Opieka farmaceutyczna
Wpływ sumatryptanu na poprawę jakości życia pacjentów z migreną
7 minut
autorzy:
lek. med. Piotr Ślifirczyk
neurolog
dr n. farm. Paulina Mączka
farmakolog
Związane z migreną ból oraz towarzyszące jej objawy wegetatywne w znaczny sposób ograniczają sprawność psychofizyczną pacjentów, obniżając jakość ich życia. Z godnie z klasyfikacją IHS (ang. International Headache Society) rozróżniamy siedem postaci migreny, ale najczęściej spotykane są jej dwa rodzaje: migrena z aurą i migrena bez aury. W ataku migreny można rozróżnić kilka faz, które jednak nie zawsze muszą wystąpić:
Faza I: prodromalna (zwiastująca), występująca do 48 godzin przed atakiem bólu głowy; pacjent może odczuwać zmianę nastroju, pogorszenie samopoczucia oraz osłabienie uwagi.
Faza II: aura migrenowa
Około 25 proc. osób z migreną doświadcza jednego lub więcej ogniskowych objawów neurologicznych w drugiej fazie migreny nazywanych aurą migrenową. Panuje przekonanie, że aura poprzedza wystąpienie bólów głowy, jednak obserwacje wykazały, że większość osób z migreną doświadcza bólu głowy w trakcie występowania fazy aury.
Aura trwa nie dłużej niż do jednej godziny i występuję pod postacią pozytywnych lub negatywnych objawów neurologicznych. Typowymi pozytywnymi objawami neurologicznymi są zaburzenia widzenia.
Aura wzrokowa może występować w wielu postaciach, jak mroczki (ubytki w polu widzenia), mroczki błyszczące (zygzakowate linie) lub rozbłyskujące i migoczące punkty świetlne. Mniej częste są objawy czuciowe, które także zaliczamy do pozytywnych, np. mrowienie, które na ogół rozpoczyna się od ręki, wędruje do ramienia, a następnie obejmuje twarz i wargi po jednej stronie głowy. Wśród objawów negatywnych można rozpoznać zaburzenia mowy (afazja), pogorszenie słuchu lub poczucie braku możliwości poruszania kończyną.
Faza III: ból głowy
Ból zaczyna się do godziny od ustąpienia aury, jednak może także rozpocząć się w trakcie trwania aury. Ból głowy w migrenie jest najczęściej pulsujący, zlokalizowany w okolicy skroni lub rzadziej w części potylicznej, może jednak obejmować także całą połowę głowy. Najczęściej jest jednostronny, sporadycznie w miarę rozwijania się ataku obejmuje drugą stronę głowy. Typowe dla migreny jest występowanie bólu po obu stronach głowy, przy czym jedna strona jest częściej dotknięta objawami. Ból stopniowo narasta, zwiększa dodatkowo swoje nasilenie podczas ruchu i podczas aktywności fizycznych. Fotofobia (światłowstręt) i sonofobia (wrażliwość na hałas) powodują, że pacjent często zamyka się w zaciemnionym, cichym pomieszczeniu, co pomaga mu przetrwać ból. Dodatkowymi objawami mogą być: zmęczenie, utrudniona koncentracja i drażliwość. Atakom migreny często towarzyszą nudności i wymioty.
Faza IV: faza ustępowania (postdromalna) – w miarę ustępowania bólu głowy pacjent może odczuwać senność, zmęczenie i wyczerpanie, które trwają kilka godzin.
Etiopatogeneza migreny jest nadal niewyjaśniona i wciąż brakuje wskazania jednoznacznego powodu powstawania stanów migrenowych. Niegdyś popularna naczyniowa teoria migreny, która sugerowała, że migrenowy ból głowy był spowodowany rozszerzeniem naczyń krwionośnych, podczas gdy aura migrenowa była skutkiem zwężenia naczyń, obecnie jest uważana za niezgodną z prawdą.
Jedną z wielu aktualnych hipotez stanowi teoria zakładająca, że pierwotnie neuronalny mechanizm jest prawdopodobnie początkiem napadu choroby.
W przypadku odmiany z aurą ma być to rozprzestrzeniające się zahamowanie korowe, jednak zaburzenia transmisji neuroprzekaźników, czynniki naczyniowe, metaboliczne czy genetyczne wydają się uzupełniać tę hipotezę. Niewątpliwie istotną rolę w trakcie napadu migreny odgrywają receptory serotoninergiczne (5-HT1D,1B) oraz CGRP (peptyd związany z genem dla kalcytoniny), czyli neuropeptyd uwalniany w czasie ataku.
Wśród czynników środowiskowych sprzyjających rozwojowi ataku migreny są m.in.: zbyt wysoka temperatura, anomalia pogodowe, wahania ciśnienia i temperatury, zmiana czasu, przesilenie wiosenne.