Terapia lewodropropizyną w kaszlu suchym

Utrzymujący się kaszel powoduje zmęczenie, wyczerpanie, może prowadzić także do omdlenia. Pacjent z kaszlem uskarża się na bóle mięśniowe klatki piersiowej i brzucha. Wszystko to na dłuższą metę prowadzi do bezsenności. Dlatego tak istotne jest skuteczne leczenie kaszlu poprzedzone wywiadem prowadzonym z pacjentem także na poziomie apteki.

Kaszel jest naturalnym odruchem obronnym każdego organizmu, a przede wszystkim odruchem pożądanym w celu usunięcia nadmiaru występującej wydzieliny, ale także w celu zapobiegania przypadkowemu dostaniu się do dolnych dróg oddechowych wszelkich ciał obcych. Odruchy kaszlu mogą zostać wywołane przez różne bodźce, np. mechaniczne czy fizykochemiczne. Mają one wpływ na receptory kaszlowe zlokalizowane w obrębie błony śluzowej dróg oddechowych – w obszarze nosa i zatok, tchawicy, krtani, oskrzeli, przepony, czy ściany opłucnej, ale także w obszarze błony śluzowej przewodu pokarmowego, czyli przełyku, żołądka, a nawet w obrębie osierdzia.

Czynniki wywołujące kaszel

W ocenie czynników wywołujących kaszel należy uwzględniać u pacjenta wpływ zbyt zimnego czy suchego powietrza, dym nikotynowy, opary chemiczne, ale także wystąpienie hiperwentylacji podczas wysiłku fizycznego, a także przyczyny alergiczne. Podrażnienie obszaru nabłonka błony śluzowej skutkuje nasileniem wdechu, a dalej następuje wydech przy początkowo krótkim zamknięciu głośni, natomiast w konsekwencji wytworzenie wysokiego ciśnienia w obszarze klatki piersiowej i w płucach w momencie otwarcia głośni doprowadza do gwałtownego wyrzutu powietrza razem z drobnymi cząstkami z dróg oddechowych.

W ocenie kaszlu należy brać pod uwagę czas jego trwania

I tak:

• kaszel ostry – z reguły utrzymuje się do trzech tygodni,
• kaszel podostry – od trzech do ośmiu tygodni,
• kaszel przewlekły – utrzymujący się powyżej ośmiu tygodni.

Istotnym jest także, czy jest to kaszel suchy tzn. nieproduktywny, bez odksztuszania plwociny, czy jest to kaszel wilgotny, czyli produktywny z plwociną. Te cechy kaszlu stanowią podstawę do weryfikacji jego przyczyny.

Kaszel ostry z reguły związany jest z infekcją wirusową (przeziębieniem), choć nie można wykluczyć większych zmian, np. zatorowości płucnej, obrzęku płuc, ale też obecności ciał obcych w drogach oddechowych. Kaszel podostry raczej jest następstwem przebytej wcześniej infekcji. Największą trudność w ocenie stanowi kaszel przewlekły, gdyż tu należy rozważyć udział kilku przyczyn i w takim przypadku badania diagnostyczne są niezbędne.

Uporczywy kaszel związany jest często z paleniem tytoniu, co doprowadza do rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Innymi przyczynami kaszlu mogą być nadwrażliwość poinfekcyjna, śródmiąższowe choroby płuc, działania niepożądane po stosowaniu w nadciśnieniu tętniczym inhibitorów konwertazy angiotensyny (I-ACE), przewlekłe choroby zatok przynosowych, mukowiscydoza. Dlatego tak ważne jest prawidłowe zdiagnozowanie pacjenta skarżącego się na uporczywy kaszel, gdyż nie zawsze jego wystąpienie pochodzi od zmian patologicznych w układzie oddechowym. Stąd bardzo ważny jest szczegółowy wywiad z pacjentem lub kierowanie go do lekarza specjalisty laryngologa czy pulmonologa, gdyż niezbędne będą badania typu RTG klatki piersiowej, badania laryngologiczne, ocena utlenowania krwi (pulsoksymetria, gazometria), testy alergiczne, badania spirometryczne, czy nawet tomografia komputerowa klatki piersiowej.

Wywiad z pacjentem

Farmaceuta w aptece w trakcie wywiadu z pacjentem w zakresie doboru odpowiedniego leku na zgłaszany problem kaszlu musi uwzględnić przede wszystkim:

• rodzaj kaszlu (suchy vs. mokry),
• wiek pacjenta,
• ograniczenia w zastosowaniu farmakoterapii z uwagi na schorzenia współistniejące,
• interakcje lekowe.

