Latem, z uwagi na większą aktywność, odbywane podróże oraz ekspozycję na słońce, jesteśmy bardziej narażeni na powstawanie ran, otarć oraz na oparzenia słoneczne. Planując wakacyjne wyjazdy warto zadbać o apteczkę pierwszej pomocy, w której koniecznie powinny znaleźć się sprawdzone, nowoczesne produkty na rany i oparzenia.
Rany
W przypadku, gdy powstała rana jest niewielka i nie wymaga konsultacji lekarskiej, pierwszym działaniem powinno być oczyszczenie jej powierzchni. W tym celu zaleca się płukanie wodą lub solą fizjologiczną, a następnie powierzchnię rany należy zdezynfekować za pomocą preparatu bakteriobójczego.
W celu przyspieszenia gojenia zaleca się zastosowanie preparatu, który zapewni odpowiednie mikrośrodowisko do regeneracji naskórka, np. nowoczesny żel hydrokoloidowy. Stwarza on optymalne warunki do gojenia się rany: zapewnia odpowiednią wilgotność w przypadku ran suchych, pochłania nadmierny wysięk w przypadku ran mokrych oraz chroni rany przed czynnikami zewnętrznymi. Dzięki tym właściwościom preparaty hydrokoloidowe przyspieszają odbudowę tkanki i zmniejszają ryzyko powstawania blizn.
Żele hydrokoloidowe mogą być stosowane na rany powierzchniowe, takie jak drobne otarcia, skaleczenia oraz na rany głębokie, np. na odleżyny czy owrzodzenia. Nie znajdują one jednak zastosowania w przypadku ran nadkażonych i ropiejących. Po nałożeniu preparatu hydrokoloidowego można na ranę nałożyć także opatrunek, który dodatkowo zabezpieczy ranę przed czynnikami zewnętrznymi oraz zapewni odpowiednie środowisko gojenia. Należy pamiętać, że zbyt częsta zmiana opatrunków działa drażniąco na nowe, delikatne tkanki i niszczy procesy naprawcze. W przypadku ran powierzchownych i małych plastry należy zmieniać codziennie, w przypadku ran przewlekłych – co 2-3 dni w przypadku ran z wysiękiem, a w przypadku ran bez wysięku nawet co tydzień.
Oparzenia słoneczne
Zwiększona ekspozycja na słońce sprzyja poparzeniom słonecznym. Należy przede wszystkim pamiętać o stosowaniu kremów z wysokim filtrem UVA i UVB. Jeśli jednak nie uda się uniknąć poparzenia, w pierwszej kolejności należy schłodzić urażone miejsce letnią wodą i nałożyć chłodny okład.
W przypadku oparzeń większych obszarów ciała zaleca się kojący prysznic w letniej wodzie. Warto zastosować preparat o działaniu chłodzącym, łagodzącym ból i pieczenie, a także zapewniający odpowiednie nawilżenie. Powszechnie już znane są pianki zawierające D-pantenol, który łagodzi podrażnienia, swędzenie i zaczerwienienie skóry, a ułatwia gojenie i regenerację naskórka. Ponadto można zastosować preparaty z alantoiną, która także przyspiesza gojenie się parzeń.
Nowością coraz powszechniej stosowaną są żele hydrokoloidowe, które zapewniają efekt chłodzenia, natychmiast zmniejszają ból i pieczenie oraz utrzymują odpowiednie mikrośrodowisko gojenia naskórka. Żel hydrokoloidowy reguluje poziom wilgotności oparzonego miejsca. Nie tylko zabezpiecza je przed wysychaniem, lecz także absorbuje nadmiar wilgoci. Żele te mogą być stosowane u dorosłych oraz u dzieci już po 2. r.ż.
Na poparzone miejsca warto stosować także emolienty, które zapewnią odpowiednie nawilżenie. Należy unikać jednak tłustych kremów i maści, które tworzą efekt okluzji i uniemożliwiają w ten sposób odprowadzanie nadmiaru ciepła z naskórka. Przez kilka dni, podczas gojenia się oparzenia, nie należy eksponować się na słońce.
Apteczka podróżna
W apteczce podróżnej powinny znaleźć się podstawowe materiały opatrunkowe, takie jak jałowe gaziki, bandaże, plastry z opatrunkiem, plastry bez opatrunku, kompresy jałowe oraz opatrunki hydrożelowe. Ponadto obecny powinien być środek dezynfekujący, najlepiej w płynie lub w aerozolu. W apteczce ponadto powinny być obecne leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Warto mieć także tzw. akcesoria trwałe, czyli nożyczki i pęsetę.
Rany i oparzenia słoneczne – fakty i mity:
- Na powierzchnię rany nie należy stosować preparatów zawierających w składzie jodynę lub alkohol z uwagi na ich działanie drażniące i wysuszające oraz wody utlenionej, która ma działanie drażniące i wysuszające. Sucha rana goi się dłużej i gorzej niż rana nawilżona.
- Przekonanie, że rana powinna być sucha jest bardzo powszechne. Niestety nic bardziej mylnego. Odpowiednie nawilżenie rany ma podstawowe znaczenie dla przyspieszenia procesu gojenia. Wilgotne środowisko opóźnia tworzenie się na powierzchni rany strupa i przyspiesza powstawanie nowego naskórka.
- Oparzonych miejsc nie należy nadmiernie chłodzić (np. okładać lodem lub polewać lodowatą wodą). Może bowiem w ten sposób dojść do hipotermii. Błędem jest stosowanie na oparzoną skórę preparatów natłuszczających – maści, wazeliny, które tworzą okluzję, uniemożliwiając odprowadzanie nadmiaru ciepła z oparzonych miejsc. Nie powinno się także stosować na oparzoną powierzchnię białka jajka ani tłuszczu, słowem domowych sposobów o niepotwierdzonej skuteczności działania.