Witamina K: interakcje z żywnością i lekami

Witamina K to grupa związków o właściwościach lipofilnych. Witamina K1 nazywana jest fitochinonem i jej głównym źródłem są rośliny i oleje roślinne, a witamina K2 to grupa związków zwanych menachinonami, występuje w pokarmach pochodzenia zwierzęcego i w sfermentowanych pokarmach roślinnych, jest syntetyzowana przez bakterie jelitowe. Witamina K jest niezbędna do prawidłowego krzepnięcia krwi, wykazuje aktywność antyoksydacyjną i przeciwzapalną, pełni również istotną rolę w metabolizmie kości^[1]. Preparaty z witaminą K stosowane są doustnie i domięśniowo, przede wszystkim w zaburzeniach krzepnięcia krwi i przy jej niedoborach podczas długotrwałej terapii antybiotykami^[2].

Wpływ posiłku

Tłuszcze zawarte w pokarmach, szczególnie długołańcuchowe kwasy tłuszczowe, zwiększają wchłanianie witaminy K. Do prawidłowego wchłaniania witaminy K z preparatów farmaceutycznych niezbędna jest żółć, przy jej niedoborze w organizmie wskazane jest stosowanie doustnych preparatów soli kwasów żółciowych^[2].

Stosowanie preparatów z witaminą K wraz z jej dużą podażą z dietą (zielone warzywa, oleje roślinne) może doprowadzić do przedawkowania tej witaminy, co wpływa negatywnie m.in. na krzepliwość krwi^[3].

Antybiotyki i witamina K

Długotrwała terapia antybiotykami prowadzi do zaburzenia mikrobioty jelitowej a poprzez to hamuje syntezę witaminy K w jelitach. Podczas terapii antybiotykami zaleca się stosowanie probiotyków, można również zalecić stosowanie suplementów z witaminą K^{[4, 5]}.

Leki wiążące kwasy żółciowe

Leki wiążące kwasy żółciowe w przewodzie pokarmowe zmniejszają absorpcję witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, w tym witaminy K. Stosowanie preparatów z witaminą K godzinę przed lub 4-6 godzin po zażyciu tej grupy leków obniża ryzyko skutków interakcji między tymi związkami^{[3, 5]<.sup>.}

Kortykosteroidy

Leki z tej grupy zwiększają resorpcję kości, prowadzą do zmniejszenia gęstości kości i zwiększają ryzyko rozwoju osteoporozy. Leki te zwiększają wydalanie witamin K, co w związku z istotną rolą tej witaminy w metabolizmie kości pogłębia negatywny wpływ tych leków na stan zdrowia kości. Dlatego osobom leczonym kortykosteroidami zaleca się przyjmowanie dodatkowych dawek witamin K^[5].

Leki przeciwpadaczkowe

Leki przeciwpadaczkowe, w tym fenytoina, mogą prowadzić do deficytu witaminy K. Badania wykazały, że obniżona zawartość witamin K w organizmie jest szczególnie niebezpieczna u kobiet w ciąży, prowadząc do nieprawidłowego rozwoju kości płodu^{[3, 5]}.

Warfaryna i inne antykoagulanty będące antagonistami witaminy K

Duże dawki witaminy K obniżają skuteczność leczenia lekami przeciwzakrzepowymi. Badania wykazały, że zwiększona podaż witaminy K z dietą i/lub suplementami ma działanie antagonistyczne do warfaryny.

Uważa się, że pacjenci zażywający warfarynę powinni spożywać rekomendowaną ilość witaminy K, utrzymać stałą podaż tego składnika podczas terapii, a stosowanie suplementów i spożywanie bogatych żywieniowych źródeł tej witaminy powinni konsultować z lekarzem^{[3, 5, 6]}.

Kwas acetylosalicylowy i salicylany

Interakcja między kwasem acetylosalicylowym/salicylanami a witaminą K nie jest dobrze poznana. Wykazano, że długotrwałe zażywanie aspiryny zwiększa zapotrzebowanie na witaminę K. Z drugiej strony zwiększone dawki witaminy K mogą zaburzać przeciwpłytkowe działanie aspiryn^[5].