Opieka farmaceutyczna
Badanie poziomu witaminy D3
5 minut
autorka: dr n. farm. Arleta Matschay
Pracownia Farmacji Praktycznej, Katedra i Zakład Technologii Postaci Leku, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Prawie 90% witaminy D (endogenna) w organizmie zostaje syntezowane w skórze pod wpływem promieniowania UVB (290-320 nm) z 7-dehydrocholesterolu w cholekalcyferol, który następnie przekształcany jest w wątrobie w 25(OH)-cholekalcyferol (kalcydiol), w nerkach zaś ulega dalszej hydroksylacji do 1,25-(OH)2-cholekalcyferolu (kalcytriol). Z kolei niedostateczna podaż egzogennej witaminy D przyjmowanej z posiłkami jako witamina D2 (ergoklacyferol) występującej w roślinach i grzybach oraz D3 (cholekalcyferol) obecnej w produktach bogatych w tłuszcze i rybach morskich, jest często spowodowana nieprawidłowym zbilansowaniem diety i niewłaściwymi preferencjami żywieniowymi. Deficyt witaminy D może mieć znaczące konsekwencje zdrowotne (ryzyko rozwoju chorób: w układzie kostnym, nowotworów złośliwych czy chorób autoimmunologicznych oraz dermatologicznych, układu krążenia, a także skłonności do infekcji wirusowych czy bakteryjnych), dlatego musi zostać we właściwy sposób korygowany.
Początkowo niedobór witaminy D w organizmie nie jest odczuwalny dla pacjenta, a jej deficyt często jest diagnozowany w sposób przypadkowy w toku rozpoznawania przyczyn wielu schorzeń. Kiedy zatem konieczne jest prowadzenie regularnych konsultacji lekarskich i badań diagnostycznych oznaczających poziom witaminy D w organizmie, czyli stężenia 25 hydroksywitaminy D w surowicy? Przede wszystkim w celu zdiagnozowania przyczyny niedoborów u pacjentów z następującymi dolegliwościami:
- krzywica,
- osteoporoza,
- zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej o różnej etiologii,
- bóle stawowo-mięśniowe,
- nadczynność czy niedoczynność przytarczyc,
- przyjmujących przewlekle glikokortykosteroidy (w dawce min. 7 mg prednizonu/dobę), leki przeciwdrgawkowe, antyretrowirusowe czy ketokonazol,
- w przypadku wystąpienia nieprawidłowego trawienia czy wchłaniania (np. w przebiegu celiakii czy mukowiscydozy),
- przewlekłe choroby nerek, np. po przeszczepach,
- niewydolność wątroby (w tym cholestaza),
- WZW typu C,
- choroby ziarniniakowe (gruźlica, sarkoidoza),
- nowotwory złośliwe,
- choroby autoimmunologiczne (SM, łuszczyca, RZS, toczeń rumieniowaty układowy),
- choroby alergiczne (w tym astma, AZS),
- choroby układu krążenia, np. w przebiegu nadciśnienia tętniczego, otyłości (u otyłych nadmiar tkanki tłuszczowej kumuluje witaminę D).