Zapytaj eksperta

"Chciałam zamówić lek z hurtowni i poproszono mnie o przefaksowanie recepty. Czy mam taki obowiązek?"

ODPOWIEDŹ:
Radca prawny Elżbieta Waniewska
Radca prawny Krzysztof Baka
Biuro Prawne Naczelnej Izby Aptekarskiej

Wymóg przesyłania faksem treści recepty lekarskiej do hurtowni farmaceutycznej nie ma uzasadnienia prawnego. Przesyłanie recept do hurtowni jest zabronione. Polskie prawo nie wymaga, aby dostarczanie produktów leczniczych do podmiotów uprawnionych, w tym przede wszystkim aptek ogólnodostępnych, warunkowane było przedstawieniem przez nie recepty lekarskiej. Informacje zawarte w recepcie lekarskiej dotyczą stanu zdrowia pacjenta, a w konsekwencji należą do kategorii wrażliwych danych osobowych. Zasadą jest, że przetwarzanie takich danych, w tym ich przesyłanie, jest zabronione. Musi istnieć konkretna norma prawna, która upoważnia dany podmiot do przetwarzania takich danych. Recepta, wbrew stanowisku, które próbują forsować niektóre podmioty, w tym publiczny płatnik, nie jest dokumentem rozliczeniowym lub finansowym, ale medycznym komunikatem przekazywanym przez lekarza do farmaceuty (w niektórych wypadkach do technika farmaceutycznego). Przesyłanie treści recepty do podmiotów, które nie są uprawnione do przetwarzania danych z recepty, jest zabronione. Powyższe potwierdzają także normy prawne Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich. Zgodnie z § 23 ust. 1, recepta po zrealizowaniu, a w przypadku sporządzenia odpisu recepty, także ten odpis, pozostają w aptece w miejscu ich realizacji.

ODPOWIEDŹ:
Dział Kontroli Gospodarki Lekami
Narodowy Fundusz Zdrowia Wielkopolski Oddział Wojewódzki w Poznaniu

Prawidłowo napisana recepta na 90 dni kuracji lekiem Xaloptic krople do oczu 0,05 mg/ml 1 op. x 3 but. po 2,5 ml, dawkowanie (1x1). Recepta z takim dawkowaniem powinna być zrealizowana, apteka winna wydać 1 opakowanie zawierające 3 butelki po 2,5 ml. Lek ten zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego stosuje się: 1 kroplę na dobę do jednego lub obu oczu (1x1), po pierwszym otwarciu opakowania bezpośredniego lek należy zużyć w ciągu 4 tygodni. Niezależnie czy pacjent stosuje te krople do jednego czy do obu oczu, ważność 1 butelki wynosi 4 tygodnie.

***

ODPOWIEDŹ:
mec. Bartłomiej Kochlewski

Naczelna Rada Aptekarska wydała 1 stycznia br. uchwałę określającą jedynie wygląd identyfikatora dla farmaceuty (magistra farmacji). Wzór identyfikatora dla techników farmacji w tej uchwale nie został określony. Zamiar ustawodawcy odnośnie noszenia identyfikatorów był taki, żeby pacjenci w błyskawiczny sposób byli w stanie zorientować się czy mają do czynienia z osobą, która może udzielać im fachowych porad odnośnie leków (farmaceuta) czy też z technikiem farmacji, który takiej pomocy świadczyć nie może. W praktyce sugerowano nawet różne kolory identyfikatorów, aby informacja dla pacjenta była jeszcze bardziej czytelna. Oznacza to, że na pewno na identyfikatorze technika farmacji nie można umieszczać informacji wprowadzających w błąd, a takim byłby skrót „mgr” (w aptece jednoznacznie odnoszący się do magistra farmacji). Przypisywałby on technikowi farmacji cechy, których nie posiada – tytuł oznaczający ukończenie 5-letnich magisterskich studiów na kierunku farmacja. Przy okazji warto wskazać, że sugerowanie posiadania tytułu zawodowego, którego się faktycznie nie posiada, może wyczerpywać znamiona wykroczenia z art. 61 ustawy Kodeks wykroczeń zagrożonego karą nagany albo grzywny do 1000 zł.

"Czy pracownikowi (magistrowi farmacji) przysługuje urlop szkoleniowy płatny na robienie specjalizacji?"

