Zakażenia wirusem opryszczki u kobiet w ciąży

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, przez dotyk lub drogą kontaktów seksualnych. Wirus HSV wnika do organizmu przez błony śluzowe lub uszkodzoną skórę. W przypadku wirusa HSV 1 są to najczęściej błony śluzowe jamy ustnej lub zmieniona chorobowo skóra twarzy (herpes labialis), a HSV 2 – błony śluzowe oraz uszkodzona skóra narządów płciowych i okolicy odbytu (herpes progenitalis). Jednak z powodu zmiany obyczajowości seksualnej zdarza się coraz częściej, że oba typy wirusów powodują zarówno zmiany na ustach, jak i na narządach płciowych.

Najczęściej do zakażenia dochodzi w wieku 14-29 lat. Zwykle pierwsze zetknięcie się z wirusem ma ostrzejszy przebieg niż nawrót choroby. Zmiany utrzymują się dłużej – nawet do 3 tygodni. Może również wystąpić większa bolesność zmian, bardziej nasilony obrzęk. U niektórych osób występują nawet objawy podobne do grypy: bóle mięśni, ból głowy, gorączka. Zakażenie pierwotne może być też bezobjawowe – ok. 20-40 proc. zakażeń. Należy pamiętać, że choroba może być przenoszona przez osobę, która nie wie, że jest chora. Mimo, że nie ma widocznych objawów i tak może zarażać.

Opryszczka w ciąży

Zakażenie opryszczką w czasie ciąży niesie za sobą poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Szczególnie niebezpieczne jest wystąpienie opryszczki po raz pierwszy w czasie ciąży. Stanowi większe zagrożenie dla płodu niż pojawienie się opryszczki po raz kolejny– zakażenie nawrotowe. Badania naukowe wykazały, że ciąża sprzyja reaktywacji wirusa, co wiąże się ze zwiększonym niebezpieczeństwem nawrotów. Przebieg zakażeń w czasie ciąży, może być dłuższy i cięższy niż u osób, które nie są w ciąży.

Konsekwencje zakażeń w czasie ciąży są zależne od fazy ciąży. Przedostanie się wirusa przez łożysko może we wczesnej fazie ciąży spowodować poronienie lub w późniejszej przedwczesny poród. Szacuje się, że zakażenia wirusem opryszczki mogą być przyczyną nawet 25 proc. poronień. Zakażenie płodu w pierwszych tygodniach jego życia, gdy rozwijają się wszystkie narządy, może spowodować uszkodzenie płodu, a nawet jego obumarcie. Gdy dojdzie do zakażenia płodu w trzecim trymestrze dziecko może urodzić się chore, mieć objawy uogólnionego zakażenia. Może mieć uszkodzone narządy, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc, objawy neurologiczne, drgawki. Do zakażenia wirusem opryszczki może dojść w trakcie ciąży lub porodu. Opryszczka narządów płciowych – gdy jej objawy pojawią się w dniu porodu – jest wskazaniem do cięcia cesarskiego.

Leczenie

Dlatego tak ważne jest informowanie kobiet ciężarnych, że opryszczka narządów płciowych, która wystąpi w ciąży – niezależnie, czy pierwszy raz w życiu kobiety, czy kolejny, powinna być leczona zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Każda ciężarna kobieta, która przechodzi w ciąży pierwotne zakażenie opryszczką powinna otrzymać leczenie doustne, by chronić płód. Leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej, gdyż wczesne włączenie leczenia zapobiega wystąpieniu powikłań. Najczęściej stosowane są leki doustne zawierające acyklowir. Walacyklowir lub famcyklowir są również skuteczne, ale istnieje mniej danych na temat bezpieczeństwa stosowania tych leków u kobiet w ciąży.

Maści stosowane bezpośrednio na zmianę mają działanie miejscowe i nie uchronią płodu przed zakażeniem. Maści i kremy mogą być stosowane wspomagająco u ciężarnych, by ograniczyć zmianę i przyśpieszyć jej gojenie. Nie mogą być jednak jedynym leczeniem. Dlatego każda ciężarna powinna otrzymać po konsultacji lekarskiej czym prędzej lek doustny. Leki doustne powinny być podawane każdorazowo u kobiety w ciąży, gdy pojawią się objawy opryszczki i po 36. tygodniu ciąży profilaktycznie, nawet jeśli objawy nie występują. Podawanie leku przed rozwiązaniem ma uchronić przed wystąpieniem opryszczki okołoporodowo i zapobiec wystąpieniu objawów zakażenia u płodu*. Jeśli partner kobiety będącej w ciąży ma objawy opryszczki powinien być także leczony lekiem doustnym. W czasie występowania objawów u mężczyzny powinno się zachować szczególną ostrożność, włącznie z abstynencją seksualną. Jeśli kobieta ma objawy opryszczki w czasie połogu także powinna otrzymać leczenie doustne. Przyjmowanie leku nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią.
Podsumowanie

Pamiętajmy więc, gdy do Państwa apteki zgłosi się kobieta w ciąży z opryszczką po lek na opryszczkę, upewnijcie się Państwo, że maść nie jest jedynym lekiem jaki stosuje. Prawidłowe leczenie uchroni jej dziecko przed powikłaniami po zakażeniu.