Infekcje intymne u kobiet w ciąży

Infekcje intymne są częstym problemem wśród kobiet. Występowanie infekcji bakteryjnych i grzybiczych wynika z budowy układu moczowo-płciowego oraz stosunkowo niewielkiej odległości pomiędzy ujściem cewki moczowej i pochwy a odbytem (znaczny odsetek infekcji intymnych ma charakter wstępujący, a pierwotnym źródłem zakażenia częstokroć bywają bakterie bytujące w okolicy odbytu). Charakteryzowane infekcje są szczególnym zagrożeniem dla kobiet ciężarnych.

Okres ciąży sprzyja rozwojowi zakażeń bakteryjnych i grzybiczych pochwy, między innymi z uwagi na zachodzące w organizmie kobiety zmiany hormonalne, zaburzenia pracy układu immunologicznego oraz często obserwowane zachwianie ekosystemu bakteryjnego dróg moczowo-płciowych i zmianę pH pochwy.

Z tego względu szczególnie istotne w tym okresie jest zadbanie o prawidłową higienę intymną. Co ważne, niewłaściwa higiena to nie tylko zbyt rzadkie wykonywanie zabiegów higienicznych, ale także używanie niewłaściwych środków do higieny intymnej, nieprawidłowa technika podmywania się czy też zbyt intensywne zabiegi higieniczne (np. irygacje pochwy). Do innych czynników sprzyjających rozwojowi zakażeń bakteryjnych czy grzybiczych pochwy zaliczyć należy między innymi nadmierny stres, przebytą antybiotykoterapię, sytuacje sprzyjające osłabieniu odporności czy określone zachowania seksualne. Warto zadbać także o noszenie przewiewnej, bawełnianej bielizny, gdyż sztuczne materiały mogą sprzyjać rozwojowi infekcji. Szczególnie istotne w okresie ciąży jest zadbanie o prawidłowy ekosystem pochwy. Zaburzenia mikrobioty pochwy mogą prowadzić do wystąpienia bakteryjnej waginozy, która w okresie ciąży jest szczególnie groźna, ponieważ zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego.

W stanie zdrowia środowisko bakteryjne pochwy zdominowane jest przez bakterie z rodzaju Lactobacillus zwane pałeczkami Doderleina. Ich obecność oraz prawidłowa liczebność jest niezmiernie istotna, gdyż stanowią one główną „linię obrony” mikrośrodowiska bakteryjnego pochwy.

Opisywane drobnoustroje odpowiedzialne są między innymi za utrzymywanie odpowiednio niskiego pH 3,6-4,5 (na drodze wytwarzania kwasu mlekowego oraz nadtlenku wodoru). Dzięki zdolności silnego przylegania do nabłonka pochwy tworzą pożądany biofilm bakteryjny, hamując namnażanie patogenów na drodze inhibicji kompetytywnej. Wytwarzają także substancje o naturalnej aktywności przeciwdrobnoustrojowej (bakteriocyny) oraz konkurują z drobnoustrojami chorobotwórczymi o dostępne w środowisku pochwy składniki odżywcze. Nie należy też pomijać ich zdolności do miejscowej stymulacji śluzówkowej układu odpornościowego.

Szacuje się, iż bakteryjne lub grzybicze zapalenie pochwy dotykać może nawet co 3 ciężarną. Niewłaściwe bądź podjęte zbyt późno leczenie może skutkować pęknięciem pęcherza płodowego, a nawet przedwczesnym porodem. Pamiętać należy także o możliwości zakażenia noworodka w trakcie porodu naturalnego czy zwiększonym ryzyku wystąpienia gorączki połogowej.

Z tego względu podjęcie działań profilaktycznych zmniejszających ryzyko rozwoju infekcji bakteryjnych lub grzybiczych jest podstawą w okresie ciąży i połogu. O prawidłowy ekosystem pochwy warto wręcz zadbać w okresie przygotowania do zajścia w ciążę. Prawidłowy ekosystem pochwy wspierać można nie tylko za pomocą właściwej higieny intymnej czy minimalizacji zachowań sprzyjających zakażeniom, ale również probiotyków ginekologicznych. Są to liofilizowane, żywe pałeczki kwasu mlekowego, wspierające utrzymanie prawidłowej mikrobioty pochwy i zapobiegające jej zaburzeniom.

Po probiotyki ginekologiczne warto sięgać szczególnie w trakcie antybiotykoterapii (sprzyja ona nie tylko zaburzeniom mikroflory jelitowej, ale także redukuje liczebność prozdrowotnych bakterii bytujących w pochwie), ponieważ utrzymują one odpowiednie kwaśne pH pochwy i dlatego mogą zmniejszać świąd, pieczenie, upławy oraz nieprzyjemny zapach.

Decyzja o zastosowaniu probiotyków w okresie ciąży powinna być każdorazowo skonsultowana z lekarzem prowadzącym. Każdorazowo należy sięgać po preparaty dedykowane kobietom ciężarnym o potwierdzonym profilu bezpieczeństwa i skuteczności działania.