Zdrowe egzotyki

autorka: Agata Opiela
coach zdrowia, specjalistka ds. żywienia, promotorka zdrowego stylu życia, slow life, naturalnych metod leczenia, współpracuje z portalem eGaga.pl

W marketach i na bazarach coraz częściej napotkać można dziwnie wyglądające egzotyczne owoce, których nazwy często nic nam nie mówią. Do przełamania obawy przed ich spróbowaniem i regularnym wykorzystywaniem w kuchni powinien zachęcić finezyjny smak i potwierdzona skuteczność wielu egzotycznych owoców w walce z licznymi chorobami.

Goji – najzdrowsze owoce świata
W wielu rankingach to właśnie jagody goji zajmują pierwsze miejsce wśród najzdrowszych owoców świata. Te malutkie czerwone owoce pochodzą z Himalajów i Chin, gdzie ich  prozdrowotne właściwości są znane i wykorzystywane jako podstawa medycyny naturalnej już od ponad 2500 lat. Wiele specjalistycznych badań, potwierdza ich wysokie wartości odżywcze oraz leczniczy wpływ na cały organizm, a lista prozdrowotnych właściwości wydaje się nie mieć końca. Czerwone kuleczki kryją w sobie największą zawartość składników odżywczych pośród wszystkich owoców świata! Dostarczają witaminy C, E i A, witaminy z grupy B, żelazo, potas, wapń, selen i cynk oraz liczne aminokwasy egzogenne i kwasy tłuszczowe. Goji są nie tylko źródłem wszystkich najważniejszych aminokwasów, ale także zawierają więcej białka i karotenoidów niż jakikolwiek inny owoc. Ale uwaga – co za dużo to niezdrowo! Owoce te są tak bogate w składniki odżywcze, że nie powinno się spożywać dziennie więcej niż 5-12 g suszonych jagód, czyli tyle, ile mieści się na łyżeczce do herbaty.

W jakich problemach zdrowotnych wykorzystywane są jagody z Azji? Efektywnie poprawiają funkcjonowanie niemal każdego układu w organizmie. Naukowcom udało się wyizolować z nich swoisty wielocukier, który zdaje się wykazywać działanie silnie stymulujące apoptozę (śmierć) komórek nowotworowych. Pośród wielu udowodnionych naukowo właściwości medycznych należy wymienić redukcję rozwoju komórek rakowych żołądka, płuc i sutka. Goji wpływają pozytywnie na wiele dolegliwości. Regulują ciśnienie i cholesterol, poprawiają trawienie, pomagają obniżać poziom cukru we krwi, a także zwiększają wydzielanie hormonu wzrostu. Jagody wpływają nie tylko na zdrowie, ale też na urodę. Dzięki aktywnym składnikom poprawiają wygląd skóry, włosów i paznokci, a także pomagają pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej, dlatego warto stosować je w czasie odchudzania. Są znanym eliksirem młodości. Długotrwale stosowane zapewniają wzmocnienie stawów, kości, systemu odpornościowego opóźniając procesy starzenia. Jak wykazały badania, zawarty w goji polisacharyd posiada silne działanie stymulujące system odpornościowy poprzez zwiększenie poziomu immunoglobulin A (Ig A) – protein immunologicznych, których poziom obniża się wraz z wiekiem. Dlatego ich spożywanie zalecane jest dzieciom z obniżoną odpornością oraz osobom żyjącym w dużym stresie. To nie wszystko. Jagody goji pozytywnie wpływają na układ hormonalny – podnoszą libido, zwiększają popęd seksualny i pomagają pokonać impotencję. W Polsce dostępne są przeważnie suszone owoce, które można nabyć w marketach i w sklepach ze zdrową żywnością.

Owoc kaki, czyli persymona
Persymona zwana też kaki czy sharon to pomarańczowe okrągłe owoce z wyglądu przypominające pomidory. Warto ją wkładać do koszyka, gdyż kaki to świetne źródło witaminy C, a także witamin A, E, K. Owoce zawierają znaczne ilości witamin z grupy B w tym kwas foliowy, witaminę B6 oraz składników mineralnych jak potas, magnez, miedź i fosfor. W owocu persymony znajdziemy więcej błonnika niż w naszych jabłkach. Japońscy naukowcy twierdzą, że wyciąg z owoców kaki jest bardzo skuteczny w hamowaniu rozwoju komórek białaczki. Nic dziwnego – kaki obfituje w prozdrowotne związki, jak flawonoidy, polifenole i przeciwutleniacze, a także czynnik przeciwnowotworowy, jakim jest kwas betulinowy. Obecne w kaki przeciwutleniacze beta karoten, likopen, luteina, zeaksantyna i kryptoksantyna działają przeciwwolnorodnikowo, zmniejszając stres oksydacyjny, opóźniając procesy starzenia i powstrzymując rozwój wielu schorzeń. Ważnym karotenoidem jest zeaksantyna wchłaniana w strukturę plamki żółtej oka, na którą działa ochronnie przeciwdziałając rozwojowi zwyrodnienia plamki ocznej, występującej w starszym wieku. Naukowcy zaobserwowali również, że regularne spożywanie owocu powoduje obniżenie ogólnego poziomu cholesterolu oraz cholesterolu LDL.

