Zdrowie, relacje w związkach i życie seksualne Polaków

Od marca do maja 2020 r., w pierwszym okresie pandemii COVID-19, 66% Polaków czuło się zadowolonych z życia. 55% pozytywnie oceniało stan swojego zdrowia, 46% doświadczyło przemęczenia i kryzysu fizycznego, a 31% psychicznego. Co wiemy o zdrowiu Polaków w czasie lockdownu? Raport z najnowszych badań zaprezentował prof. Zbigniew Izdebski z Wydziału Pedagogicznego UW, seksuolog i specjalista zdrowia publicznego.

prof. Zbigniew Izdebski – pedagog, seksuolog, specjalista zdrowia publicznego, kierownik Katedry Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Seksuologii na Wydziale Pedagogicznym UW oraz kierownik Katedry Humanizacji Medycyny i Seksuologii Collegium Medicum UZ.
Najnowsza książka autorstwa prof. Zbigniewa Izdebskiego „Zdrowie i życie seksualne Polek i Polaków w wieku 18-49 lat w 2017 roku. Studium badawcze na tle przemian od 1997 roku” wydana została nakładem Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego.
Partnerem badania jest Polpharma. Realizację wsparły również Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Zielonogórski. Badania przeprowadziła firma IQS.

***

Metodologia badania
W badaniu wzięło udział 3 tys. osób w grupie wiekowej 18+. Respondenci wypełniali ankietę samodzielnie przez internet (Computer Assisted Web Interview, CAWI). Badanie realizowano na panelu Opinie.pl należącym do IQS. Grupę dobrano tak, aby jak najbardziej odpowiadała reprezentatywności próby ogólnopolskiej.
– Chciałem dowiedzieć się, jaka jest kondycja psychiczna i fizyczna Polaków w trakcie izolacji, która nas wszystkich zaskoczyła. Dopiero na tym tle mogłem odnieść się do kwestii związanych z relacjami w związkach i aktywności seksualnej – mówi prof. Zbigniew Izdebski.

Relacje w związkach
22% ankietowanych wskazało, że ich związek podczas pandemii się wzmocnił. 66% respondentów oceniło, że w czasie izolacji w ich związku nic się nie zmieniło. 8% uważa jednak, że ich relacja uległa pogorszeniu, a 5%, że w czasie pandemii pierwszy raz pomyślało o rozwodzie. W badanej grupie 21% Polaków deklarowało, że w przyszłości chciałoby mieć dzieci. Pod wpływem lockdownu 14% zdecydowało się przełożyć swoje plany prokreacyjne.
Dzięki badaniu prof. Izdebskiego można dowiedzieć się również, w którym województwie mieszkańcy najlepiej oceniają swoje związki. Najkorzystniej w tym zestawieniu wypadło województwo podlaskie (85% pozytywnych odpowiedzi), a także podkarpackie (82%) i kujawsko-pomorskie (81%).

Młodzi i seniorzy w czasie lockdownu
– Bardzo często w dyskusji, która dotyczy koronawirusa, odnosimy się do osób starszych, wskazując na to, że jest to grupa najbardziej zagrożona epidemiologicznie. Okazuje się jednak, że kiedy myślimy o zdrowiu publicznym, powinniśmy też zwracać szczególną uwagę na osoby młode. To właśnie je w największym stopniu dotknął kryzys psychiczny spowodowany izolacją – mówi prof. Zbigniew Izdebski. – Osoby w późniejszych fazach życia będące np. na emeryturze bardziej przyzwyczaiły się do radzenia sobie z sytuacjami trudnymi i z samotnością w przeciwieństwie do młodych – wyjaśnia.
39% osób w wieku od 18 do 29 lat uważa, że w czasie pandemii zwiększyły się u nich odczucia przewlekłego zmęczenia, osłabienia, senności, trudności z koncentracją. Respondenci z tej grupy wiekowej wskazywali też, że częściej zdarzały im się napady złości, agresji czy frustracji. Młodzi najsilniej odczuli również samotność. Zwiększenie tego odczucia deklarowało 41% badanych, a 44% przeżywało silniej okresy przygnębienia czy nawet stany depresyjne.
Na pytanie, czy w czasie pandemii koronawirusa miała Pani/Pan okres załamania lub kryzysu psychicznego, 53% pozytywnych odpowiedzi zanotowano u uczniów i studentów. Najmniej pozytywnych odpowiedzi na to pytanie podali emeryci i renciści (21%). Najsilniej odczuwalny kryzys zanotowano w okresie Świąt Wielkanocnych.

Seksualność Polaków
Zgodnie z raportem 51% Polaków pozytywnie oceniło swoje życie seksualne. Najbardziej zadowolone były osoby w wieku od 30 do 49 lat (59% odpowiedzi bardzo dobrze i raczej dobrze), a także osoby w wieku od 18. do 29. roku życia (55% odpowiedzi pozytywnych).
Największe obawy dotyczące trudności z odbyciem stosunku seksualnego dotyczyły zmęczenia i stresu, które deklarowało 25% kobiet i 22% mężczyzn, a także obecności dzieci i innych osób w domu (odpowiednio 18% i 14%).
Wzrost zainteresowania seksem zanotowano u 22% mężczyzn, szczególnie w grupie wiekowej 18-29 lat. U kobiet wzrost zainteresowania zadeklarowało 13% respondentek, najwięcej pozytywnych odpowiedzi było w najniższej grupie wiekowej.

