Opieka farmaceutyczna
Bezsenność – objawy i konsekwencje
7 minut
Jak widać nieprawidłowy sen może sprzyjać powstawaniu wielu zaburzeń lub też przyczyniać się do gorszego przebiegu już istniejących schorzeń. Bardzo ważna jest wczesna interwencja, która może zapobiec przejściu zaburzenia w stan przewlekły. Istotną rolę mogą odegrać tu farmaceuci, którzy często są pierwszymi osobami, którym pacjenci zgłaszają problemy ze snem. Zalecenie doraźnego leku nasennego często będzie stanowiło rozwiązanie prowizoryczne i niewystarczające. Warto dopytać pacjenta, czym objawia się u niego bezsenność oraz jak długo trwa. W każdym przypadku zgłaszanych problemów ze snem zasadnym będzie udzielenie podstawowych informacji na temat zasad higieny snu.
W bezsenności przygodnej poza przestrzeganiem zasad higieny snu często wystarczy stosowanie doraźnych leków nasennych, w tym leków ziołowych dostępnych bez recepty. W przypadku bezsenności przewlekłej warto skierować pacjenta do lekarza specjalisty, który wdroży adekwatne leczenie. Należy unikać leków z grupy benzodiazepin, które mają wysoki potencjał uzależniający, a także przy długotrwałym stosowaniu upośledzają prawidłową strukturę snu. Powszechnie stosuje się niebenzodiazepinowe leki nasenne, tj. zolpidem, zopiklon, zaleplon, które ułatwiają zasypianie. Mają one szybki początek działania i krótki okres półtrwania, w związku z czym nie będą wywoływały uczucia senności następnego dnia, jak to może mieć miejsce np. w przypadku leków o działaniu antyhistaminowym. Nie należy ich stosować dłużej niż 2-4 tygodnie ze względu na możliwość rozwoju uzależnienia (potencjał jest jednak mniejszy niż w przypadku benzodiazepin). Po tym okresie powinny być stosowane tylko doraźnie. W leczeniu stosuje się w małych dawkach leki przeciwdepresyjne, tj. trazodon, mianserynę, mirtazapinę, doksepinę oraz z neuroleptyków – głównie kwetiapinę. Podstawową i najskuteczniejszą metodą leczenia bezsenności jest jednak terapia poznawczo-behawioralna.
Na koniec warto wspomnieć, że wraz z wiekiem zmniejsza się potrzeba snu (po 65. r.ż. jest to ok. 6 godzin) oraz zwiększa się ilość nocnych wybudzeń, co jest zjawiskiem fizjologicznym. Bardzo często oczekiwania osób w podeszłym wieku odnośnie snu są nadmierne i nierealistyczne. W konsekwencji może to prowadzić do nadużywania leków nasennych i rozwoju uzależnienia. W takim wypadku czujność farmaceutów może mieć niebagatelne znaczenie.