Pierwszą podstawową zasadą jest niewpadanie w panikę, tylko podjęcie zdecydowanych działań. Nikt nie powinien być biernym świadkiem wypadku. Najważniejsze, aby ratowanie ludzkiego życia rozpocząć już podczas pierwszych minut zdarzenia, ponieważ to one w dużym stopniu decydują o dalszym losie ofiary. Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego polega na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogorszenia zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu, uszkodzenie ciała lub utrata życia.
Stan ten sugerować może obecność jednego z poniższych objawów:
- utrata przytomności,
- zaburzenia świadomości,
- drgawki,
- nagły, ostry ból w klatce piersiowej,
- zaburzenia rytmu serca,
- nasilona duszność,
- nagły ostry ból brzucha,
- uporczywe wymioty, zwłaszcza
- domieszką krwi,
- masywny krwotok z dolnego odcinka przewodu pokarmowego,
- masywny krwotok z dróg rodnych,
- gwałtownie postępujący poród,
- ostre i nasilone reakcje uczuleniowe (wysypka, duszność) będące efektem zażycia leku, użądlenia czy ukąszenia przez jadowite zwierzęta,
- zatrucia lekami, środkami chemicznymi czy gazami,
- rozległe oparzenia,
- udar cieplny,
- wyziębienie organizmu,
- porażenie prądem,
- podtopienie lub utonięcie,
- agresja spowodowana chorobą psychiczną,
- dokonana próba samobójcza,
- upadek z dużej wysokości,
- rozległa rana, będąca efektem urazu,
- urazy kończyny dolnej, uniemożliwiające samodzielne poruszanie się.
Jeżeli znajdziemy się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia należy wezwać pogotowie ratunkowe, dzwoniąc:
- z telefonu stacjonarnego na numer 999,
- z telefonu komórkowego na numer 999 lub 112.
Pamiętajmy, że szybkość dotarcia ratowników medycznych na miejsce zdarzenia zależy nie tylko od szybkości przekazania informacji, ale również od precyzji jej przekazu. Dlatego w trakcie zgłoszenia wypadku lub zachorowania, informacje podajemy zawsze zwięźle i rzeczowo, a także udzielamy ścisłych odpowiedzi na zadane przez dyspozytora pytania. Najważniejsze informacje, które należy podać po zgłoszeniu dyspozytora:
- dokładne miejsce zdarzenia (adres, lokalizacja, punkty orientacyjne),
- powód wezwania - co się stało (rodzaj zdarzenia, zachorowania, liczba poszkodowanych),
- kto potrzebuje pomocy (imię nazwisko, wiek, płeć),
- kto wzywa zespół ratownictwa medycznego (imię i nazwisko, numer telefonu),
- odpowiadać dokładnie na zadane pytania dyspozytora,
- w określonych przypadkach należy bezwzględnie dostosować się do zaleceń dyspozytora w zakresie udzielania pierwszej pomocy,
- wezwanie przyjęte do realizacji ma zostać potwierdzone przez dyspozytora słowami: „wezwanie przyjęte”.
Jeśli natomiast znajdziemy się w sytuacji, w której my sami odczujemy nagłe zmiany w swoim organizmie mogące w konsekwencji poważnie zagrozić naszemu zdrowiu, powinniśmy niezwłocznie zgłosić się do szpitalnego oddziału ratunkowego lub na izbę przyjęć szpitala.
Szpitalny oddział ratunkowy udziela pomocy medycznej osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowia, które są przywożone przez zespoły ratownictwa medycznego lub zgłaszają się same. Pacjenci po wstępnej diagnostyce i leczeniu są kierowani do oddziałów szpitalnych lub przekazywani do innych placówek specjalistycznych lub też po uzyskaniu pomocy kierowani są do dalszego leczenia w trybie ambulatoryjnym.
Do szpitalnego oddziału ratunkowego możemy zgłosić się bez skierowania. Nie obowiązuje rejonizacja według miejsca zamieszkania ani zdarzenia. Warto również wiedzieć, że szpitalny oddział ratunkowy jest przeznaczony dla pacjentów wymagających pomocy w stanie nagłym, ale nie zastępuje lekarza podstawowej opieki zdrowotnej ani lekarza poradni specjalistycznej.
Ze świadczeń szpitalnego oddziału ratunkowego nie należy korzystać w celu uzyskania:
- recepty na stosowane przewlekle leki,
- konsultacji specjalistycznych i badań dodatkowych, poza niezbędnymi w danym momencie,
- zwolnienia lekarskiego, wniosku do ZUS, skierowania do sanatorium oraz innych zaświadczeń i druków medycznych niezwiązanych z aktualnym zachorowaniem.
Sekcja ds. Ratownictwa Medycznego DSM Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia
*Materiał opracowany na podstawie ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (DzU nr 191 poz. 1410).