Pacjent z kartą EKUZ – zasady postępowania

 

Zgodnie z unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego^[1] na podstawie EKUZ osobie przebywającej tymczasowo w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA^[2]) przysługują wszystkie rzeczowe świadczenia zdrowotne, które są niezbędne z medycznego punktu widzenia z uwzględnieniem charakteru tych świadczeń i czasu trwania pobytu i zostały udzielone w celu uniknięcia sytuacji, w której pacjent byłby zmuszony do powrotu na terytorium państwa ubezpieczenia, aby uzyskać potrzebne leczenie. EKUZ jest wystawiana w języku właściwym dla kraju, z którego pochodzi pacjent.

Co istotne, bez względu na kraj, z którego pochodzi posiadacz EKUZ, obowiązują go te same zasady, co obywatela naszego kraju, tj. w zakresie wydawania leku i odpłatności za nie, czyli zgodnie z rozporządzeniem w sprawie recept lekarskich. Oznacza to równe traktowanie takiej osoby zarówno przez lekarza, który jest uprawniony do przepisania pacjentowi wszystkich leków, które mógłby przepisać obywatelowi polskiemu, jak i przez farmaceutę, który będzie zobowiązany do realizacji recepty wystawionej w ten sposób. Natomiast recepty wystawione obcokrajowcowi w innych państwach niż Polska mogą być realizowane tylko za pełną odpłatnością.

EKUZ nie daje jednak żadnych uprawnień, gdy celem podróży jest uzyskanie leczenia, a więc nie można na jej podstawie skorzystać z zaplanowanych świadczeń w innym państwie członkowskim UE bądź EFTA.

Elementy wyróżniające receptę dla obcokrajowca

Na co farmaceuta powinien zwrócić szczególną uwagę, jeżeli chodzi o receptę wystawioną obcokrajowcowi? Zasadniczo na trzy elementy:

• W polu „Pacjent” musi być umieszczony numer identyfikacyjny znajdujący się na EKUZ w polu nr 8.


• W miejscu „PESEL” ma się znajdować numer paszportu (preferowany) lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość pacjenta.


• W polu „Oddział NFZ” musi się znajdować symbol państwa, w którym znajduje się odpowiednik polskiego NFZ. Załącznik nr 3 do rozporządzenia w sprawie recept lekarskich zawiera wykaz wszystkich 31 symboli krajów członkowskich UE/EFTA (np. dla Hiszpanii – ES, dla Wielkiej Brytanii – GB).

 

Może się zdarzyć, że lekarz nie umieścił na recepcie właściwych numerów identyfikacyjnych bądź symbolu kraju. Dane te mogą też być co prawda wpisane, lecz w sposób nieczytelny lub niezgodny z rozporządzeniem w sprawie recept lekarskich.

Czy w takim przypadku należy odmówić realizacji recepty? Otóż, co do zasady – nie. Wówczas farmaceuta realizujący taką receptę powinien próbować ustalić brakujące dane i uzupełnić je samodzielnie na podstawie analizy dokumentów, które posiada przy sobie pacjent. Pacjent może okazać farmaceucie także certyfikat tymczasowo zastępujący EKUZ, w przypadku utraty karty. Sposób postępowania z tym certyfikatem jest taki sam jak z EKUZ. Zgodnie z § 16 ust. 1 pkt 1e rozporządzenia w sprawie recept lekarskich, osoba wydająca lek zamieszcza numer karty EKUZ na rewersie recepty oraz składa swój podpis i zamieszcza ten numer w komunikacie elektronicznym przekazywanym do oddziału wojewódzkiego NFZ.

Nie jest wystarczające podanie farmaceucie samego numeru identyfikacyjnego EKUZ. Farmaceuta osobiście musi zobaczyć kartę, zweryfikować zawarte na niej dane pod kątem zgodności ze wzorem określonym w przepisach unijnych.

Niezależnie od powyższego farmaceuta powinien zwrócić uwagę na ważność EKUZ. Takie karty mają różne okresy ważności, zazwyczaj do 6 miesięcy, ale równie dobrze mogą być wystawione osobom pobierającym świadczenia emerytalne na okres nawet do lat 5. Data ważności EKUZ znajduje się w polu nr 9.

Wzory kart

Karty są łatwe do rozpoznania (wzory kart EKUZ znajdziemy TUTAJ). Wykonane są z plastiku i nie zawierają zdjęcia. Awers karty wygląda tak samo we wszystkich krajach i zawiera te same informacje zapisane w języku danego kraju. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na pewne odrębności, które dotyczą kart wydawanych obywatelom Austrii i Belgii. Karta wydawana obywatelom Austrii stosowana jest dwustronnie.

Z jednej strony jest to lokalna karta ubezpieczenia zdrowotnego, a z drugiej EKUZ^[3]. EKUZ jednak nie jest wydawana automatycznie, lecz na wniosek osoby zainteresowanej.

Każda karta EKUZ niezależnie od kraju wydania zawiera następujące informacje:

• imię,


• nazwisko,


• datę urodzenia,


• osobisty numer identyfikacji,


• numer identyfikacyjny instytucji wydającej kartę,


• numer identyfikacyjny karty,


• datę ważności.

 

Należy więc uważnie przyjrzeć się, czy na odwrocie karty w polach, w których powinny znajdować się ww. dane, nie znajdują się gwiazdki. Będzie to wówczas oznaczać, iż dana osoba nie posiada uprawnień wynikających z EKUZ, a zatem nie przysługuje jej prawo do refundowanych leków w Polsce, co się wiąże z obowiązkiem pełnej odpłatności za leki. EKUZ wydawane z kolei obywatelom Belgii z symbolem E-111B uprawniają tylko do świadczeń szpitalnych. Osoba przedstawiająca taką kartę w aptece będzie musiała liczyć się z pełną odpłatnością za lek.

Skierowanie recepty do refundacji

W przypadku, gdy na zrealizowanej recepcie znajduje się numer identyfikacyjny EKUZ, należy przy użyciu posiadanego oprogramowania zakwalifikować ją w ten sposób, aby utworzone zestawienie refundacyjne zawierało część B, która jest częścią właściwą dla tego typu recept. Natomiast pacjent do takiej recepty powinien załączyć kopię dokumentu poświadczającego prawo do świadczeń, a więc kopię EKUZ bądź kopię certyfikatu tymczasowo zastępującego EKUZ. Gdy wykonanie w danym momencie czytelnej kserokopii w aptece jest niemożliwe, należy dołączyć odpis karty. Farmaceuta musi załączyć otrzymane kopie do zestawienia refundacyjnego, gdyż ich brak nie zezwoli na refundację zrealizowanej recepty.

Reasumując, w czasach, w których coraz częściej podróżujemy i wzrasta nasza świadomość prawna oraz dbałość o zdrowie, wszystko wskazuje na to, że ilość wydawanych kart EKUZ powinna się systematycznie zwiększać.

Z tego też powodu niezbędna jest odpowiednia wiedza w zakresie zasad ich używania. Bez wątpienia, wpłynie ona korzystnie na jakość współpracy pomiędzy lekarzami, pacjentami i farmaceutami.