Skrót informacji
Dolegliwości ze strony żołądka lub wątroby pojawiające się na skutek przejedzenia bywają zwykle konsekwencją niegroźnej, przemijającej niestrawności. Dyskomfortu trawiennego można uniknąć, stosując surowce roślinne o działaniu żółciopędnym, wiatropędnym oraz zwiększające wydzielanie soku żołądkowego.
W przypadku dyskomfortu trawiennego spowodowanego przejedzeniem warto polecić pacjentowi picie naparów ziołowych przygotowywanych na bazie surowców roślinnych zawierających związki działające żółciopędnie, żółciotwórczo, osłaniająco czy zwiększających wydzielanie soków trawiennych.
Karczoch
Liście i ziele rośliny zawierają fenolokwasy (cynarynę), trójterpeny, flawonoidy (luteolina i jej estry, skolimozyd), sterole, garbniki, witaminy, sole mineralne. Koszyczki kwiatowe są bogate w pektyny, śluz, kwasy organiczne, witaminę C i B, fitosterole, trójterpeny, glikozyd flawonowy (cynarozyd), karotenoidy, enzymy i sole mineralne. Karczochy są źródłem cynaryny i luteoliny, związków o właściwościach hepatoprotekcyjnych i antyoksydacyjnych. Dzięki działaniu cynaryny karczoch zwiększa wydzielanie żółci oraz działa ochraniająco i regenerująco na komórki wątroby.
Karczoch jest środkiem żółciopędnym – ze względu na swoje działanie wspiera prawidłową pracę wątroby. Ekstrakt z liści karczocha wspomaga wydzielanie soków trawiennych, przez co pomaga w trawieniu i przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.
Mniszek lekarski
Surowcem zielarskim są liście, korzeń oraz kwiaty mniszka. Korzenie mniszka zawierają związki gorzkie (laktony sekswiterpenowe), trójterpeny, fitosterole, żywicę, cholinę, gumy roślinne, inulinę (do 40%), kwasy organiczne oraz garbniki. Kwiaty są bogate w luteinę, witaminy, sole mineralne, flawonoidy oraz związki gorzkie. Liście z kolei zawierają witaminy, sole mineralne, związki gorzkie (laktony sekswiterpenowe), fitosterole, flawonoidy, olejek eteryczny, związki cukrowe, żywice, trójterpeny oraz fenolokwasy.
Zarówno obecność inuliny jak i wyżej wymienionych związków w omawianym surowcu sprawia, że uzyskiwane z niego ekstrakty normalizują prawidłowe funkcje przewodu pokarmowego, w tym wątroby i przewodów żółciowych.
Korzeń mniszka wykazuje działanie żółciotwórcze i żółciopędne. Sok ze świeżego korzenia jest stosowany w niestrawności spowodowanej zaburzeniami czynności wątroby i pęcherzyka żółciowego. Wyciąg z korzenia wchodzi w skład preparatów stosowanych w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego. Wyciągi wodne, alkoholowe i sok z korzenia mniszka zaleca się w zaburzeniach trawienia oraz w zaburzeniach metabolizmu. Stosuje się go również w dolegliwościach pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych, wątroby.
Ekstrakt z korzenia mniszka z zielem, ze względu na dużą zawartość inuliny, ma właściwości prebiotyczne, dzięki czemu pomaga w utrzymaniu prawidłowej flory bakteryjnej jelit. Przyczynia się do zachowania prawidłowych funkcji przewodu pokarmowego w tym wątroby i przewodów żółciowych. Wspomaga również utrzymanie odpowiedniego pH w żołądku, a także wspomaga trawienie.
Mięta pieprzowa
Liść mięty pieprzowej zawiera olejek eteryczny (do 3%), flawonoidy, karotenoidy, fenolokwasy, garbniki, związki goryczowe, sterole oraz sole mineralne. Dzięki zawartości olejku eterycznego i flawonoidów mięta pieprzowa wykazuje właściwości rozkurczające, żółciotwórcze i żółciopędne. Pobudza wydzielanie soków trawiennych oraz działa wiatropędnie. Miętę stosuje się w zaburzeniach trawienia, braku łaknienia, a także w przypadku wzdęć. Znosi ona objawy nudności.
Mięta jest zalecana doustnie, aby łagodzić objawy dysfunkcji trawienia: wzdęć, odbijania się, utrudnionego oddawania gazów, zaburzeń czynności pęcherzyka żółciowego.
Koper włoski
Surowcem zielarskim jest olejek koprowy otrzymywany z owoców. Zawierają one od 2 do 6% olejku eterycznego, olej tłusty, substancje białkowe, flawonoidy, związki kumarynowe, sole mineralne oraz cukry. Napary zalecone są przy zaburzeniach trawienia.
Koper jest środkiem wiatropędnym – ułatwia oddawanie gazów, korzystnie wpływa też na trawienie. Owoce kopru przynoszą ulgę w zaburzeniach trawienia, zaburzeniach żołądkowych i jelitowych, wzdęciu, odbijaniu się i skurczach mięśni gładkich.
Olejki eteryczne
Mięta pieprzowa oraz koper włoski dostarczają surowców typowo olejkowych i to składniki olejków eterycznych zawartych w liściu mięty oraz owocach kopru w głównej mierze odpowiadają za dobroczynne działanie tych surowców. Olejki eteryczne pozyskiwane są najczęściej na drodze ekstrakcji, wytłaczania bądź destylacji z para wodną. Posiadają dość złożony skład chemiczny i dlatego ich działanie jest dużo silniejsze niż innych składników roślinnych jak napary czy mieszanki ziołowe.
Olejek z mięty pieprzowej (Oleum Menthae) zawiera głównie mentol (50-86%), menton (15-35%) oraz octan mentolu (10%), ponadto cyneol, mentofuran, limonen i karwon. Głównym mechanizmem działania olejku z mięty pieprzowej jest działanie rozkurczowe na mięśnie przewodu pokarmowego. Olejek ma też działanie wiatropędne.
Nitrozoaminy w lekach i życiu codziennym
Cygnolina w recepturze aptecznej