ODPOWIEDŹ:
mec. Bartłomiej Kochlewski

Kwestię urlopu szkoleniowego oraz jego charakter (płatny czy bezpłatny) w trakcie specjalizacji farmaceutycznej reguluje umowa między pracodawcą a pracownikiem. To ona powinna określać wzajemne prawa i obowiązki umożliwiające farmaceucie realizację programu specjalizacji. Do 30.09.2011 r. powszechna była wykładnia, iż program podyplomowych studiów specjalizacyjnych, który przewiduje przygotowanie i obronę pracy dyplomowej, uprawnia do urlopu szkoleniowego dla farmaceuty w wymiarze 21 dni. Od 1.10.2011 r. ze względu na nowe regulacje dotyczące m.in. dokumentów potwierdzających ukończenie studiów podyplomowych powszechnie przyjął się pogląd, że urlop szkoleniowy farmaceucie się nie należy. Takie stanowisko prezentowały m.in. okręgowe izby aptekarskie. Zmienione bowiem zostało rozporządzenie w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, które określa, że warunkiem wydania świadectwa ukończenia studiów podyplomowych jest złożenie m.in. pracy końcowej lub egzaminu końcowego, a nie pracy dyplomowej lub egzaminu dyplomowego. Zgodnie z kodeksem pracy urlop szkoleniowy przysługuje jedynie na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego (art. 1032 § 1 pkt 4 Kodeksu pracy), a taki nie jest przewidziany na zakończenie studiów podyplomowych na specjalizacji farmaceutycznej. Nadal jednak umowa między pracodawcą i pracownikiem może zawierać postanowienia o płatnym urlopie szkoleniowym, o ile strony umówią się na takie warunki. Takie uprawnienia nie wynikają jednak z samych zapisów prawa.

"Po kontroli NFZ zakwestionowano receptę na lek z importu docelowego (bardzo drogi), bowiem na odwrocie recepty nie było podpisu wydającego (pieczęć i nadruk był). Kara jest następująca – >>ddać refundację wraz z ustawowymi odsetkami<<. Trzeba nadmienić, że wraz z rachunkiem refundacyjnym Fundusz dostał wtedy również ksero tej recepty (bo takie są wymogi). NFZ zapłacił wówczas refundację widząc już tę >>błędną<< receptę, a teraz chce zwrotu (sprawa dotyczy czerwca 2013 r., zaś kontrola odbyła się w maju 2014 r.). Czy mam jakieś szanse cofnięcia lub zminimalizowania kary?"

ODPOWIEDŹ:
mec. Bartłomiej Kochlewski:

Rozporządzenie MZ dotyczące recept wskazuje, że recepta powinna być zarówno ostemplowana, jak i podpisana. Kontrolę i tryb odwołania od decyzji NFZ reguluje art. 47 i następne ustawy z dnia 12.05.2011 r. o refundacji leków. Mówi on, że kierownik apteki lub osoba upoważniona do zastępowania go, jeżeli nie zgadza się z ustaleniami protokołu kontroli, może zarówno nie podpisać protokołu kontrolnego, jak i w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia, złożyć pisemnie zastrzeżenia, wskazując jednocześnie stosowne wnioski dowodowe. Kontroler jest obowiązany rozpatrzyć zgłoszone zastrzeżenia w terminie 7 dni od dnia ich otrzymania. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń kontroler uzupełnia protokół kontroli i przedstawia go ponownie do podpisu. Na podstawie ustaleń zawartych w protokole kontroli oddział wojewódzki Funduszu wydaje zalecenia pokontrolne zobowiązujące kierownika apteki oraz podmiot prowadzący aptekę do usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień oraz do złożenia, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zaleceń pokontrolnych informacji o podjętych działaniach. Od zaleceń pokontrolnych przysługuje kierownikowi apteki lub podmiotowi prowadzącemu aptekę zażalenie do dyrektora oddziału wojewódzkiego Funduszu. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych. Dyrektor oddziału wojewódzkiego Funduszu rozpatruje zażalenie w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania i w przypadku jego uwzględnienia zmienia zalecenia pokontrolne. W przypadku nieuwzględnienia zażalenia w części lub w całości kierownikowi apteki lub podmiotowi prowadzącemu aptekę przysługuje odwołanie do prezesa Funduszu. Wniesienie zażalenia lub odwołania wstrzymuje wykonanie zaleceń pokontrolnych. Wydaje się jednak, że w tym wypadku wspomniane w ustawie możliwości i terminy już minęły.