Menu bogato- i niskoresztkowe

autorka: dr Joanna Bajerska
adiunkt w zakładzie dietetyki Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, specjalista dietetyk z zakresu żywienia człowieka

Bardzo często przyczyny zaparć nawykowych związane są z warunkami współczesnego życia – napięcie nerwowe, ciągły pośpiech, siedzący tryb życia a przede wszystkim nieprawidłowy sposób odżywiania się. Nieuwzględnienie w codziennej diecie produktów zawierających błonnik pokarmowy (przetwory zbożowe z pełnego przemiału, warzywa i owoce) i zbyt mała ilość płynów, za to zbyt duże spożycie produktów wysoko przetworzonych, prowadzi do pojawienia się dolegliwości.

Leczenie zaparć nawykowych, w przypadku których na skutek siedzącego trybu pracy, częstego ignorowania parcia na stolec czy przebytych chorób, dochodzi do osłabienia mięśniówki jelit, polega na stosowaniu diety bogatoresztkowej. Podstawowym założeniem tej diety jest spożywanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy. Z kolei dieta w zespole jelita drażliwego w postaci przebiegającej z biegunką powinna być lekkostrawna, niskotłuszczowa, z ograniczeniem nierozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego. Dieta powinna być niskoresztkowa, czyli powinna zawierać niewiele błonnika (<10g). Zaleca się spożywanie produktów obniżających perystaltykę jelit (należą do nich m.in. produkty z mąki ziemniaczanej i żelatyna).

DIETA BOGATORESZTKOWA

I ŚNIADANIE:
Owsianka na mleku z nasionami chia i suszoną śliwką

Składniki: płatki owsiane górskie (5 łyżek), mleko spożywcze 1.5% tł., nasiona chia (łyżka), 3 suszone śliwki bez pestek.
Przygotowanie: Mleko ugotować, zalać płatki, dodać nasiona chia i pokrojone śliwki. Do picia: kawa z cykorii (szklanka)
Przed śniadaniem zaleca się wypicie szklanki przegotowanej wody z cytryną.

Posiłek dostarcza 10 g błonnika pokarmowego.

II ŚNIADANIE:
Kanapka z pieczywa żytniego na zakwasie z wędliną i surówką

Składniki: chleb żytni na zakwasie (2 kromki), masło (1/2 łyżeczki), szynka drobiowa (2 plasterki), sałata (2 liście); surówka – mała kalarepa, mała marchewka, koperek (łyżeczka), olej lniany (łyżeczka).
Przygotowanie: Warzywa umyć, obrać i zetrzeć na tarce. Koperek posiekać, dodać olej, doprawić do smaku.
Do picia: maślanka naturalna (szklanka)

Posiłek dostarcza 9 g błonnika pokarmowego.

OBIAD:
Łosoś z rusztu z cytryną i koperkiem z kalafiorem i surówką

Składniki: łosoś, filet (150-200 g), cytryna (1/4 szt.), koperek (gałązka), ryż brązowy (1/2 ugotowanego woreczka); surówka – burak ćwikłowy (1 mała szt.), jabłko (1/2 szt.), chrzan (1 łyżeczka), sok z cytryny (do smaku); kalafior (150 g, blanszowany).
Przygotowanie: Surowego buraka obrać ze skóry, umyć, osuszyć i zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Jabłko zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Do miski włożyć przygotowane składniki, dodać sok z cytryny, następnie chrzan i łyżeczkę oleju lnianego. Doprawić odrobiną soli i cukru.
Do picia: woda z cytryną (szklanka)

Posiłek dostarcza 10 g błonnika pokarmowego.

PODWIECZOREK:
Koktajl truskawkowy z otrębami

Składniki: truskawki (garść), jogurt naturalny (małe opakowanie), otręby pszenne (2 łyżki), siemię lniane (łyżka).
Przygotowanie: Składniki zmiksować.

Posiłek dostarcza 5 g błonnika pokarmowego.

