Łysienie mężczyzn – skąd się bierze i jak sobie z nim radzić?

autorka: dr n. med. Joanna Czuwara
specjalista dermatolog, Katedra i Klinika Dermatologiczna Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Charakterystycznym dla tej odmiany łysienia jest fakt, że faza aktywnego wzrostu włosa skraca się istotnie i włosy stają się coraz krótsze, a ich średnice charakteryzują się różnorodną grubością i stają się coraz cieńsze. W miarę czasu trwania łysienia typu męskiego obszary przerzedzenia włosów zaczynają się ze sobą łączyć, prowadząc do ubytku owłosienia na całym czole i na szczycie głowy. Ten proces trwa na przestrzeni wielu lat i z czasem może prowadzić do nieodwracalnej utraty włosów.

Do oceny stopnia nasilenia łysienia typu męskiego, nazywanego też łysieniem androgenowym (ponieważ rolę w tej odmianie łysienia odgrywają hormony męskie nazywane androgenami oraz wrażliwość mieszków włosowych na ich obecność) służą odpowiednie skale, które mają ocenić stopień jego zaawansowania. U mężczyzn stosuje się skalę Hamiltona-Norwooda, aby mieć punkt obiektywizacji i porównania efektów po stosowanym leczeniu.

Łysienie androgenowe w różnym stopniu zaawansowania dotyczy 80% mężczyzn, przy czym 30% wykazuje pierwsze objawy ok. 30. r.ż., 40% mężczyzn w wieku 40 lat i 50% po 50. r.ż. Przyczyna łysienia androgenowego jest złożona. Należy do niej predyspozycja genetyczna pod postacią zwiększonej wrażliwości mieszków włosowych na hormony męskie i ich lokalną przemianę w silnie hamujący wzrost mieszków włosowych dihydrotestosteron. Gen receptora dla androgenów decyduje o wrażliwości komórek mieszków włosowych na szczycie głowy i na czole na działanie androgenów i hamuje wzrost włosów, podczas gdy receptory mieszków włosowych zarostu pod wpływem androgenów się stymulują i rosną obficie. Jak wykazują liczne badania populacyjne, utrata włosów owłosionej skóry głowy istotnie zmniejsza jakość życia pacjentów, dlatego poszukują oni skutecznych lub obiecujących metod leczniczych lub pielęgnacyjnych na swoje przerzedzone włosy.

Łysienie androgenowe jest najczęściej występującą odmianą łysienia u mężczyzn, ale warto pamiętać, że przewlekłe stany zapalne owłosionej skóry, a nawet pocieranie kaskiem lub pociąganie włosów związane z praktykowanym uczesaniem, mogą dodatkowo nasilać problem wypadania włosów u mężczyzn. Z innych rzadszych przyczyn łysienia u mężczyzn należy wymienić przyczyny zapalne wypadania włosów, które tworzą jednostki chorobowe prowadzące do łysienia wynikającego ze zniszczenia mieszków włosowych. Te odmiany łysień zapalnych wymagają specjalistycznej diagnostyki dermatologicznej, rozpoznania i skojarzonego leczenia miejscowego i ogólnego.

U mężczyzn w przeciwieństwie do kobiet zdecydowanie rzadziej obserwuje się łysienie wynikające z niedoborów witamin, żelaza i mikroelementów, ponieważ z zasady nie stosują oni wymyślnych i eliminacyjnych diet, jak robią to kobiety. Ale niektóre leki, zwłaszcza stosowane w leczeniu chorób przewodu pokarmowego (refluks, choroba wrzodowa) mogą zmieniać kwaśność w przewodzie pokarmowym i naruszać wchłanianie różnych substancji odżywczo- -witaminowych z diety prowadząc do względnych niedoborów. A więc podejście do problemu łysiejącego mężczyzny jest bez wątpienia złożone i wymaga dokładnie zebranego wywiadu, badania włosów i skóry owłosionej oraz diagnostyki w przypadku podejrzenia współistnienia kilku odmian łysienia.

Skupmy się jednak na najpowszechniejszej odmianie łysienia u mężczyzn, mianowicie łysieniu androgenowym. Celem leczenia łysienia męskiego jest zahamowanie utraty włosów, pogrubienie łodyg włosowych, wydłużenie fazy aktywnej wzrostu włosa tzw. anagenu i odwrócenie procesu ścieńczenia i miniaturyzacji mieszków i łodyg włosowych.

Wśród leków mających udowodnioną skuteczność w łysieniu androgenowym wymienia się minoksydyl stosowany zewnętrznie oraz finasteryd w postaci tabletek przyjmowanych ogólnie. Obydwa leki są skuteczne poparte licznymi badaniami klinicznymi. Przynoszą one względną poprawę, ale już nie przywrócą włosów z okresu młodości sprzed łysienia. Dzieje się tak dlatego, że czynnik hormonalny androgenowy oddziałuje każdego dnia i w związku z tym trudno go całkowicie zlikwidować.

Metody stosowane przy łysieniu androgenowym wykorzystują wpływ na przemianę hormonów męskich w mieszkach oraz wpływ na pobudzenie metabolizmu włosów i zmniejszenie stanu zapalnego. Metody pobudzające metabolizm mieszków włosowych obejmują zabiegi (lampy LED, ostrzykiwanie owłosionej skóry głowy autologicznym osoczem bogatopłytkowym, gotowymi koktajlami do mezoterapii lub peptydami biomimetycznymi), suplementację mikroelementów i witamin oraz pielęgnację wspomagającą substancjami odżywczymi i łagodzącymi podrażnienia. Nie jest to bez znaczenia, ponieważ minoksydyl zawieszony w roztworze alkoholowym może drażnić i stymulować stan zapalny głowy. Z myślą o wypadających i cieniejących włosach u mężczyzn w przebiegu łysienia androgenowego powstały liczne kosmetyki, które pielęgnują i pobudzają metabolizm mieszków włosowych. Niektóre z nich mają złożony i uzasadniony skład o wielokierunkowym działaniu na skórę owłosioną i mieszki włosowe. Występują w formie szamponów, odżywek, wcierek czy lotionów. U mężczyzn z łysieniem androgenowym, cienieniem włosów, przerzedzeniem, łupieżem czy łojotokiem warto jest regularnie stosować odpowiednio dedykowane kosmetyki, które zawierają:

• związki łagodzące i kojące o działaniu przeciwzapalnym, jak d-pantenol, polifenole roślinne, pochodne alfa-glukanu zmniejszające świąd i złuszczanie,


• związki pobudzające mieszki włosowe do wzrostu obecne w wielu uznanych produktach na wypadające włosy, tj. tlenek diaminopirymidyny nazywany Kopexilem, który jest pochodną minoksydylu,naturalne związki hamujące miejscową przemianę androgenów zawarte w palmie sabałowej,


• związki pobudzające ukrwienie i metabolizm mieszków włosowych jak kofeina, biotyna, mentol,


• związki regulujące prawidłowy skład mikroflory skóry jak biolin.

Produkty te niewątpliwe stanowią rozwiązanie pielęgnacyjne powstałe z myślą o mężczyznach i ich typach łysienia, wspomagające leczenie łysienia androgenowego i regulujące inne niedoskonałości skóry owłosionej głowy.