Recepta – czek zaufania społecznego

Recepta lekarska to nie tylko zlecenie wydania leku, ale i nośnik informacji o obrocie publicznymi środkami finansowymi, przeznaczonymi na refundację leków.

Tak, to również czek społecznego zaufania. Sposób wystawiania i realizacji recept lekarskich powinien być zgodny z zasadami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dn. 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. nr 97 poz. 646 z późniejszymi zmianami).

Jakie błędy najczęściej utrudniają życie farmaceutom?

Jest ich sporo. Ostatnio próbowaliśmy policzyć wszystkie pomyłki, przekroczyły liczbę 70 błędów. Od bardzo prostych, po bardziej skomplikowane. Mamy więc:
1. nieczytelne recepty lub poprawki i zmiany dokonywane nie przez lekarza,
2. wydawanie leków w ilości większej niż dwa najmniejsze opakowania leku lub wyrobu medycznego określone w wykazach, jeśli lekarz na recepcie nie napisał dawkowania,
3. wydawanie leku w ilości większej niż na trzymiesięczną kurację,
4. przekazywanie błędnych danych z recepty, np. daty wystawienia recepty, regonu świadczeniodawcy, prawa wykonywania zawodu i peselu pacjenta, co uniemożliwia wykonania podstawowych analiz przez NFZ, np. leki na raka prostaty są raportowane na peselu należącym do kobiety.
Błędy te wynikają z nierzetelności aptek. Bardzo częstym przypadkiem jest bonifikata leku przez aptekę (np. za 1 zł lub 1 grosz), a nam wykazują inną odpłatność pacjenta. Jeśli lek kosztuje 3,20 zł (i jest z wykazu leków podstawowych), to pacjent płaci za niego również 3,20, a nie 1 zł czy 1 grosz. Jest to praktyka nielegalna. Apteka nie może sobie dowolnie kształtować odpłatność pacjenta za lek refundowany, bo to Ministerstwo Zdrowia ustala wykazy leków, a tym samym ich odpłatności. Apteka może jedynie wpływać na wysokość ceny detalicznej, gdyż zgodnie z ustawą, ceny leków mają charakter cen maksymalnych. W tym wypadku apteka powinna zaraportować w zestawieniu do NFZ, niższą wartość leku. Od urzędu skarbowego do NFZ wpływają różne informacje dotyczące tej samej operacji finansowej. W tej sytuacji mazowiecki Oddział NFZ ocenia negatywnie, pod względem legalności, realizację recept i nakazuje zwrócić nienależnie wypłaconą refundację.

Mówiła Pani, że recepty są wpisywane do komputera niezgodnie z faktycznym terminem ich realizacji przez pacjenta. Dlaczego jest to uznane za poważny błąd?

Rzadko, ale mamy też takie przypadki, gdzie realizację recepty przenosi się na inny dzień niż wcześniej zarejestrowany. Mieliśmy przypadki, że pacjenci nie żyli, a według realizacji recept wybierali leki w aptekach już po swojej śmierci. W takich przypadkach angażowana jest prokuratura.

Jakie są prawne konsekwencje nagminnego nieprzestrzegania przepisów?

W takich przypadkach przeprowadzamy w aptece rekontrolę i jeśli nadal błędy się powtarzają występujemy do prokuratury z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa. Występujemy również do wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego o odebranie zezwolenia na prowadzenie apteki. W przypadku utrudniania czynności kontrolnych występujemy do sądu grodzkiego o nałożenie mandatu dla kierownika apteki. Jest on osobą sprawującą nadzór nad wszystkimi czynnościami związanymi z wydawaniem leków. Składając podpis pod zestawieniem zbiorczym gwarantuje, że wszystkie recepty refundowane zostały zrealizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Jak farmaceuta powinien zachować się w przypadku fałszywych recept lub podrobionych pieczątek lekarskich?

Osoba wydająca lek powinna, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich, odmówić realizacji recepty, zatrzymać ją i niezwłocznie powiadomić o tym fakcie Inspekcję Farmaceutyczną, oddział wojewódzki NFZ oznaczony na tej recepcie oraz, jeżeli jest to możliwe, osobę lub podmiot, który ją wystawił. Często zdarza się, że druki recept zostały zniszczone, zgubione lub skradzione. Wówczas osoba wystawiająca receptę ma obowiązek jak najszybciej powiadomić Fundusz, przekazując informację o związanych z tym okolicznościach i numerach recept, jeśli jest to możliwe do ustalenia. NFZ blokuje numery recept i przekazuje w formie elektronicznej informację o zablokowanych numerach do wszystkich aptek. Recepty zablokowane przez Fundusz nie mogą być zrealizowane od dnia następującego po dniu powiadomienia apteki o zablokowanych numerach.