Ceramidy – naturalna bariera ochronna

autorka: lek. Małgorzata Marcinkiewicz
dermatolog

Chroniący dystalną część palca paznokieć stanowi przydatek skóry, który swoją budową zbliżony jest strukturalnie do włosów. Wytwarzane przez macierz paznokcia komórki płytki paznokciowej ulegają rogowaceniu i spłaszczaniu. Ich głównym budulcem, podobnie jak w przypadku warstwy rogowej naskórka i włókna włosowego, jest białko – keratyna. Oprócz keratyny płytkę paznokciową tworzą także woda, a także odpowiedzialne za odpowiednie jej nawilżenie substancje lipidowe. Jej wielowarstwową strukturę charakteryzuje spora wytrzymałość mechaniczna. Płytka paznokciowa jest zbudowana z twardej warstwy zewnętrznej oraz bardziej elastycznej warstwy wewnętrznej. Tak jak w przypadku włosów i skóry, mechaniczne właściwości paznokcia warunkują owe dwa układy. Zestawiając jednak warstwę rogową naskórka z płytką paznokciową, tę ostatnią charakteryzuje niższa zawartość lipidów oscylująca na poziomie 0,15-0,75%. Ponadto zawiera ona ok. 20% wody, przy czym ilość ta może się wahać w zależności od warunków zewnętrznych.

Czynnikiem, który warunkuje twardość paznokcia jest – tak, jak w przypadku włosów – poziom wchłaniania wody. Gdy paznokcie odpowiednio absorbują wodę, są miękkie – gdy ją tracą, stają się kruche. Zbytnie odtłuszczenie zewnętrznej warstwy paznokcia skutkuje jego wysuszeniem, a w konsekwencji zmianą jego zasadniczej struktury. Z kolei niedostateczny poziom wilgoci utwardza keratynę, przez co paznokcie rozwarstwiają się, pękają, stają się kruche i łamliwe.

Ceramidy (substancje tłuszczowe – sfingolipidy) będące naturalnym składnikiem lipidów skóry, włosów i paznokci stanowią główny składnik spoiwa wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe w warstwie rogowej naskórka. Mówiąc obrazowo – jeśli naskórek wyobrazimy sobie jako regularnie ułożone cegły tworzące rodzaj muru, to ceramidy wraz z kwasami tłuszczowymi i cholesterolem stanowią w tym murze tzw. cement międzykomórkowy, czyli barierę wodno-lipidową naskórka. Skład lipidów naskórka, na tle lipidów ciała i łoju wydzielanego przez odpowiednie gruczoły, jest wyjątkowy. W przypadku naskórka zawartość ceramidów będących najważniejszymi lipidami w jego barierze rogowej oscyluje na poziomie 40-50%. Oprócz ceramidów w skład owej bariery wchodzą również wolne kwasy tłuszczowe. Do tego cholesterol (razem z siarczanem cholesterylu) na poziomie 25-35%, który to poziom pozwala mu przybierać postać ciekłych kryształów, a tym samym czuwać nad prawidłowym nawilżeniem skóry. Ceramidy tworzą bowiem szczelny mur ochronny skóry, chronią ją przed utratą wody i wzmagają jej wchłanianie, a ponadto regulują przenikanie przezskórne (np. wody, kosmetyków).* Liczne badania poświadczają dobroczynny wpływ ceramidów w regeneracji paznokci kruchych, przesuszonych i z tendencją do łamania. Dzięki swym właściwościom spajają komórki rogowe zewnętrznej płytki paznokcia, zabezpieczając ją przed utratą wody. Ponadto zapewniają jej odpowiednią elastyczność oraz chronią przed uszkodzeniami mechanicznymi i niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych.

Przypisy:
* http://bez-recepty.pgf.com.pl/index.php?co=artyk&id_artyk=208