Udział w szkoleniu w dniu wolnym

Czy pracodawca może wymagać od pracownika udziału w szkoleniu w dniu wolnym od pracy?

Kwestia szkoleń pracowniczych odbywających się w dni wolne od pracy budzi wiele kontrowersji. Przepisy nie określają, czy czas takich szkoleń jest czasem pracy i czy w związku z tym pracownikowi przysługują określone świadczenia. Można spotkać się z poglądami, że udział w szkoleniach nie jest świadczeniem pracy. Poniżej zaprezentowane stanowisko wynika natomiast z przyjęcia, że udział w szkoleniu jest formą pozostawania w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (art. 128 k.p.). Zgodnie z art. 100 § 1 k.p. pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Jednym z takich poleceń może być udział w szkoleniu. Obowiązek ten może wynikać bezpośrednio z przepisów prawa, np. szkolenia z zakresu BHP – zarówno wstępne jak i okresowe (art. 237³ § 3 k.p.). Pracownik w takim wypadku nie może odmówić udziału w szkoleniu – nawet odbywającym się w dniu wolnym od pracy. Warto zaznaczyć, że wówczas szkolenie pracownika wlicza się do jego czasu pracy, a za czas szkolenia pracodawca musi udzielić innego dnia wolnego (art. 151³ k.p.). Obowiązek udziału w szkoleniu może też wynikać z umowy o pracę, regulaminu pracy czy układu zbiorowego pracy, którym objęty jest pracodawca. Ważne jest również, czy szkolenie ma charakter specjalistyczny lub czy od podniesienia kwalifikacji zależy możliwość dalszego zatrudniania pracownika.
Również wtedy należałoby uznać, że udział w szkoleniu, w dniu wolnym od pracy, będzie dla pracownika obowiązkowy i zostanie wliczony do czasu pracy.
W pozostałych przypadkach, gdy szkolenie dotyczyłoby zagadnień ogólnych, które pracownik może wykorzystać w swojej karierze zawodowej, wówczas nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji odmowy wzięcia udziału w szkoleniu.