Zalecenia dietetyczne wspomagające potencję, płodność i zdrowie seksualne

autorka: dr Joanna Bajerska
adiunkt w zakładzie dietetyki Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalista dietetyk z zakresu żywienia człowieka

Z danych epidemiologicznych wynika, że w XXI w. upośledzona sprawność seksualna nie jest rzadkością. Cierpi na nią około 152 mln mężczyzn na świecie, z czego 35 mln w Europie i 1,5 mln w Polsce. Dane dotyczące kobiet wskazują, że problem ten może dotyczyć nawet co drugiej kobiety. Upośledzenie funkcji seksualnych często towarzyszy osobom palącym, cierpiącym na nadwagę i otyłość, cukrzycę oraz choroby układu sercowo-naczyniowego.

U kobiet hipoaktywne zaburzenia pożądania seksualnego dodatkowo ujawniają się w okresie menopauzalnym. Z uwagi na fakt, że kobiety w tym wieku nie akceptują sytuacji, w której menopauza jest zakończeniem ich potrzeb seksualnych, to w wielu pracach naukowych pojawiły się próby identyfikacji czynników żywieniowych sprzyjających terapii zaburzeń funkcji seksualnych towarzyszących menopauzie. W tym względzie naukowcy wskazują, że stosowanie się do zaleceń diety śródziemnomorskiej istotnie poprawia funkcje seksualne oraz redukuje czynniki ryzyka zespołu metabolicznego. Podobne wyniki badań uzyskano u mężczyzn, u których stwierdzono występowanie zaburzenia erekcji i zespół metaboliczny.

Wzorzec diety śródziemnomorskiej charakteryzuje wysokie spożycie warzyw i owoców, oliwy z oliwek, orzechów, ryb i owoców morza, przetworów zbożowych z pełnego przemiału oraz umiarkowane spożycie czerwonego wytrawnego wina. Z kolei spożycie mięsa i jego przetworów, a także tłustych przetworów mlecznych w krajach Basenu Morza Śródziemnego jest stosunkowo niewielkie. Shim i wsp. udowodnili, że suplementacja diety kwasami tłuszczowymi omega-3 przyniosła istotną poprawę markerów wskazujących na występowanie obu zaburzeń. Kwasy tłuszczowe omega-3 (kwasy tłuszczowe: dokozaheksaenowy – DHA, eikozapentaenowy – EPA, alfa-linolenowy – ALA) powinny stanowić 1-2% wartości energetycznej diety. Źródłem tych kwasów są tłuste ryby morskie (makrela, dorsz, śledź, sardynki, tuńczyk, łosoś) oraz olej lniany i rzepakowy. Dzienne spożycie kwasów EPA + DHA powinno wynosić 0,5-1,8 g, a kwasu ALA 1,5 3,0 g. Aby dostarczyć zalecaną ich ilość, wystarczy, aby ryby zagościły na naszym stole 2-3 razy w tygodniu, natomiast olej lniany i/lub rzepakowy, w postaci surowej należy dodawać do sałatek. Jeżeli tak przygotowane sałatki dodatkowo wzbogacimy prażonymi nasionami słonecznika to istotnie zwiększymy w diecie podaż witaminy E, a ta jak uznano zwiększa płodność u mężczyzn. W kolejnych badaniach przedstawionych przez Mondaini i wsp. udowodniono, że kobiety, które regularnie spożywały umiarkowane ilości czerwonego wina, miały silniejsze libido niż te, które spożywały inne rodzaje napojów alkoholowych lub rezygnowały z alkoholu całkowicie. Autorzy opracowania wskazują, że przeciwutleniacze, np. resweratrol zawarte w czerwonym, wytrawnym winie wpływają korzystnie na wyściółkę naczyń krwionośnych (tzw. śródbłonek), rozszerzają je i polepszają dopływ krwi do obszarów pobudzenia.

Jak już wspomniano, jednym z czynników obniżających sprawność seksualną jest brak aktywności fizycznej. Na łamach „Journal of Sexual Medicine” ukazały się badania, w których udowodniono, że włączenie aktywności fizycznej może usprawnić funkcje seksualne mężczyzn. Autorzy badań zauważyli, że mężczyźni (niezależnie od pochodzenia etnicznego), którzy dwie godziny tygodniowo trenowali jogging lub przez 3,5 godziny podejmowali aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności (np. nordic walking) rzadziej skarżyli się na zaburzenia erekcji i inne dysfunkcje seksualne niż Panowie preferujący siedzący tryb życia. Dodatkowo przebywanie na świeżym powietrzu, szczególnie w słoneczne dni zwiększa syntezę w ustroju witaminy D, a jej deficyt również został uznany za czynnik ryzyka sprzyjający ujawnieniu się zaburzeń seksualnych u mężczyzn.

Piśmiennictwo:
1. Esposito K, Ciotola M, Maiorino MI, et al. Hyperlipidemia and sexual function in premenopausal women. J Sex Med 2009; 6: 1696 703.
2. Esposito K, Ciotola M, Marfella R, et al. Sexual dysfunction in women with the metabolic syndrome. Diabetes Care 2005; 28: 756.
3. Szeligowska J., Skorupska S., Mamcarz A. Czy sposób żywienia może wpłynąć na poprawę funkcji seksualnych? Przegląd Menopauzalny 2011; 1: 29–36.
4. Ji Sung Shim, Dae Hee Kim, Jae Hyun Bae, and Du Geon Effects of Omega-3 Fatty Acids on Erectile Dysfunction in a Rat Model of Atherosclerosis-induced Chronic Pelvic Ischemia J Korean Med Sci. 2016 Apr; 31(4): 585–589. Published online 2016 Feb 22.
5. Ross M Simon, Lauren Howard, Daniel Zapata, Jennifer Frank, Stephen J Freedland, Adriana C Vidal. The Association of Exercise with Both Erectile and Sexual Function in Black and White Men. The Journal of Sexual Medicine, 2015; DOI: 10.1111/jsm.12869.

Dieta śródziemnomorska w zaburzeniach funkcji seksualnych

Śniadanie

Kanapki z łososiem wędzonym i rzodkiewką

• bułka pełnoziarnista (1 szt.)


• łosoś wędzony (4 plasterki)


• sałata rzymska (2 liście)


• rzodkiewka (3 szt.)


• woda mineralna z cytryną (szklanka)

Jogurt naturalny z płatkami owsianymi i daktyle

• jogurt naturalny (opakowanie małe)


• płatki owsiane (2 łyżki)


• daktyle (2 szt.)


• woda mineralna (szklanka)

Ratatouille po prowansalsku

• filet z indyka (100 g)


• bakłażan (połowa)


• cukinia (połowa)


• zioła prowansalskie (do smaku)


• pomidor bez skórki (1 szt. duży)


• oliwa z oliwek (10g/2 łyżki)


• czosnek (ząbek)


• cebula (20g/1/4 szt.)

• kasza gryczana (3 łyżki suchego produktu)


• czerwone wino wytrawne (100 ml /1 lampka)

• orzechy włoskie (4 szt.)


• brzoskwinia (sztuka)


• woda mineralna (szklanka)

Grzanki z serem mozarella, pomidorami i bazylią

• chleb graham (2 kromki)


• ser mozarella (1/2 kulki)


• pomidor (1 szt.)


• bazylia (do smaku)


• oliwa z oliwek (łyżka)

• rukola (2 garście)


• oliwa z oliwek (łyżka)


• sok z cytryny (do smaku)


• woda mineralna (szklanka)