Interakcje lek-żywność: sildenafil i tadalafil

Sildenafil i tadalafil należą do grupy inhibitorów fosfodiesterazy typu 5. Jako substancja czynna wchodzą w skład preparatów stosowanych w leczeniu zaburzeń erekcji oraz leków używanych w terapii tętniczego nadciśnienia płucnego. Mechanizm działania obu substancji jest taki sam, różnią się jednak parametrami farmakokinetycznymi. Tadalafil wykazuje szybsze i dłuższe działanie w organizmie aniżeli sildenafil. Podczas stosowania leków zawierających sildenafil i tadalafil warto pamiętać, że niektóre składniki żywności mają istotny wpływ na ich farmakokinetykę i farmakodynamikę.

Wpływ posiłku

Wykazano, że spożycie posiłku wysokotłuszczowego może opóźnić działanie sildenafilu u mężczyzn leczonych z powodu zaburzeń erekcji. Prawdopodobnie ma to związek z opóźnionym opróżnianiem żołądka po posiłku oraz z wolniejszym wchłanianiem leku. W przypadku stosowania sildenafilu w przewlekłej terapii nadciśnienia płucnego, lek ten może być przyjmowany niezależnie od posiłku^[1]. W przypadku tadalafilu pokarm nie wpływa na jego wchłanianie^[1].

Połączenie argininy z lekami

Mechanizm działania sildenafilu i tadalafilu jest powiązany z tlenkiem azotu. Leki poprzez hamowanie działania fosfodiesterazy typu 5 (PDE5) powodują zwiększenie stężenia cyklicznego monofosforanu guanozyny (cGMP) w komórkach mięśni gładkich ścian naczyń płucnych i ciałach jamistych prącia, co powoduje ich rozkurcz. Podobne działanie rozkurczające ma tlenek azotu (NO), a jego obecność wzmacnia działanie leków. Stwierdzono, że donory NO takie jak arginina mogą poprawić efektywność działania omawianych leków szczególnie u osób z niedoborem NO i zaburzonym metabolizmem^[2]. W badaniach klinicznych wykazano, że połączenie zarówno sildenafilu i tadalafilu z suplementem L argininy powoduje addytywny korzystny wpływ na stężenie i funkcje NO w organizmie mężczyzn leczonych z powodu zaburzeń erekcji^{[3, 4]}. Należy jednak dodać, że stosowanie kombinacji L-argininy i sildenafilu może nasilić skutki uboczne stosowania tych dwóch substancji, takie jak mdłości i nieżyt żołądka^[3].

Interakcje z sokami owocowymi

Soki owocowe, przede wszystkim soki z owoców cytrusowych, mogą mieć wpływ na wchłanianie i na metabolizm sildenafilu. Wykazano, że sok grejpfrutowy zwiększa stężenie tego leku we krwi, co może nasilać jego działania niepożądane w organizmie. Składniki soku grejpfrutowego hamują aktywność izoenzymów (m.in. CYP3A4 i CYP2C9) odpowiedzialnych za metabolizm sidenafilu w wątrobie. Z kolei stosowa nie soku z pomelo może prowadzić do obniżenia stężenia leku we krwi i w konsekwencji do zmniejszonego jego działania. Taki odwrotny wpływ soku pomelo aniżeli soku grejpfrutowego na farmakokinetykę sildenafilu ma prawdopodobnie związek z hamującym działaniem składników soku pomelo na transportery organicznych anionów (OATP) i w konsekwencji zmniejszenie biodostępności leku^{[5, 6]}.

Natomiast sok z granatów może wykazywać działanie synergistyczne z sildenafilem. Wiadomo, że składniki soku powodują wzrost uwalniania tlenku azotu oraz mogą hamować aktywność izoenzym CYP3A4, a poprzez to mogą zwiększać biodostępność leku oraz zmniejszać jego metabolizm, a działanie tych dwóch mechanizmów prowadzi do wzrostu stężenia leku w organizmie.

Interakcja między sildenafilem i sokiem z granatów może być niebezpieczna, odnotowano bowiem kilka przypadków, gdzie jednoczesne stosowanie tego leku i soku doprowadziło u mężczyzn do priapizmu. Warto wspomnieć, że sok z granatów dzięki swoim właściwościom (zwiększenie stężenia NO) jest polecany jako naturalny środek poprawiający erekcję^{[4, 7]}.

W przypadku tadalafilu nie ma zbyt wielu badań interakcji leku z sokami owocowymi. Zaleca się jednak, aby unikać łączenia go z sokiem grejpfrutowym. Badania eksperymentalne wykazały zmniejszony metabolizm leku na skutek jednoczesnego przyjmowania soku grejpfrutowego^[8].

Interakcja z zieloną herbatą i innymi ziołami

Wykazano, że jednoczesne spożywanie zielonej herbaty i przyjmowanie sildenafilu zwiększa stężenie leku w organizmie. Jest to związane z hamującym działaniem katechin zawartych w zielonej herbacie na aktywność enzymów metabolizujących (przede wszystkim izoenzymu CYP3A4) oraz prawdopodobnie z wpływem składników herbaty na zmniejszoną aktywność transporterów leków takich jak białka OATP i P-glikoproteiny^{[5, 9]}.

W badaniach eksperymentalnych na zwierzętach wykazano, że rukola, kozieradka, czarnuszka oraz rzeżucha zmniejszają stężenie sildenafilu w krwi. Jest to spowodowane prawdopodobnie tym, że składniki wspomnianych ziół indukują aktywność izoenzymu CYP3A4 a poprzez to przyspieszają metabolizm leku^[10].

W przypadku tadalafilu nie ma doniesień o tego typu interakcjach.

Alkohol i palenie papierosów

Na podstawie dotychczasowych badań można stwierdzić brak istotnego wpływu alkoholu na farmakokinetykę i farmakodynamikę sildenafilu. Jednak przyjmowanie w tym samym czasie leku i alkoholu może skutkować wystąpieniem działań niepożądanych, takich jak ból głowy, zaczerwienienie twarzy czy przyspieszenie bicia serca^{[1, 5]}. W przypadku tadalafilu również nie wykazano interakcji z alkoholem. W pojedynczych przypadkach takie połączenie może jednak powodować zaburzenia ciśnienia krwi^[1].

Natomiast palenie papierosów zwiększa biodostępność sildenafilu bez wpływu na jego farmakodynamikę i efektywność działania w organizmie^[11].

Sildenafil czy tadalafil?

Sildenafil i tadalafil mają taki sam mechanizm działania. Tadalafil działa szybciej i dłużej w organizmie, poza tym wykazuje mniej interakcji z żywnością aniżeli sildenafil.