Ziołowe sposoby na świąteczne przejedzenie

Nudności, uczucie pełności, ból i ucisk w nadbrzuszu, zgaga, odbijanie czy wzdęcia – w okresie świątecznym problem przejedzenia staje się o wiele powszechniejszy. Warto więc wiedzieć więcej o tym, jak naturalnie wesprzeć proces trawienia.

Jak uniknąć przykrych dolegliwości gastrycznych?

W celu uniknięcia przykrych dolegliwości po odejściu od świątecznego stołu warto zaproponować pacjentowi wdrożenie pewnych rytuałów. Przede wszystkim jemy powoli, dokładnie przeżuwając każdy kęs. Wtedy organizm zdąży odebrać i odpowiednio przetworzyć sygnały m.in. z jamy ustnej czy żołądka. Uczucie sytości, pojawia się z pewnym opóźnieniem, dlatego jedząc wolniej, zjemy mniej.

Jeśli już zdecydujemy, że chcemy spróbować każdej potrawy ze stołu, niech będą to rozsądne ilości. Pamiętajmy o spożywaniu wody, która również ma wpływ na stopień wypełnienia żołądka. Po odejściu od stołu, zamiast seansu na kanapie, zaproponujmy bliskim spacer. Kolejnym aspektem będzie wspomaganie samego procesu trawienia i to w sposób prosto z natury, czyli przy użyciu ziół.

Odpowiednie utrwalanie surowców roślinnych

Rośliny zielne, abyśmy mogli cieszyć się ich pozytywnym wpływem na organizm ludzki, muszą być odpowiednio utrwalone. Najprostszym sposobem jest suszenie. W takiej postaci nadają się one do bezpośredniego użycia. Mogą również stanowić półprodukt do otrzymywania kolejnych postaci, np. wyciągu ziołowego.

W skrócie można powiedzieć, że taki wyciąg stanowi „esencję” suszonego surowca. Zawiera on więcej składników aktywnych danej rośliny, ponadto pozbawiony będzie pozostałości fragmentów tkanki roślinnej. Do wytrawiania używamy różnych metod, sprzętów i rozpuszczalników, wszystko po to, aby uzyskać jak najwyższej jakości ekstrakt. W zależności od stopnia zagęszczenia, wyróżnić możemy wyciągi płynne (Extracta fluida), gęste (Extracta spissa) lub suche (Extracta sicca).

Z kolei te ostatnie stanowią idealnie „upakowany” półprodukt, który może posłużyć do otrzymywania postaci kapsułek.

W przypadku wyciągów warto też zwrócić uwagę na parametr DER. Mówi on o ilości suszonego ziela poddanego ekstrakcji w stosunku do ilości otrzymanego ekstraktu.

W związku z tym, im większa wartość DER, tym lepszy ekstrakt. Innym sposobem utrwalenia cennych składników surowca roślinnego będzie pozyskanie z niego olejku eterycznego (dotyczy surowców olejkowych). Możemy otrzymać go za pomocą różnych metod (destylacji z parą wodną, ekstrakcji lub wytłaczania). Olejek eteryczny będzie różnić się składem od ziela, z którego pochodzi, stanowi złożoną mieszaninę związków lotnych. Dzięki temu może posiadać unikalne właściwości, które możemy wykorzystać np. we wspomaganiu trawienia.

Mniszek lekarski

Istnieje szereg roślin zielnych, z pomocą których możemy wspierać funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Jedną z nich jest mniszek lekarski (Taraxacum officinale, syn. mniszek pospolity), zaliczany do rodziny astrowatych (Asteraceae, synonim: Compositae – złożone). Surowcem służącym do otrzymywania ekstraktu może być cała roślina, a dokładniej ziele mniszka z korzeniem (Taraxaci officinalis herba cum radice). Według FP XII substancję roślinną stanowi miesza nina całych i połamanych, wysuszonych części nadziemnych i podziemnych wspomnianego gatunku. Ponadto surowiec charakteryzuje gorzki smak.

