Wybór formuły prawno-organizacyjnej

autor: Piotr Kamiński
radca prawny

Wątpliwości pojawiają się np. wówczas, gdy farmaceuta zechce np. dokonać sprzedaży apteki, bądź przekazać rodzinny biznes dzieciom. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej zezwolenia na prowadzenie apteki wydawane są imiennie na właściciela. Podobnie jest w przypadku spółki cywilnej – zezwolenie jest wydawane imiennie na wspólników spółki cywilnej. Dlaczego? Otóż spółka cywilna nie ma zdolności prawnej i jako taka nie może być wskazana w zezwoleniu (uchwała NSA z dnia 14 stycznia 2009 r., II GSP 6/08). W konsekwencji farmaceuta będzie mógł sprzedać lub przekazać jedynie poszczególne składniki majątkowe prowadzonej apteki. Zezwolenie jednakże nie będzie podlegać ww. obrotowi cywilnoprawnemu.

Potencjalne komplikacje wynikające z prowadzenia apteki w formie jednoosobowej działalności gospodarczej bądź formie spółki cywilnej mogą być następujące:

• pełna odpowiedzialność finansowa za zobowiązania zaciągnięte w związku z prowadzeniem apteki, która oznacza, iż roszczenia mogą być dochodzone przez wierzyciela nie tylko z majątku zarejestrowanej firmy, ale także z majątku prywatnego,


• odpowiedzialność całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki lub wspólników, wynikające z działalności spółki cywilnej,


• konieczność uzyskania przez nowego nabywcę apteki zezwolenia na jej prowadzenie, a więc uruchomienie pełnej procedury administracyjnej związanej z uzyskaniem stosownej decyzji i związanej z nią odpłatnością, tj. 8400 zł za udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej lub 4200 zł za zmianę zezwolenia na prowadzenie apteki (np. w przypadku, gdy wystąpią zmiany w składzie osobowym spółki cywilnej, gdy w miejsce „dotychczasowego” wspólnika wstąpi „nowy” wspólnik),


• konieczność uzyskania nowego zezwolenia może się wiązać z potrzebą poniesienia dodatkowych wydatków w związku z adaptacją lokalu przeznaczonego na prowadzenie apteki do najnowszych wymogów techniczno-sanitarnych.

Rozwiązaniem umożliwiającym większą stabilność prowadzenia apteki jest wybór innej niż jednoosobowa działalność gospodarcza, czy też spółka cywilna formy jej prowadzenia lub skorzystanie z możliwości przekształcenia dotychczasowej formy działalności gospodarczej na zasadach określonych w Kodeksie spółek handlowych. A zatem spółkę cywilną możemy przekształcić w każdą spółkę prawa handlowego. Do dyspozycji, zgodnie z art. 551 KSH, mamy zatem nie tylko spółkę jawną, ale również spółkę partnerską, spółkę komandytową i komandytowo-akcyjną oraz spółkę z o.o. i spółkę akcyjną. Przy czym najpopularniejsza wśród małych i średnich przedsiębiorców jest spółka jawna (zwolnienie ze sporządzenia aktu notarialnego, brak posiadania minimalnego majątku podczas zakładania spółki, możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości, brak ryzyka jak w spółce z o.o. podwójnego opodatkowania dochodu z tytułu dywidendy).

W przypadku natomiast większych sieci aptek częściej zakładana jest spółka z o.o. I najważniejsze – zarówno w przypadku spółki jawnej jak i z o.o. nie potrzeba występować o nowe zezwolenie, gdyż przechodzi ono na przekształconą spółkę na zasadzie tzw. sukcesji generalnej.

Najłatwiej jest przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną. Przekształcenie polega na zwykłym zgłoszeniu dotychczasowej spółki cywilnej jako spółki jawnej do rejestru przedsiębiorców (KRS). W tym celu należy złożyć wniosek rejestracyjny na formularzu KRS-W1 (formularz podstawowy) wraz z załącznikami: KRS-WB (dane wspólników), KRS-WK (wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki), KRS-WM (przedmiot działania).

Wraz z wyżej wymienionymi formularzami należy przekazać do sądu jeden egzemplarz umowy spółki jawnej (w oryginale), nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy dla doręczeń i poświadczone urzędowo (przez notariusza) wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki oraz bez wezwania załączyć dowód uiszczenia opłaty sądowej za rejestrację spółki i opłaty za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Warto także zapoznać się z rozporządzeniem w sprawie warunków wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza, regulującym działanie tzw. e-aptek.

Podsumowując – regulacje dotyczące zakładania aptek znajdują się w wybranych przepisach ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne oraz wydanych do niej aktach wykonawczych. Warto pamiętać, że zmiana formy organizacyjnej prowadzenia apteki może przełożyć się na realne korzyści w sferze finansowej i ułatwić obrót cywilnoprawny.

Jak założyć aptekę:

Aptekę może założyć osoba fizyczna, osoba prawna (np. spółka z o.o.) bądź niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego (np. spółka jawna). Może ona być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia, które wydaje wojewódzki inspektor farmaceutyczny na wniosek zainteresowanego. Wniosek powinien zawierać:

• oznaczenie podmiotu, jego siedzibę i adres, a w przypadku osoby fizycznej imię, nazwisko oraz adres,


• numer NIP oraz numer PESEL lub – gdy ten numer nie został nadany – numer paszportu, dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, w przypadku gdy podmiot jest osobą fizyczną,


• numer we właściwym rejestrze,


• wskazanie adresu apteki,


• nazwę apteki, o ile taka występuje,


• datę podjęcia działalności,


• datę sporządzenia wniosku i podpis składającego wniosek.