Farmakoterapia w kaszlu

Biorąc pod uwagę leki stosowane w kaszlu o charakterze suchym, a zatem leki o działaniu przeciwkaszlowym, należy rozważyć zastosowanie leków o działaniu ośrodkowym (fosforan kodeiny, dekstrometorfan, butamirat) bądź działające obwodowo – np. lewodropropizyna, poprzez modulację neuropeptydów, które mogą stymulować odruch kaszlowy, a także leki pochodzenia roślinnego np. śluzy roślinne powlekające nabłonek dróg oddechowych.

Lewodropropizyna stanowi substancję leczniczą o działaniu przeciwkaszlowym i znoszącym skurcz oskrzeli. To jedyna w Polsce substancja o działaniu obwodowym, która działa w miejscu powstania kaszlu i nie wywołuje efektu sedacyjnego. Jest wskazana w objawowym leczeniu kaszlu suchego, czyli nieproduktywnego (bez plwociny). Poprzez swój obwodowy mechanizm działania (o punkcie uchwytu w oskrzelach i tchawicy) może być zalecona w przypadku konieczności hamowania kaszlu o różnym pochodzeniu, np. związanym z zakażeniami wirusowymi czy bakteryjnymi górnych i dolnych dróg oddechowych, czyli w stanach ostrych, ale także w przypadku kaszlu podostrego. Podkreślenia wymaga także fakt, iż w obrębie drzewa oskrzelowego lewodropropizyna hamuje skurcz oskrzeli wywołany histaminą, serotoniną i bradykininą, natomiast nie hamuje skurczu oskrzeli indukowanego acetylocholiną (brak działania antycholinergicznego).

Aptekarz powinien zwrócić uwagę w trakcie porady farmaceutycznej, iż po zastosowaniu lewodropropizyny w okresie siedmiu dni powinna nastąpić poprawa. W przeciwnym wypadku konieczna będzie konsultacja lekarska w celu poszerzenia diagnostyki.

Preparaty lewodropropizyny występują na rynku aptecznym w postaci syropu, z przeznaczeniem dla dorosłych i dzieci powyżej drugiego roku życia. Powinno się je stosować trzy razy na dobę, w odstępach co najmniej sześciogodzinnych, między posiłkami. Bardzo istotnym jest fakt, iż niektóre syropy z lewodropropizyną nie zawierają środków konserwujących, co ogranicza ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych w postaci pokrzywki czy wręcz skurczu oskrzeli, a zatem znacząco w takim przypadku zwiększono bezpieczeństwo stosowania takiego syropu.
Przeciwwskazaniem do stosowania lewodropropizyny jest oczywiście uczulenie na te substancję, ale również w przypadku pojawienia się wydzieliny oskrzelowej (flegma). Szczegółowe konsultacje apteczne na temat jej zastosowania należy przeprowadzić w każdej grupie pacjentów, ponieważ np. preparat należy stosować z dużą ostrożnością w przypadku ciężkiej niewydolności nerek, ponadto jest on przeciwwskazany u kobiet ciężarnych, matek karmiących.

Lewodropropizyna jest dobrze tolerowana przez pacjentów, jednak w razie wystąpienia ciężkiej reakcji skórnej, nierównej pracy serca (arytmii), reakcji anafilatycznej (obrzęk, duszność wymioty) należy natychmiast przerwać jej stosowanie.

Lewodropropizyna nie powoduje depresji oddechowej, co szczególnie jest istotne u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową i nie zaburza oczyszczania śluzowo-rzęskowego, stąd jest skuteczna w hamowaniu kaszlu o różnej etiologii.

Schemat postępowania

• ostry kaszel suchy (w infekcjach) do 7 dni – zalecane leki stosowane w kaszlu o charakterze suchym, a zatem leki o działaniu przeciwkaszlowym;
• ostry kaszel suchy powyżej 7 dni, kaszel podostry i przewlekły – jeśli pacjent ma suchy kaszel od więcej niż 7 dni, powinien zgłosić się niezwłocznie do lekarza, w przeciwnym razie można tłumić suchy kaszel u osoby, która wymaga zmiany leków na inne (np. ACE-I – bardzo powszechna przyczyna suchego kaszlu u pacjentów kardiologicznych z racji rozpowszechnienia stosowania tej grupy leków) lub poszerzonej diagnostyki (np. atypowe zapalenie oskrzeli, alergie czy nowotwory).

— R E K L A M A —