Lekooporność drobnoustrojów

W przypadku zakażeń grzybiczych najczęstszymi czynnikami etiologicznymi są grzyby z rodzajów Trichophyton, Microsporium, Aspergillus, Alternaria, Cladosporium czy Candida, które mogą powodować uciążliwy przebieg i trudności w terapii, jednak w odniesieniu do zagrożeń bakteryjnych są często bagatelizowane. Należy podkreślić, że w ostatnim czasie szczególnie w otoczeniu szpitalnym występuje także problem infekcji grzybiczych wielolekoopornych z ryzykiem zagrożenia życia pacjentów m.in. w przypadku Candida spp. Grzyby z tego rodzaju są elementem mikrobioty jelit i jamy ustnej, jednak w sprzyjających warunkach mogą stanowić przyczynę powikłanej infekcji. Problem dotyczy pacjentów np. podczas długotrwałej hospitalizacji, na oddziałach zabiegowych czy intensywnej terapii, w trakcie lub po długotrwałej antybiotykoterapii przeciwbakteryjnej, po przebytych infekcjach wirusowych, u pacjentów z HIV/AIDS, z obniżoną odpornością, czy u leczonych immunosupresyjnie. W przypadku zaburzenia równowagi mikrobiologicznej organizmu może dojść do rozwoju zakażeń grzybiczych, początkowo przebiegających bezobjawowo, a później do rozwoju zmian powierzchniowych czy dalej zakażeń układowych i ogólnoustrojowych.

Najczęściej występującymi zakażeniami grzybiczymi są te wywoływane przez gatunek Candida albicans, który może stanowić także zagrożenie życia pacjentów (śmiertelność u pacjentów z immunosupresją ok. 30-70%). Jednym z gatunków Candida powodujących duże ryzyko śmiertelności jest Candida auris zidentyfikowany po raz pierwszy w Japonii w 2009 r., a który początkowo rozprzestrzeniał się na kontynencie azjatyckim, potem afrykańskim, natomiast w Europie pierwsze przypadki odnotowano w Wielkiej Brytanii w 2016 r. Ten gatunek grzyba pierwotnie powodował infekcje uszu, natomiast kolejne szczepy tego gatunku przyczyniają się do poważnych, łatwo rozprzestrzeniających się i opornych na leczenie przeciwgrzybicze zakażeń ran oraz układu moczowego i oddechowego, ale także do zakażeń ogólnoustrojowych, np. u pacjentów cewnikowanych bądź ze współistniejącymi chorobami, np. cukrzycą czy HIV/AIDS. W celu podjęcia skutecznej terapii konieczne jest postępowanie diagnostyczne identyfikujące rodzaj grzyba i jego gatunek (sporządzenie mykogramu), co jest poważnym wyzwaniem dla lekarzy klinicystów i diagnostów laboratoryjnych.

C. auris cechuje się wielolekową opornością, a wartości minimalnego stężenia hamującego MIC są podwyższone dla wszystkich trzech klas leków przeciwgrzybiczych, np. względem flukonazolu w porównaniu z innymi szczepami Candida spp. Zauważono także, że w przypadku inwazyjnych zakażeń grzybiczych niekorzystny wpływ może mieć także nieprawidłowy sposób wdrożonej farmakoterapii, np. zastosowanie profilaktyczne flukonazolu u chorych po przeszczepach szpiku z jednej strony spowodowało spadek częstości występowania kandydemii, a jednocześnie w tej grupie pacjentów wzrósł odsetek zakażeń wywołanych przez rodzaj Aspergillus niewrażliwy na flukonazol. Problem z istnieniem lekooporności grzybów powoduje zatem szczególną konieczność wdrożenia strategii działań prewencyjnych w celu eliminacji zagrożeń mikrobiologicznych wśród środowiska szpitalnego (pacjenci i personel), ale także w opiece ambulatoryjnej, a co może być związane także z licznymi migracjami międzykontynentalnymi.

Podsumowując, warto podkreślić, że w wielu przypadkach zakażeń zarówno o podłoży bakteryjnym jak i grzybiczym zapobieganie im opiera się przede wszystkim na metodach nieswoistych, czyli zachowaniu wysokiego standardu higieny.

*NPOA, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków na lata 2016-2020, MZ Warszawa 2016

Strony: 1 2