Zgodnie z ustawą o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, w momencie składania pozwu grupa musi liczyć co najmniej 10 osób. W trakcie postępowania do grupy mogą dołączać kolejne osoby, które mają takie samo roszczenie. Grupę musi reprezentować adwokat lub radca prawny. Jego wynagrodzenie uzależnione jest od wysokości wygranej od przeciwnika kwoty. Aby można było wnieść pozew, członkowie grupy muszą uiścić opłatę w wysokości 2 proc. wartości pozwu. Niższa niż w standardowych pozwach opłata rozkłada się dodatkowo na wszystkich biorących udział w postępowaniu. Inne koszty procesu (np. ekspertyzy) również nie obciążają tak bardzo powodów, bo rozkładają się na wszystkie osoby z grupy.
Możliwości dla farmaceutów
Tyle ogólnych zasad związanych z prowadzeniem sporu zbiorowego przed sądem. Teraz kilka konkretów, które mogą wskazać właścicielom aptek ich szanse na dochodzenie swoich roszczeń w tego typu postępowaniach. Otóż mogą być nimi objęte roszczenia z tytułu czynów niedozwolonych, np.
stosowanie praktyk antykonkurencyjnych, takich jak zmowy cenowe czy nadużycia pozycji rynkowej wobec konkurenta. Oznacza to, że roszczenie do sądu może być skierowane zarówno przeciwko firmie, która zdaniem właścicieli aptek naruszyła ich interes, jak i wobec instytucji publicznej (np. NFZ czy Skarbu Państwa).
W przypadku zmowy cenowej czy nadużycia pozycji rynkowej walkę mogą podjąć ci właściciele aptek, którzy przez takie działania większego podmiotu ponieśli wymierne straty – zbankrutowali lub ich przychody dramatycznie spadły. Oczywiście takie roszczenia muszą być poparte konkretnymi dowodami.
Wobec Skarbu Państwa czy Funduszu
Jeśli chodzi o
dochodzenie swoich praw wobec Skarbu Państwa, taka sytuacja może mieć miejsce w związku z rozliczeniami skarbowymi aptek z fiskusem. Zdarza się, że obowiązująca w danym czasie
interpretacja przepisów skarbowych zostaje uchylona. Gdy na jej podstawie przedsiębiorcy odprowadzili wyższe podatki, mogą na skutek zmiany interpretacji domagać się zwrotu nadpłaconych kwot właśnie w ramach pozwu zbiorowego. Należy jednak pamiętać, że może to być sprawa związana tylko z danym przepisem prawa podatkowego i jego interpretacją. Do grupy nie mogą należeć osoby, które domagają się od Skarbu Państwa odszkodowania wynikającego z różnych przepisów prawa i podstaw faktycznych. Jeżeli sąd uzna roszczenia i przyzna odszkodowanie w trybie pozwu zbiorowego, zasądzi je po równo dla każdej z osób należących do grupy.
Kolejną instytucją, która może zostać pozwana w ramach postępowania grupowego przez aptekarzy, jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Aby działania grupowe wobec NFZ były skuteczne właściciele aptek, którzy czują się poszkodowani, muszą sformułować jednorodne zarzuty. Roszczenia mogą dotyczyć np. błędów w zestawieniach dotyczących leków refundowanych. Jeżeli okaże się, że Fundusz błędnie zakwestionował sprawozdania i nie zwrócił refundacji, właściciele aptek mogą dochodzić odszkodowania właśnie w trybie zbiorowym.
To dopiero początek
Dotychczas media informują, że z tej formy walki o swoje prawa korzystają najczęściej konsumenci, którzy nie mieli do tej pory wystarczającej siły przebicia do samotnej walki w sądzie. Jednak im dłużej ta instytucja prawna będzie w użyciu, tym – zdaniem wielu prawników – będzie poszerzał się zakres spraw, w których pozwy zbiorowe będą narzędziem walki prawnej.