Omawiany gatunek zawiera wiele ciekawych składników, m.in. trójterpeny, związki goryczowe czy sole mineralne. Całościowo ekstrakt wspiera utrzymanie właściwego pH żołądka, a tym samym pomaga w trawieniu. Ponadto wspomaga funkcje przewodu pokarmowego, w tym drogi żółciowe i wątrobę. Poza tym dzięki zawartości inuliny posiada właściwości prebiotyczne, wspierając w ten sposób florę bakteryjną jelit.

Karczoch zwyczajny

Następną rośliną mającą wpływ na przewód pokarmowy będzie karczoch zwyczajny (Cynara scolymus syn. Cynara cardunculus), również zaliczany do rodziny astrowatych (Asteraceae). Surowcem służącym do otrzymania wyciągu będzie liść. Wyciąg suchy z liścia karczocha (Cynarae folii extractum siccum) otrzymujemy z substancji roślinnej odpowiednią metodą używając wody o temperaturze nie niższej niż 80 st. C (dane z FP XII). Z wyglądu to jasnobrunatny lub brunatny, bezpostaciowy proszek. W przeliczeniu na suszony wyciąg powinien on zawierać nie mniej niż 0,6% kwasu chlorogenowego. Poza tym innym ważnym związkiem czynnym będzie cynaryna, którą pod względem chemicznym zaliczamy do grupy fenolokwasów. Wyciąg z liści karczocha będzie wspierał wydzielanie soków trawiennych, co ma pozytywny wpływ na trawienie. Ponadto wspomaga on funkcjonowanie przewodu pokarmowego, wspiera pracę wątroby, a nawet pomaga w oczyszczaniu organizmu.

Koper włoski

Kolejnym interesującym gatunkiem będzie koper włoski (Foeniculum vulgare), znany też pod nazwą fenkuł włoski, będący przedstawicielem rodziny selerowatych (Apiaceae syn. Umbelliferae – baldaszkowate). Z jego ziela możemy otrzymać cenny olejek eteryczny. Farmakopea Polska XII określa go jako olejek eteryczny z ziela kopru włoskiego (Foeniculi amari herbae aetheroleum). Otrzymywany jest przez destylację z parą wodną części nadziemnych odmiany gorzkiej zebranych w okresie owocowania. Jego wygląd (według FP XII) to przezroczysta jasno- lub intensywnie żółta ciecz, natomiast zapach jest podobny do anyżu. Poza tym Farmakopea rozróżnia również olejek z samych owoców odmiany gorzkiej, otrzymywany podobną metodą i o podobnym wyglądzie. Głównym składnikiem olejku eterycznego jest trans-anetol (zawartość zależna od odmiany), natomiast pozostałe to m.in.: fenchon, limonen czy estragol. Olejek również wspiera procesy trawienne.

Mięta pieprzowa

Inną przydatną w przyspieszeniu trawienia rośliną będzie powszechnie uprawiana w Polsce (zwłaszcza w przydomowych ogródkach) mięta pieprzowa (Mentha piperita). Zioło to jest potrójnym mieszańcem powstałym ze skrzyżowania gatunków Mentha spicata i Mentha aquatica. Mięta to bylina należąca do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae, synonim Labiatae – wargowe). Jednym z wykorzystywanych przetworów omawianej rośliny jest olejek eteryczny miętowy (Menthae piperitae aetheroleum). Otrzymywany jest poprzez proces destylacji z parą wodną świeżych części naziemnych wspomnianego gatunku. Z wyglądu stanowi bezbarwną, jasnożółtą lub jasnozielonawożółtą ciecz (dane z FP XII). Ponadto jego charakterystyczny zapach i smak wywołuje uczucie zimna. Głównym związkiem składowym olejku eterycznego będzie mentol, który stanowi około 50 proc. całości. Pozostałe składniki to m.in.: menton, izomenton, mentofuran. Olejek jest dobrym wsparciem dla naszego układu pokarmowego przy ciężkostrawnych posiłkach, ale także przy przejedzeniu.

Jak widać istnieje wiele metod pomagających uniknąć świątecznego przejedzenia. Kiedy pacjent odczuwa dyskomfort ze strony jelit, żołądka czy wątroby, warto zaproponować mu ziołowe preparaty bogate w cenne ekstrakty czy olejki eteryczne.