Zioła w kosmetyce

autorka: lek. med. Małgorzata Sochacka
dermatolog

Zioła są naturalnym surowcem pełnym wartościowych substancji czynnych. Związki organiczne i nieorganiczne zawarte w ziołach wykazują różne działanie na nasz organizm. Jedne z powodzeniem stosowane są w leczeniu rozmaitych dolegliwości, w tym chorób skóry, inne zaś wpływają stymulująco i tonizująco na ludzkie ciało. W ziołach odnaleźć można między innymi takie substancje aktywne, jak flawonoidy, garbniki, olejki eteryczne, pektyny, czy saponiny, które wywierają działanie na skórę, włosy i paznokcie. To za ich sprawą zioła od dawna służą ludziom do pielęgnacji ciała. Właśnie ze względu na pożądane działanie wielu ziół przemysł kosmetyczny mógł rozwijać się dostarczając coraz to nowszych produktów. Substancje czynne pozyskane z ziół występują bowiem w większości kosmetyków pod postacią kremów, balsamów, płynów do kąpieli, pudrów, szminek, toników, mydeł, szamponów itd. Co ciekawe, 75% surowca zielarskiego dla przemysłu farmaceutycznego czy kosmetycznego pochodzi z upraw. Pozyskiwanie ziół ze stanowisk naturalnych jest pracochłonne i możliwe, gdy porastają duże połacie. Polska jest jednym z czołowych producentów ziół, bowiem 16-20% produkcji światowej należy właśnie do nas.

Dzisiaj rynek kosmetyczny obfituje w naturalne kosmetyki, których bazą są wyciągi z ziół. Wśród produktów służących do pielęgnacji włosów substancje roślinne występują między innymi w szamponach, odżywkach, płynach do płukania, a nawet w farbach do włosów. Jedne z częściej stosowanych substratów pochodzi z chmielu, jemioły, lnu, rumianku, cebuli, pokrzywy, brzozy czy dębu. W szamponach można odnaleźć płynny wyciąg z „szyszek” chmielu, w odżywkach z liścia pokrzywy. Suszony korzeń łopianu służy jako środek na porost włosów. Dobroczynne właściwości ziół można wypróbować w zaciszu domowym, samodzielnie przygotowując napar czy maseczkę. Jeśli marzą nam się wspaniałe, mocne włosy, można zastosować nalewkę z pokrzywy, którą należy wcierać lub myć włosy. Wystarczy garść liści pokrzywy zalać dwiema szklankami spirytusu i odstawić na dwa tygodnie. Tak przygotowany płyn należy przecedzić i jest już gotowy do użytku, przy czym do mycia włosów należy nalewkę rozcieńczyć w stosunku pół szklanki preparatu na litr wody.

Zioła wykorzystywane są także do pielęgnacji skóry twarzy czy dłoni. Odpowiednio dobrane pobudzą metabolizm komórkowy, regenerację skóry i jej elastyczność. Skóra odzyska młody wygląd. Substancje czynne zawarte w ziołach mają także właściwości zmniejszające łojotok oraz przeciwzapalne. Dla skóry suchej polecane są m.in. maseczki ochronne zawierające nasiona lnu, suszone liście rozmarynu i kwiaty rumianku. Cerę skłonną do przetłuszczania ukoi maseczka oczyszczająca z kwiatów rumianku, ziela nostrzyku, macierzanki, liści prawoślazu i nasion lnu.

Odpowiednie dobranie preparatów ziołowych i stworzenie własnego naturalnego kosmetyku może sprawić wiele przyjemności i przynieść wymierne korzyści naszemu ciału. Jeśli nie mamy jednak czasu, by samodzielnie opracować miksturę, na rynku jest wiele produktów zawierających różne komponenty ziołowe. Podstawowa wiedza na temat właściwości ziół pozwoli nam wybrać gotowy preparat i cieszyć się jego działaniem.

Wybrane substancje czynne zawarte w ziołach i ich wpływ na skórę:

• fitohormony – zwane inaczej hormonami roślinnymi, wykazują pozytywny wpływ na skórę dojrzałą,


• flawonoidy – pełnią funkcję barwników, przeciwutleniaczy, chronią m.in. naczynia krwionośne,


• garbniki – wykazują działanie ściągające, bakteriobójcze, przeciwzapalne,


• olejki eteryczne – wywierają działanie lekko drażniące błony śluzowe i skórę, a także odwaniające, odświeżające i przeciwzapalne,


• pektyny – działają łagodząco i przeciwzapalnie,


• saponiny – działają przeciwobrzękowo, hamują procesy zapalne, zwiększają przepuszczalność błon komórkowych, a w rezultacie poprawiają dotlenienie i koloryt skóry,


• śluzy – wykazują właściwości przeciwzapalne, rozmiękczające.

• aloes – łagodzi podrażnienia skóry, ma właściwości nawilżające,


• arnika – wzmacnia i uelastycznia ściany naczyń włosowatych,


• lawenda – tonizuje, przyśpiesza regenerację skóry, łagodzi podrażnienia skóry,


• łopian – działa kojąco, zmniejsza łojotok,


• nagietek – działa przeciwzapalnie, kojąco, zmiękczająco,


• pokrzywa – wykazuje właściwości tonizujące i regenerujące skórę, zapobiega łupieżowi, hamuje wypadanie włosów,


• rozmaryn – łagodzi stany zapalne, stymuluje cebulki włosowe,


• rumianek – działa przeciwzapalnie i łagodząco na skórę, polecany do skóry wrażliwej i skłonnej do alergii,


• skrzyp – uszczelnia naczynka krwionośne, przyśpiesza gojenie się ran, wzmacnia włosy,


• szałwia – działa antyseptycznie i ściągająco, hamuje wypadanie włosów, zapobiega łupieżowi.