Kaszel u dziecka – jak dobrać syrop?

autorka: lek. med. Magdalena Wołoszko
pediatra

Co to jest kaszel?
To odruch obronny organizmu, który oczyszcza i ułatwia pozbywanie się zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny bądź ciała obcego. Kaszel miewa różne przyczyny, stąd do jego leczenia używa się różnych leków. W połączeniu z katarem, gorączką, chrypką i ogólnym złym samopoczuciem daje klasyczne objawy przeziębienia. W okresie jesienno-zimowym kaszel jest jednym z najczęstszych objawów chorobowych będących przyczyną zgłaszania się z dzieckiem po poradę do farmaceuty lub lekarza.

Jakie są rodzaje kaszlu?
Podczas infekcji dróg oddechowych kaszel może być suchy, męczący, bez odkrztuszania bądź mokry, wilgotny, z odkrztuszaniem. Rzadziej zdarza się tzw. kaszel szczekający będący objawem zapalenia krtani. Wizyta u lekarza pomaga rodzicowi rozwiać wątpliwości, z jakim rodzajem kaszlu zmaga się jego dziecko. Zastosowanie właściwego leczenia prowadzi do możliwie najszybszego wyzdrowienia dziecka.

Jak odpowiednio dobrać syrop na kaszel dla dziecka?
Kaszel u dzieci i młodzieży może mieć wiele przyczyn. Aby dobrać właściwe leczenie, należy nie tylko prawidłowo rozpoznać rodzaj kaszlu, ale i jego przyczynę. W większości przypadków kaszel u dzieci w okresie grypowym jest objawem przeziębienia, czyli infekcji wirusowej dróg oddechowych. Wówczas wraz z kaszlem pojawia się gorączka, ból gardła i wodnisty katar. Inne przyczyny kaszlu to alergia, w której kaszel bywa całoroczny lub podrażnienie dróg oddechowych. Kaszel podczas infekcji dróg oddechowych jest wyrazem toczącego się stanu zapalnego, który może dotyczyć gardła, krtani, oskrzeli lub płuc. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele preparatów bez recepty. Jednym z nich jest preparat fenspirydu, który ze względu na unikalny mechanizm działania (przeciwzapalne w drogach oddechowych) może być podawany zarówno przy kaszlu suchym jak i mokrym, w każdej fazie zakażenia dróg oddechowych, co odróżnia go od innych leków na kaszel.

Czy rodzice potrafią odróżnić rodzaj kaszlu u dziecka?
Często zdarza się, że rodzice mają problem z odróżnieniem rodzaju kaszlu (suchy czy mokry), jaki dręczy ich dziecko. To zadanie trudne, zwłaszcza dla osób niedoświadczonych, zaskoczonych niespodziewanym zachorowaniem pociechy. Leki mukolityczne i przeciwkaszlowe nie powinny być stosowane jednocześnie. Przy wyborze fenspirydu mamy pewność właściwego leczenia kaszlu.

Jakie leki rekomendować w poszczególnych fazach zakażenia dróg oddechowych?
Kaszel suchy, męczący, zwykle pojawia się w pierwszych dniach trwania infekcji wirusowej. Bywa tak nasilony, że zaburza sen. Natomiast kaszel mokry, wykrztuśny, pojawia się w późniejszych dniach infekcji dróg oddechowych. Zatem kaszel suchy po kilku dniach zmienia się w kaszel wilgotny. Przy prawidłowym doborze rekomendowanego leku należy zwrócić uwagę na przyczynę kaszlu, wiek dziecka oraz na mechanizm działania leku. Warto zachować ostrożność i sprawdzić, czy u dziecka nie występują przeciwwskazania do podania danego rodzaju leku. Fenspiryd działa całościowo, gdyż uwalnia od kaszlu i hamuje rozwój wywołującego go stanu zapalnego dróg oddechowych. Jest bezpieczny, nie powoduje interakcji z innymi lekami przeciwkaszlowymi, ponadto jest wygodny, gdyż może być podawany niezależnie od pory dnia. Należy pamiętać jednak, iż zastosowanie jakiegokolwiek leku nie może opóźnić wizyty u lekarza i zastosowania ewentualnej antybiotykoterapii w przypadku utrzymywania się lub pogarszania objawów. Dotyczy to szczególnie małych dzieci.

