Opieka farmaceutyczna
Zapalenie zatok w okresie letnim
8 minut
Dolegliwością towarzyszącą stanom zapalnym zatok jest niedrożność i uczucie zatkanego nosa. Następnie pojawia się katar z wydzieliną o charakterze wodnistym oraz ból w obrębie twarzy, głównie w okolicy zatok czołowych lub szczękowych pogłębiający się w trakcie częstego kichania. Zgodnie z „Europejskimi wytycznymi na temat zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz polipów nosa – EPOS 2012” należy u pacjenta rozpoznać na podstawie objawów rodzaj zapalenia oraz wdrożyć odpowiednie leczenie w przebiegu wirusowego lub bakteryjnego zapalenia nosa i zatok.* Leczenie ostrych wirusowych stanów zapalnych zatok (z objawami nieżytu nosa trwającymi krócej niż 10 dni) powinno początkowo obejmować przede wszystkim wyeliminowanie objawów, tj. bólu zatok, ewentualnie występującej gorączki, a następnie zmniejszenie obrzęku tkanek w okolicy ujścia zatok. A zatem, po przeprowadzeniu odpowiedniego wywiadu, można rozważyć zastosowanie leków z grupy NLPZ (m.in. ibuprofenu, zmniejszającego objawy odpowiedzi zapalnej w postaci bólu, obrzęku czy podwyższonej temperatury ciała). Dodatkowo w celu usuwania uciążliwej wydzieliny z nosa można rozpatrzeć włączenie do leczenia preparatów anemizujących (w terapii miejscowej lub ogólnej). Zastosowanie w nieżytach nosa, także alergicznych, aminy sympatykomimetycznej (chlorowodorek pseudoefedryny) w postaci terapii ogólnoustrojowej powoduje obkurczanie rozszerzonych naczyń krwionośnych, zmniejsza przekrwienie błon śluzowych w obrębie zatok, co prowadzi do zmniejszenia ich obrzęku oraz ilości powstającej wydzieliny i przez to ułatwienie w oddychaniu. Zalecenia dotyczące przyjmowania w takich przypadkach doustnych preparatów złożonych ze środków o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym (ibuprofen) oraz zmniejszających przekrwienie błon śluzowych górnych dróg oddechowych, a w szczególności zatok przynosowych (chlorowodorek pseudoefedryny), umożliwiają leczenie objawów ostrego stanu zapalnego zatok w przebiegu infekcji bakteryjnej czy wirusowej w okresie letnim. Zawsze powinno jednak ono zostać poprzedzone szczegółowym wywiadem z pacjentem w zakresie przyczyny stanów zapalnych wraz z określeniem długości prowadzonej farmakoterapii, dawkowania, interakcji czy przeciwwskazań. Bardzo istotne jest także stosowanie miejscowe izo- i hipertonicznych preparatów chlorku sodowego i przez to oczyszczenie przewodów nosowych i zatok z zalegającej wydzieliny, które zapobiegają jej wysychaniu i usprawniają transport śluzowo-rzęskowy, a także mogą przynieść ulgę po kontakcie z niektórymi alergenami wziewnymi.
* European Position Paper on Rhinosinusitis and Nasal Polyps 2012 (EPOS 2012), Rhinology 2012 suppl. 23: 1-298.
***
Jak działa pseudoefedryna?
Pseudoehedrine hydrochloride jest aminą sympatykomimetyczną działającą obwodowo i ośrodkowo na układ współczulny, zmniejszającą przekrwienie błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Po podaniu doustnym powoduje obkurcz naczyń krwionośnych, zmniejsza obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych, powoduje udrożnienie jamy nosowej, a także poprawia drenaż wydzieliny z zatok. Wskazania dotyczą leczenia objawowego nieżytu błon śluzowych nosa i zatok przynosowych w przebiegu przeziębienia, grypy czy kataru siennego. Przy zastosowaniu należy zwrócić uwagę na przeciwwskazania, stosowanie z innymi lekami, działania niepożądane oraz dawkowanie.