Zgaga i niestrawność – fakty i mity

Niestrawność inaczej nazywana jest dyspepsją i oznacza nieprawidłowe trawienie^[1], któremu towarzyszy ból w nadbrzuszu, odbijanie, nudności, utrata apetytu, uczucie wzdęcia i sytości^[2]. Problem dyspepsji w krajach rozwiniętych obejmuje 20-30% społeczeństwa^[3]. Zgaga objawia się bolesnym pieczeniem w okolicy zamostkowej już 30-60 minut po posiłku^[4]. Powstaje, gdy kwas żołądkowy cofa się do przełyku i w efekcie dochodzi do podrażnienia jego wewnętrznej części. Objawy zgagi nasilają się przy gwałtownym pochylaniu do przodu oraz podczas leżenia na płaskiej powierzchni^[5].

Zgaga i niestrawność – fakty

• Waga ciała wpływa na wystąpienie zgagi
  Osoby otyłe unikają aktywności fizycznej oraz źle się odżywiają, spożywając głównie tłuste, wysoko przetworzone produkty. Ta grupa zdecydowanie częściej skarży się na nieprzyjemne objawy zgagi^[6].

• Odpowiednia pozycja podczas snu chroni przed zgagą
  Układanie się na lewym boku skutecznie zmniejsza częstość występowania zgagi. Należy pamiętać, że istotne jest, aby głowa nie była umiejscowiona na płaskiej poduszce, ponieważ wtedy dochodzi do zarzucania kwaśnej treści z żołądka do przełyku^[7].


• Objawy zgagi mogą pojawić się u każdego
  To prawda, dlatego tak ważne znaczenie ma prawidłowe odżywianie się, aktywność fizyczna oraz unikanie leżenia na płaskiej poduszce. Do grupy osób obarczonych wysokim ryzykiem pojawienia się zgagi należą kobiety w ciąży, osoby otyłe oraz palące^[10].

• Nie każda zgaga nazywana jest refluksem
  Tylko 10% objawów refluksu (zgaga, regurgitacje) jest powiązana z refluksem kwaśnym. 45% objawów związanych jest z refluksem niekwaśnym^[12].

• Modyfikacja stylu życia wpływa na częstotliwość występowania niestrawności
  Osoby skarżące się na objawy dyspeptyczne powinny unikać smażonych, ciężkostrawnych potraw, ostrych przypraw oraz używek. Wskazane jest jedzenie regularnie, bez pośpiechu i w mniejszych porcjach. Dobrze jest zjeść ostatni posiłek na mniej więcej 3 godziny przed snem^[16].

• Dyspepsja występuje częściej u pacjentów przyjmujących leki z grupy NLPZ
  Niesteroidowe leki przeciwzapalne są najczęściej stosowane przez pacjentów na całym świecie. Rocznie w Stanach Zjednoczonym na NLPZ-ty wystawia się około 100 mln recept, a do najczęstszych działań niepożądanych po zastosowaniu tej grupy leków należą objawy ze strony układu pokarmowego – w tym dyspepsja^[17].

• Niestrawność nazywana jest chorobą cywilizacyjną
  Stres, przemęczenie, brak aktywności fizycznej oraz spożywanie w biegu niezdrowych pokarmów to czynnik predysponujące do wystąpienia niestrawności, a które dotyczą coraz większej grupy społeczeństwa na całym świecie. Leczenie dyspepsji głównie polega na wprowadzeniu zdrowszych zaleceń dietetycznych – unikania ciężkostrawnych, tłustych potraw zawierających dużą ilość przypraw^[18].

Zgaga i niestrawność – mity

• Ból w klatce piersiowej jest związany z chorobami serca
  Jednym z objawów zgagi jest ból, charakterystyczne pieczenie w klatce piersiowej, które może być błędnie kojarzone z zawałem serca^[8].

• Zgaga występuje u tych osób, u których dochodzi do nadprodukcji kwasu żołądkowego
  Ból w okolicach klatki piersiowej oraz uczucie pieczenia w przełyku pojawiają się z powodu zaburzonej pracy dolnego zwieracza przełyku zlokalizowanego między przełykiem a żołądkiem^[9].

• Produkty mleczne takie jak mleko lub śmietana pomagają zredukować objawy zgagi
  Produkty te w żaden sposób nie neutralizują działania kwasu żołądkowego. Ewentualny efekt jest krótkotrwały, a finalnie dochodzi do nadprodukcji kwasu żołądkowego i spotęgowania nieprzyjemnych objawów^[11].

• Zgagę można leczyć wyłącznie za pomocą leków dostępnych w aptece
  Zastosowanie leków z grupy IPP jest tak samo istotne jak zmiana nawyków żywieniowych oraz zadbanie o prawidłową masę ciała. Należy zrezygnować z używek i wprowadzić aktywność fizyczną^[13]. Zdrowa i zbilansowana dieta pozwala na uniknięcie zgagi^[14].

• Zgagą nie należy się przejmować
  Bagatelizowanie nawracającej zgagi jest błędem, wymaga konsultacji lekarskiej, ponieważ może świadczyć o chorobie refluksowej przełyku^[15].

• Niestrawność można leczyć tylko za pomocą leków dostępnych w aptece
  Wysoce skuteczne w problemie niestrawności są produkty roślinne, np. mięta, melisa, imbir, koper włoski. Mięta wspomaga proces trawienia poprzez zwiększone wydzielanie soków żołądkowych^[19]. Stosowana jest najczęściej doraźnie, w formie naparu. Melisa oprócz działania uspokajającego wpływa na organizm rozkurczająco, przeciwzapalnie oraz regulująco^[21]. Melisę można zakupić w postaci herbatek ziołowych oraz jako składnik tabletek. Imbir można stosować w formie odwarów albo naparów, wpływa pobudzająco na wydzielanie soku żołądkowego^[21]. Koper włoski w formie naparu działa kojąco na żołądek po ciężkostrawnym posiłku, ułatwia eliminację gazów^[22].