Kwasy omega-3 w diecie dziecka

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe zawarte m.in. w rybach są niezbędnym elementem naszej codziennej diety. Jadłospis Polaków jest jednak wciąż zbyt słabo zróżnicowany, a spożycie ryb zdecydowanie za niskie. Z badań WOBASZ 2003-2005 (wieloośrodkowych ogólnopolskich badań stanu zdrowia ludności) wynika, że Polacy jedzą aż o połowę za mało ryb niż jest to zalecane. Szczególnie ważna jest odpowiednia podaż kwasów omega-3 u przyszłych mam, kobiet w ciąży oraz małych dzieci, u których wciąż jest w toku rozpoczęty w okresie płodowym rozwój układu nerwowego i odpornościowego.

Typologia omega-3

Do grupy nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3 należą kwasy α-linolenowy (ALA), eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). Pierwszy z nich jest możliwym źródłem pozostałych po przekształceniu w organizmie za pomocą odpowiednich enzymów. Niekiedy jednak aktywność enzymatyczna może zostać zaburzona, dlatego w skład suplementów diety najczęściej wchodzą już DHA i EPA. Ich bogatym źródłem są tłuste ryby, np. łosoś, tuńczyk, dorsz, sardela, makrela, śledź, ale także olej lniany będący jednocześnie źródłem kwasów z grupy omega-6. Około 60 proc. suchej masy mózgu składa się z tłuszczów, z czego 35 proc. Stanowią nienasycone kwasy tłuszczowe. Kwasy omega-3 obecne są w mielinie i innych błonach w mózgu. Omega-3 EPA jest kwasem tłuszczowym niezbędnym dla przekazywania informacji między komórkami mózgowymi.

Suplementacja

W diecie ogromne znaczenie mają odpowiednie proporcje grupy omega-3 do omega-6, bowiem różny jest również ich udział w budowie błon komórek nerwowych. Odpowiednim stosunkiem kwasów z grupy n-6 do n-3 jest przedział od 4:1 do 2:1. Zalecana dzienna dawka kwasów omega-3 wynosi ok. 1,0 g dziennie, przy czym stosunek EPA do DHA powinien wynosić 3:2. Codzienna dieta z reguły nie zaspokaja potrzeb organizmu, dlatego szczególnie w okresie jesiennym i wiosennym zalecana jest suplementacja. Okres jesienny to zwiększone ryzyko zachorowania nie tylko z powodu warunków pogodowych, ale także kontaktu z większą ilością czynników chorobotwórczych, np. w szkole czy przedszkolu. Rozpoczyna się również okres wzmożonych stresów i wysiłku umysłowego, dlatego szczególnie powinniśmy zatroszczyć się o układ odpornościowy i nerwowy dziecka.

Tradycyjna dieta Europejczyka dostarcza niewystarczającej ilości kwasów omega-3, dlatego początkowo powinniśmy je suplementować w większych dawkach, w celu wysycenia organizmu. U dzieci powyżej 3-go roku życia zwiększona dawka powinna być podawana przez pierwsze 3 miesiące. Taki schemat wynika z zaburzonych proporcji w codziennej podaży omega-3 i omega-6 (w przeciętnej diecie 1:20). Znaczna przewaga kwasów omega-6 zaburza prawidłową budowę błon komórkowych. Aby proporcje zostały odbudowane najpierw powinniśmy wysycić organizm DHA i EPA.

Postać i stosowanie

Suplementy diety z przeznaczeniem dla dzieci mogą mieć różne formy. W przypadku preparatów z olejem rybim chętnie wybierane są małe, łatwe do połknięcia kapsułki, których żelowa otoczka dodatkowo maskuje rybi posmak. Produkty te nie powinny zawierać dodatku substancji zapachowych, słodzących, barwników, aromatów. Jeżeli ich obecność jest niezbędna, powinny być pochodzenia naturalnego. Dodatkiem do preparatów z olejami rybimi może być witamina E, która ma właściwości przeciwutleniające i chroni nie tylko same nienasycone kwasy tłuszczowe, ale także działa przeciwrodnikowo i wspomaga system odpornościowy dziecka. Suplementy zawierające EPA i DHA są bezpieczne, ale należy uczulić pacjenta, aby nie stosował jednocześnie innych preparatów zawierających witaminy A, D i E.