KOLACJA:
Surówka z cykorii z sosem jogurtowo-musztardowym, kanapka z pieczywa żytniego z twarogiem

Składniki: sałatka – cykoria (1 szt. mała), jabłko (1/2 szt.), orzechy włoskie (2 połówki), szczypiorek (łyżeczka); sos – jogurt naturalny (2 łyżki), musztarda (do smaku); kanapka – chleb żytni na zakwasie (2 kromki), masło (1/2 łyżeczki), ser twarogowy chudy (2 plasterki), sałata (2 liście).
Przygotowanie: Liście cykorii pokroić na kawałki. Jabłka obrać, pokroić w kostkę, skropić sokiem z cytryny. Orzechy posiekać. Sos: składniki włożyć do miseczki i wymieszać, doprawić do smaku. Do miski włożyć składniki surówki, polać sosem, posypać szczypiorkiem.
Do picia: woda z cytryną (szklanka)

Posiłek dostarcza 10 g błonnika pokarmowego.

DIETA NISKORESZTKOWA / NISKOTŁUSZCZOWA

I ŚNIADANIE:
Jajecznica na parze i kanapki z chleba pszennego z wędliną drobiową

Składniki: 2 jajka, masło (łyżeczka), koperek (1/2 łyżeczki), pomidor bez skórki pokrojony w ósemki (1 szt.), delikatny chleb pszenny (2 kromki), masło (do smarowania), wędlina drobiowa.
Przygotowanie: Jajka umyć, wybić do miseczki, dodać masło, koperek. Widelcem delikatnie rozmieszać. Miseczkę wstawić do garnka z gotującą się wodą. W miarę ścinania się masy jajecznej mieszać aż do chwili, gdy białko i żółtko będą ścięte.
Do picia: napar z suszonych czarnych jagód (szklanka)

II ŚNIADANIE:
Bułka pszenna z serem twarogowym

Składniki: bułka pszenna (1 szt.), ser twarogowy chudy (100 g), masło (do smarowania), sałata (2 liście).
Do picia: kawa zbożowa z mlekiem (szklanka)

OBIAD:
Budyń z mięsa i sera twarogowego z sosem koperkowym

Składniki: filet z kurczaka lub filet z dorsza (100 g), marchewka (50 g), pietruszka korzeń (25 g), seler (25 g), ser twarogowy półtłusty (140 g), masło (10 g), jajko (1 szt.), bułka czerstwa (20 g), mleko 1.5% tł. (20 g), natka pietruszki (10 g), olej rzepakowy (5 g), bułka tarta, sól.
Przygotowanie: Mięso ugotować, pod koniec gotowania dodać warzywa. Ugotowane mięso i włoszczyznę i odciśniętą bułkę oraz ser zemleć. Masło utrzeć z żółtkiem, dodać zmieloną masę, część posiekanej natki pietruszki, ubitą pianę z białka, sól i lekko wymieszać. Masę wyłożyć do wysmarowanego i wysypanego bułką tartą naczynia na parze. Gotować 40 minut. Przed podaniem posypać zieloną pietruszką lub koperkiem.

PODWIECZOREK:
Kisiel jagodowy z jabłkiem, wafle ryżowe

Składniki: przecierowy sok z jagód (2/3 szklanki), jabłko (1/2 szt.), mąka ziemniaczana (2 płaskie łyżeczki).
Przygotowanie: Jabłko obrać i zetrzeć na tarce, pokropić sokiem z cytryny, aby nie ściemniało. Do rondelka przelać ok. 2/3 soku i podgrzać. W resztce soku rozmieszać mąkę. Gdy sok w rondelku zawrze, wlać przemieszaną zawiesinę z mąki i soku. Mieszać gęstniejący kisiel do zagotowania, następnie zmieszać z tartym jabłkiem. Podawać, gdy przestygnie.

KOLACJA:
Kanapki z pieczywa pszennego z masłem i galaretka rybna

Składniki: delikatne pieczywo pszenne (3 kromki), masło (do smarowania), sałata (3 liście), filet z dorsza (100 g), marchew (50 g), ewentualnie kawałek pietruszki i selera, żelatyna (1 łyżeczka).
Przygotowanie: Żelatynę rozpuścić w 1 łyżce wody i namoczyć. Do rondelka wlać 1/2 szklanki wody. Włożyć pokrojoną marchewkę i gotować. Włożyć filet i chwilę gotować. Następnie przecedzić przez sito, zachowując wywar. Do wywaru dodać namoczoną żelatynę i zagotować. Dorsza porwać na kawałki, włożyć do wywaru i zagotować. Do miseczek włożyć pokrojoną na plasterki marchewkę. Wlać wywar z kawałkami ryby. Po wystygnięciu włożyć do lodówki.
Do picia: rozcieńczony sok przecierowy z jabłka (szklanka).