***

Wprowadzenie:
„Badanie Zdrowie i życie seksualne Polek i Polaków w czasach COVID” jest projektem naukowym realizowanym przez prof. Zbigniewa Izdebskiego.
Niniejszy projekt jest już szóstym (pierwszy zrealizowano w 1997 r.), który opisuje seksualność Polaków. Tym razem pod lupę wzięto seksualność Polaków podczas epidemii COVID-19, czyli okresu na przestrzeni marca-maja 2020 r.
To bardzo specyficzny czas restrykcyjnych ograniczeń wprowadzony od 11 marca ub.r., czyli od decyzji o zamknięciu szkół i przedszkoli. Związany był z koniecznością izolacji społecznej, wprowadzeniem znaczących restrykcji ze strony rządu i niepewnością, co przyniesie kolejny dzień.
Pomimo kolejnych etapów „odmrażania gospodarki”, jak choćby otwarcia galerii handlowych czy przedszkoli i szkół dla najmłodszych w celu opieki, trudno mówić o powrocie do „normalności”, ze względu na nadal funkcjonujące ograniczenia w edukacji, transporcie, organizacji imprez, wydarzeń kulturalnych.
Na pytania ankiety odpowiedziało 3000 osób. Przeprowadzenie tej edycji projektu było możliwe dzięki wsparciu finansowemu firmy Polpharma.

***

Wnioski z badania:

• Zadowolenie, poczucie szczęścia w czasie trwania epidemii:
  7 na 10 Polaków w czasie trwania epidemii (marzec-maj ub.r.) było szczęśliwych, zadowolonych.


• Pogłębianie się negatywnych nawyków:
  Osoby najmłodsze istotnie częściej pogłębiały negatywne nawyki w trakcie trwania epidemii.


• Ocena samopoczucia:
  6 na 10 Polaków ocenia swoje samopoczucie psychiczne raczej dobrze lub lepiej (59%). Istotnie częściej jako lepsze swoje samopoczucie oceniają mężczyźni (64%) niż kobiety (55%).


• Zdrowie psychiczne – korelaty:
  Dobra kondycja psychiczna jest w największym stopniu związana z pozytywną percepcją życia seksualnego, wyglądem, dobrym stanem zdrowia. Ma również związek z pozytywnymi relacjami społecznymi: w związku, z przyjaciółmi, znajomymi oraz z rodziną.

• Napady agresji, złości i frustracji:
  Dla ponad 6 na 10 epidemia nie wpłynęła na zmianę częstotliwości występowania napadów złości i agresji. U co 5 nastąpił wzrost takiego stanu.


• Osamotnienie, przygnębienie:
  Blisko 8 na 10 Polaków podczas trwania epidemii doznało też uczucia samotności i braku bliskich oraz okresu przygnębienia, złego samopoczucia.


• Życie seksualne: korelaty:
  U 31% Polaków aktywność seksualna podczas epidemii zwiększyła się. Wzrost aktywności seksualnej jest głównie związany z wiekiem, statusem związku oraz oceną związku w czasie trwania epidemii. Oznacza to, że największą aktywnością seksualną cieszyły się osoby do 49. r.ż., w związkach oraz pozytywnie oceniające swój związek/małżeństwo w czasie epidemii.


• Życie seksualne w czasie pandemii:
  Do korzystania z płatnych usług seksualnych w czasie epidemii przyznało się 2% Polaków.

• Urozmaicenie życia seksualnego:
  W czasie epidemii 45% Polaków miało do czynienia z materiałami erotycznymi – przede wszystkim je oglądając. Do wzrostu korzystania z danego sposobu na urozmaicenie życia seksualnego w czasie epidemii przyznaje się od 15 do 30% osób, które to robią (odpowiednio: materiały erotyczne: oglądanie – 15%, robienie filmów, zdjęć i dzielenie się nimi – 28%; gadżety – 26%; seksting – 25%; cyberseks: 30%).


• Spadek zainteresowania seksem:
  Blisko co piąty Polak (18%) w czasie trwania epidemii zauważył u siebie spadek zainteresowania seksem. Istotnie częściej kobiety (23%) niż mężczyźni (13%). Jako główna przyczyna spadku zainteresowania (zarówno wśród kobiet jak i mężczyzn) wymieniany jest wiek (38%). Co może świadczyć raczej o tym, że spadek ten nie miał charakteru czasowego, ale długotrwały, powiązany ze starzeniem się.


• Doświadczenia seksualne w pandemii:
  W czasie trwania epidemii single rzadziej deklarują odbywanie stosunków seksualnych, niż osoby w związku. Za to częściej się masturbują. Do masturbacji przyznaje się 50% singli (vs. 43% osób w związku).

• Zmiana i zaspokojenie potrzeb seksualnych:
  Zdaniem zdecydowanej większości (77%) poziom potrzeb seksualnych nie zmienił się porównując do czasu sprzed epidemii. Co 9. jest zdania, że poziom potrzeb zmniejszył się. Taki sam odsetek deklaruje, że poziom potrzeb zwiększył się. Wzrost potrzeb seksualnych częściej wystąpił u mężczyzn (13%), osób do 49. r.ż., jednak szczególnie wśród 18-29-latków (26%) w tym również u uczniów i studentów.


• Zaburzenia erekcji:
  Problemy z erekcją w czasie epidemii nasiliły się u 14% mężczyzn. Mężczyźni istotnie częściej od kobiet uważają, że zaburzenia erekcji mogą negatywnie wpływać na związek.


• Percepcja leku:
  W przypadku trudności z erekcją 48% Polaków twierdzi, że wybrałoby lek na erekcję o 3 godzinnym działaniu. Lekiem wspomagającym erekcję o 6 godzinnym czasie działania zainteresowanych jest 13%, a działającym 36 godzin 11%.