Guawa – meksykański smakołyk
Guawa nazywana też gruszlą czy gujawą to tropikalny owoc z Ameryki Południowej, który gości dzisiaj na wielu kontynentach. Oczarowani jego słodko-kwaśnym smakiem i wyjątkowym zapachem sięgajmy po nią jak najczęściej, gdyż lista korzyści związanych z regularnym spożywaniem tego egzotycznego owocu jest długa. Guawa wygrywa z pomarańczą jako bogatsze źródło witaminy C, której zawiera nawet 4 razy więcej, a jeden średniej wielkości owoc to podwójna dawka dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Według badań opublikowanych w 2010 r. w czasopiśmie „Nutrution and Cancer” ekstrakt z guawy przyczynia się do zmniejszenia wielkości guza prostaty przy regularnym spożywaniu, a wszystko dzięki przeciwnowotworowym związkom, którymi są: likopen kwercetyna, witamina C i inne polifenole. Inne bogactwa, które kryje w sobie guawa, to witamina A, flawonoidy, luteina i beta-karoten, które odpowiadają za zdrowie skóry, włosów oraz pomagają cieszyć się dobrym wzrokiem. Guawa jest świetnym źródłem ważnej dla zdrowia tarczycy miedzi.

W medycynie chińskiej guawę wykorzystuje się od lat w leczeniu cukrzycy. Według badań opublikowanych w „American Journal of Chinese Medicine” hipoglikemiczne działanie soku z guawy wpływa pozytywnie na zdrowie chorych na cukrzycę. Błonnik pomaga regulować poziom cukru, a niski IG hamuje nagły jego skok. Jedzenie już 1-2 owoców guawy bez skórki może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi. Narażonym na wystąpienie cukrzycy profilaktycznie zaleca się picie herbaty z liści guawy.

Papaja – egzotyczna gruszka
Melonowiec właściwy, czyli papaja to wyjątkowy owoc przypominający gruszkę o żółtopomarańczowej skórce, miękkim, słodkim i soczystym miąższu, w którym znajdują się liczne czarne nasionka, o charakterystycznym zapachu. Jest nie tylko niskokaloryczna i nie zawiera cholesterolu, ale to prawdziwa bomba witaminowa. Jedna papaja zawiera taką ilość witaminy C,  która wystarczyłaby na 4 dni (gdybyśmy potrafili ją magazynować), a także pokrywa 30% zalecanego dziennego spożycia kwasu foliowego, 67% witaminy A, spore ilości magnezu, potasu, oraz ponad 1/5 zapotrzebowania na błonnik pokarmowy. Papaja wpływa korzystnie i łagodząco na błonę śluzową żołądka, dlatego jest pomocna przy zgadze, wzdęciach i zaparciach. Bogactwo błonnika pozwala na obniżenie złego cholesterolu we krwi, a witaminy C i E oraz karotenoidy zapobiegają jego utlenianiu i chronią układ krwionośny. Zawarty w niej alkaloid karpaina pozytywnie wpływa na wzmocnienie mięśnia sercowego. Istnieją liczne doniesienia o antynowotworowym działaniu substancji pochodzących z drzewa papai. Badacze z Uniwersytetu Florydzkiego wykazali, że wyciąg z liści papai wzmaga produkcję cząsteczek sygnałowych – cytokin typu Th1, które regulują pracę układu odpornościowego, a co za tym idzie, spowalniają wzrost guzów (szyjki macicy, piersi, wątroby, płuc i trzustki). Wykorzystuje się również nasiona papai, które mogą być stosowane jako środki przeciwzapalne lub przeciwbólowe, a przede wszystkim sprawdzają się w walce z pasożytami jelit. Dawniej nasiona papai były stosowane jako antykoncepcja, gdyż spożywane regularnie zmniejszały liczbę plemników. Należy pamiętać, że nasion papai oraz owoców niedojrzałych nie powinny spożywać kobiety w ciąży, gdyż mogą one powodować trwałe uszkodzenia płodu i poronienia.

Liczi – chińska śliwka
Liczi nazywane też śliwkami chińskimi doceniane były już przez chińskich cesarzy jako środek na wzmocnienie i poprawę nastroju. Dzisiaj wiadomo, że zawarte w liczi polifenole obniżają stężenie frakcji „złego” cholesterolu LDL, a podwyższają frakcje cholesterolu HDL. Liczi zawiera sporo potasu, który reguluje ciśnienie krwi i pracę serca. Owoc jest bogatym źródłem witaminy C – 100 g dostarcza aż 71,5 mg tej witaminy i niemal 100 proc. dziennego zapotrzebowania na nią, to więcej niż słynące z niej cytrusy, (cytryna – 53 mg/100 g czy pomarańcze – 50 mg/100 g). Współczesne badania dowodzą, że liczi to doskonałe źródło antyoksydantów, dzięki czemu wykazuje potencjalne działanie przeciwnowotworowe.
Liczi jada się głównie na surowo, po usunięciu skórki i pestki. Najlepiej wybierać owoce jędrne, w których skorupka łatwo odchodzi od miąższu. Wnętrze owocu wypełnia słodki, trochę kwaskowaty, soczysty miąższ, którego konsystencja powinna być ścisła, a kolor biały, przezroczysty. Owoce liczi można stosować jako dodatek do sałatek owocowych czy deserów lub składnik dżemów, soków  kompotów.