Wymóg planowania urlopu na rok z góry

„Pracodawca zobowiązuje nas do planowania na cały rok urlopu z góry. Czy jest to zgodne z prawem? Trudno mi określić, kiedy będę potrzebowała wolnego.”

Podstawa prawna

Z art. 163 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy^[1] wynika m.in., że:

• urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się części urlopu udzielanego pracownikowi na żądanie (§ 1),
• pracodawca nie ustala planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę; dotyczy to także pracodawcy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem (§ 1^[1]),
• plan urlopów podaje się do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy (§ 2).

Wskazany przepis określa sposób ustalania terminów, w których udzielane są pracownikom urlopy wypoczynkowe. Może to następować albo na podstawie planu urlopów, albo po porozumieniu z pracownikiem.

Regulacje zawarte w art. 163 k.p. mają szczególne znaczenie z dwóch powodów – z jednej strony służą, zwłaszcza przez instytucję planu urlopów, zapewnieniu pracownikom wykorzystania urlopu w roku, w którym nabyli do niego prawo; z drugiej strony ich celem jest umożliwienie pracodawcy zorganizowania pracy w sposób zapewniający normalny jej tok. Ustalenie w planie urlopów terminów ich wykorzystania jest wypadkową dwóch elementów – wniosków pracowników, określających proponowane terminy urlopów oraz potrzeb pracodawcy, który bierze pod uwagę konieczność zapewnienia normalnego toku pracy w zakładzie. Wynika z tego, że pracodawca nie jest związany wnioskami urlopowymi pracowników, chyba że taki obowiązek nakłada nie niego przepis prawa^[2]. Oznacza to, że można nie uwzględnić wniosku pracownika, jeżeli koliduje to z ważnym interesem pracodawcy. Plan urlopów oraz porozumienie stron ustalone zgodnie z art. 163 k.p. są wiążące dla pracodawcy i pracowników, chyba że wspólnie ustalą oni inny termin wykorzystania urlopu.

Z powyższego wynika, że działanie pracodawcy w postaci zobowiązania pracownika do planowania urlopu na cały rok z góry nie narusza przepisów prawa pracy. Zwykle pracodawcy sporządzają plan urlopów właśnie na cały rok kalendarzowy.