Jak działają leki na kaszel?
W leczeniu kaszlu stosuje się leki przeciwkaszlowe lub mukolityczne. Można zastosować również leki, które łagodzą kaszel poprzez działanie przeciwzapalne. Leki mukolityczne upłynniają zalegającą wydzielinę, która pojawia się podczas kaszlu wilgotnego, mokrego, ułatwiając jej odkrztuszenie. Należy szczególnie ostrożnie stosować je u niemowląt, gdyż mają one ograniczoną możliwość radzenia sobie z nadmiarem wydzieliny w drogach oddechowych. Leki przeciwkaszlowe natomiast są to preparaty wyłącznie objawowe, które hamują ośrodek kaszlowy lub obwodowe receptory kaszlowe obecne w drogach oddechowych. Lek zawierający fenspiryd działa przeciwzapalnie w drogach oddechowych, przez co nie jest jedynie lekiem objawowym. Ponadto może być stosowany zarówno w kaszlu suchym, jak i mokrym, a ze względu na swoje bezpieczeństwo może być łączony z innymi lekami na kaszel.

Które leki stosowane w terapii kaszlu wykazują interakcje, a które nie? I czy można je ze sobą łączyć?
Warto wiedzieć, iż uniwersalne preparaty na kaszel, czyli leczące jednocześnie kaszel suchy i mokry, nie są wskazane, a składniki wykrztuśne zmieszane z przeciwkaszlowymi wzajemnie znoszą swoje działanie. Może to powodować nieskuteczność zastosowanego leczenia. Niewłaściwie dobrane leki podawane jednocześnie mogą również powodować wystąpienie działań niepożądanych, a nawet groźnych powikłań. Fenspiryd może być stosowany zarówno w monoterapii i jak i politerapii, gdyż nie wchodzi w interakcje z lekami przeciwkaszlowymi czy mukolitycznymi. Może być stosowany we wszystkich fazach zakażenia dróg oddechowych, na kaszel suchy i mokry, sam lub jako uzupełnienie terapii. Może być także łączony z innymi lekami na kaszel.

Jak i kiedy podawać leki na kaszel?
Lek na kaszel dla dziecka powinien być zarówno łagodny, skuteczny, bezpieczny, jak i wygodny w podawaniu. Przy wyborze leku mukolitycznego należy ściśle przestrzegać godzin jego podania, gdyż może być on stosowany jedynie rano i w ciągu dnia. Zbyt późno podana dawka leku mukolitycznego nasili kaszel w nocy. Leki przeciwkaszlowe zwykle stosujemy na wieczór, możliwie jak najkrócej, aby złagodzić nieproduktywny, suchy kaszel. Ułatwieniem dla opiekuna dziecka będzie polecenie skutecznego leku, który można podawać bez względu na porę dnia. Fenspiryd może być podawany o każdej porze dnia i nocy. Prawidłowe dawkowanie fenspirydu w syropie u dzieci to: 4 mg/kg masy ciała na dobę w dwóch dawkach podzielonych. Należy również pamiętać, iż przeznaczony jest on dla dzieci powyżej 2. r.ż.

Kiedy z kaszlem należy udać się do lekarza?
Konsultacji lekarskiej bezwzględnie wymaga każdy kaszel u noworodka i niemowlęcia, kaszel z towarzyszącym przyspieszeniem oddechu i dusznością oraz nagły napad kaszlu wynikający z zachłyśnięcia się ciałem obcym. Wizyty lekarskiej będą również wymagały dzieci, których stan się nie poprawia pomimo kilku dni stosowania leków dostępnych bez recepty.