Typowymi objawami alergicznego nieżytu nosa poza świądem nosa, kichaniem i wodnistą wydzieliną z nosa jest także niedrożność nosa (wraz ze wszystkimi z nią związanymi powikłaniami). Nos stanowi początek dróg oddechowych i pełni bardzo ważne funkcje, m.in. nawilża, nagrzewa i oczyszcza powietrze wdychane z zanieczyszczeń w tym z alergenów. Bagatelizowane często przez chorych objawy ANN prowadzą do upośledzenia drożności nosa i wyłączenia jego fizjologicznych funkcji. Zatkany nos wymusza oddychanie przez usta, a to z kolei prowadzi do zwiększonej penetracji alergenów (pomijamy filtr nosowy) do krtani i dolnych dróg oddechowych. Stąd u osób z nasilonymi objawami ANN, występujące w szczycie ekspozycji na alergeny powietrznopochodne objawy astmy pyłkowej (pod postacią świstów, duszności, kaszlu).
Znaczenie ekspozycji na pyłki
Obecność objawów chorobowych oraz ich stopień nasilenia jest ściśle uzależniony od stopnia ekspozycji na aeroalergeny. Dla osób z uczuleniem na pyłek roślin staje się to szczególnie dokuczliwe w przypadku długich weekendów (np. „Majówka”), wyjazdów wakacyjnych, ale również w czasie wszelkich aktywności poza domem. Dlatego szczególnie w okresach, gdy dłużej przebywamy poza pomieszczeniami zamkniętymi (w okresach wegetacji roślin), konieczne jest odpowiednie farmakologiczne zabezpieczenie chorych z alergicznym nieżytem nosa. Najbardziej dokuczliwe dla chorych z ANN są zwykle miesiące wiosenne i wczesnoletnie. Wiosną zwiększamy czas przebywania poza pomieszczeniami zamkniętymi, częściej wyjeżdżamy na działkę, do lasu, za miasto. Częściej i dłużej niż w zimie wietrzymy mieszkania. Wpływa to w znaczący sposób na ekspozycję alergenów pyłku roślin. Marzec to okres pylenia leszczyny i olszy, w kwietniu i pierwszych dniach maja dominuje w powietrzu pyłek brzozy. Od maja do połowy lipca chorzy z ANN cierpią z powodu kontaktu z alergenami pyłku roślin, a w lipcu i sierpniu dominują alergeny pyłku bylicy i zarodników Alternaria. Często pierwsze nasilone objawy ANN występują w „przedłużone weekendy”, gdy przez wiele godzin przebywamy w bliskim kontakcie z naturą (i pyłkiem roślin).