Cel: obniżyć wiek serca

autorzy:
dr hab. Tomasz Zdrojewski
dr Łukasz Wierucki
Gdański Uniwersytet Medyczny

Kalkulator „wieku serca” to narzędzie, które pomaga określić stopień ryzyka zachorowania na zawał serca lub udar niedokrwienny mózgu. O zwiększonym ryzyku zachorowania możemy mówić wtedy, gdy obliczony wiek serca jest wyższy od wiek u metrykalnego. Podczas gdy same wartości ciśnienia tętniczego krwi bywają dla pacjentów abstrakcyjnymi liczbami, które często lekceważą, to informacja, że ma się serce, np. o 15 lat starsze niż wiek metrykalny, może stać się realną przesłanką do wizyty u lekarza lub poważniejszego podejścia do regularnego przyjmowania leków. Istotnym jest, aby pacjenci przede wszystkim z grup ryzyka zrozumieli konieczność wprowadzenia zmian profilaktycznych w swoim życiu. Pokazanie wieku serca pacjentów pozwoli w prosty sposób uświadomić wszystkim przebadanym, że nawet jeżeli nie wystąpił u nich incydent kardiologiczny, to w każdej chwili może do niego dojść.

Jak oblicza się wiek serca?

Wiek serca obliczany jest dzięki prostej modyfikacji matematycznej wzorów, które są powszechnie stosowane przez lekarzy w Polsce, Europie i USA, a mianowicie wzorów 10-letniego ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia. W obecnym badaniu, za zgodą ekspertów Uniwersytetu w Bostonie, wykorzystaliśmy tzw. algorytm Framingham Heart Study. Jest on obliczony dla osób w wieku od 30 do 74 lat, które dotąd nie przebyły ani zawału, ani udaru. To ważne, ponieważ miarodajne wyniki uzyskamy tylko w tej grupie wiekowej. Wiek serca podajemy, porównując ryzyko obliczone na podstawie parametrów z badania przeprowadzonego przy pomocy kalkulatora z ryzykiem osoby w pełni zdrowej.

Od teorii do praktyki

Na potrzeby kampanii „Ciśnienie na życie” zespół ekspertów z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego opracował aplikację, dzięki której za pomocą kilku prostych pomiarów i pytań można określić wiek serca pacjenta. W tym celu należy wprowadzić do aplikacji zestaw danych, m.in. wyniki dwóch pomiarów ciśnienia tętniczego krwi, obwód brzucha, masę ciała oraz kluczowe informacje dotyczące stylu życia, ewentualnych używek, przebytych chorób i przyjmowanych leków. Obecnie aplikacja jest narzędziem wykorzystywanym podczas badań w ramach kampanii „Ciśnienie na życie”, ale w przyszłości może także ułatwić pracę lekarzom, stanowić dodatkową możliwość diagnostyczną w aptekach, a przede wszystkim pomóc pacjentom lepiej zrozumieć stan swojego zdrowia oraz wykryć czynniki ryzyka wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu. Serce starsze od pacjenta – i co dalej? Jeśli obliczenia pokażą, że wiek serca przewyższa wiek metrykalny, jest to sygnałem, że pacjent powinien zadbać o profilaktykę i zwrócić szczególną uwagę na groźne czynniki ryzyka, które złożyły się na taki, a nie inny wynik. Wielu z nich pacjenci często nie biorą pod uwagę – tryb życia, stres, dieta, palenie tytoniu czy występowanie w przeszłości zdarzeń kardiologicznych u pacjenta lub nawet w jego rodzinie. Może to prowadzić do nadciśnienia tętniczego, otyłości, podwyższenia poziomu cholesterolu we krwi, a w konsekwencji spowodować udar mózgu lub zawał serca. Wiek serca ma działać jako motywator zmian i pierwszy sygnał, że czas przyjrzeć się swojemu zdrowiu. Dobrą wiadomością jest to, że wiek serca można obniżyć – jest to jeden z głównych celów obliczania tego parametru.

Jak obniżyć wiek serca?

Może to uczynić każdy, kto zmieni dietę i styl życia na bardziej zdrowy oraz w razie potrzeby będzie skutecznie leczył tzw. czynniki ryzyka zawałów serca i udarów mózgu, takie jak:

• nadciśnienia tętnicze,


• wysoki cholesterol,


• otyłość lub cukrzyca,


• palenie,


• brak aktywności fizycznej,


• stres.

Nowe badania i raport

Organizatorzy kampanii „Ciśnienie na życie” planują w tym roku poszerzyć zakres badań w ramach kampanii i tym samym rozbudować aplikację „wiek serca” o nowe parametry. Każdy pacjent, który zgłosi się na bezpłatne badania, będzie miał zmierzone nie tylko ciśnienie tętnicze krwi, ale również poziom cholesterolu i glukozy, co dostarczy wartościowych danych do przekrojowej analizy stanu zdrowia Polaków, a jednocześnie pozwoli jeszcze precyzyjniej zdefiniować wiek serca pacjentów. Wyniki z ponad 100 tys. badań wiek u serca wykonanych do końca 2014 r. podlegają właśnie szczegółowej analizie zespołu ekspertów z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Jeszcze w tym roku ukaże się obszerny raport zawierający dane z badań, co pomoże nakreślić aktualny stan zdrowia Polaków pod kątem kardiologicznym. „Obniżamy wiek serca!” to hasło tegorocznej odsłony kampanii „Ciśnienie na życie”.