Fakty i mity w leczeniu ran i oparzeń

autorka: dr n. med. Oliwia Jakubowicz
specjalista dermatologii i wenerologii

1. Organizm sam powinien radzić sobie z zarazkami
FAŁSZ
Układ odpornościowy każdego zdrowego człowieka potrafi radzić sobie z większością bakterii i wirusów, jeżeli nie została przerwana naturalna bariera obronna organizmu, jaką stanowi skóra. W sytuacji, gdy powstaje rana, bariera obronna zostaje przerwana i powstają wrota do rozwoju infekcji. Dlatego jednym z podstawowych działań w postępowaniu z raną jest jej dezynfekcja, czyli przemycie środkiem antyseptycznym w celu odkażenia jej powierzchni i eliminacji ryzyka rozwoju zakażenia.^[1]

2. Powierzchnia rany powinna być sucha
FAŁSZ
Przekonanie, że rana powinna być sucha, jest bardzo powszechne. Niestety nic bardziej mylnego. Odpowiednie nawilżenie rany ma podstawowe znaczenie dla przyspieszenia procesu gojenia. Wilgotne środowisko opóźnia tworzenie się na powierzchni rany strupa i przyspiesza powstawanie nowego naskórka.^[1-4]

3. Rany najlepiej przemyć jodyną lub alkoholem
FAŁSZ
Na powierzchnię rany nie należy stosować preparatów zawierających w składzie jodynę lub alkohol z uwagi na ich działanie drażniące i wysuszające. Sucha rana goi się dłużej i gorzej niż rana nawilżona.^[1-4] Do przemywania stosuje się specjalnie przeznaczone do tego preparaty.

4. Należy przekłuć pęcherze powstałe po oparzeniu
FAŁSZ
Nie wolno przekłuwać pęcherzy powstałych po oparzeniu. Pęcherze powstają w ciągu pierwszej doby od oparzenia i stanowią naturalny opatrunek, który chroni przed powstawaniem blizn. Ponadto pęcherz zabezpiecza miejsce oparzenia przed rozwojem zakażenia skóry.^[1-4]

5. Każda, nawet najmniejsza rana wymaga odkażenia
PRAWDA
Odkażone rany szybciej się goją. Ponadto odkażając ranę zapobiegamy rozwojowi zakażenia. Tak więc nawet w przypadku niewielkich skaleczeń takie działanie przynosi wymierne efekty.^[1-4]

6. Zmieniamy opatrunek możliwie jak najrzadziej
PRAWDA
Zbyt częsta zmiana opatrunków działa drażniąco na nowe, delikatne tkanki i niszczy procesy naprawcze. Takie działania spowalniają proces gojenia się ran. W przypadku ran błahych, w których nie obserwujemy dużo wysięku, opatrunki możemy zmieniać rzadko – nawet co 3-4 dni. W ranach z obfitym wysiękiem opatrunki zmieniamy częściej – co 1-2 dni. W sytuacjach, które budzą nasze wątpliwości, wskazany jest kontakt z lekarzem w celu dostosowania odpowiedniego schematu leczenia.

7. Poparzone miejsca najlepiej posmarować masłem, olejem lub innym tłuszczem
FAŁSZ
Oparzeń nie wolno smarować żadnymi domowymi środkami. Oparzenie to przerwanie ciągłości skóry i jej uszkodzenie – tak powinniśmy je traktować. Stosowanie na powierzchnię oparzenia masła i innych tłuszczów utrudnia gojenie i zwiększa ryzyko powstania blizn^{[1, 3-4]} i rozwoju zakażenia.

8. Na oparzenie najlepiej jest zastosować dekspantenol
FAŁSZ
Dekspantenol to substancja lecznicza, która służy do leczenia oparzeń słonecznych, których główne objawy to pieczenie i zaczerwienienie skóry. W przypadkach poważniejszych oparzeń nie powinien być stosowany. Preparat może powodować uczulenie.^[1-4]

Piśmiennictwo:
1. J. Fibak. Chirurgia. Warszawa 2002, Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
2. S. Jabłońska, S. Majewski. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa 2005, PZWL.
3. Wojciech Noszczyk. Chirurgia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007.
4. W.H.C. Burgdorf, G. Plewig, H.H. Wolff, M. Landthaler. Braun-Falco Dermatologia. Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2011.