Homeopatia lek czy placebo?

prof. dr hab. Marek Naruszewicz,
dziekan wydziału farmaceutycznego
na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym
Pacjenci powinni być leczeni jedynie tymi specyfikami, które mają potwierdzoną wysoką skuteczność. Tylko w ten sposób można mieć pewność, że proces leczenia będzie podążał w zamierzonym kierunku. Stosowanie leków niesprawdzonych lub pseudoleków jest ponadto niemoralne w stosunku do pacjenta. Ponieważ powinien on mieć pewność, że gdy oddaje się w ręce lekarza, czy korzysta z porady farmaceuty, zostanie mu przepisany specyfik, który na pewno mu pomoże. Niestety, w przypadku tak zwanych leków homeopatycznych nie ma takiej pewności. Co więcej, o wiele pewniejsze jest to, że one mu nie pomogą, ponieważ większość z nich nie różni się niczym od placebo. Te zawarte w nich śladowe ilości substancji leczniczych są przecież zbyt małe, by wpłynęły w jakikolwiek sposób na organizm. Dlatego też przepisywanie pacjentowi tego rodzaju specyfików, a przez to zmuszanie go do ich kupowania, uważam za niemoralne.

Tomasz Korkosz,
rzecznik Naczelnej Izby Lekarskiej
Lekarz ma obowiązek leczyć pacjentów. To oznacza, że powinien przepisywać mu wyłącznie takie leki, co do których ma pewność, że mu pomogą. Jeśli przepisze mu substancje, co do której nie ma takiej pewności, to w najlepszym przypadku zawiedzie zaufanie pacjenta. Powtarzam – w najlepszym przypadku! W ten sposób lekarze po prostu nie mogą postępować. Leki homeopatyczne to substancje bez jakichkolwiek potwierdzonych badań, co do ich skuteczności w terapii chorych. Nie wiadomo zatem, jak organizm chorego może na nie zareagować. Nie można więc w żaden sposób zmuszać lekarzy, aby eksperymentowali na swoich pacjentach, ordynując im leki homeopatyczne. Nie można dopuszczać do sytuacji typu: „a nuż, może się uda, podam lek homeopatyczny, a pacjent poczuje się lepiej”. Lekarz musi brać pełną odpowiedzialność za swoje decyzje. Jeśli lekarz poda choremu lek, który nie działa, a ten przez to nie poczuje się lepiej, a wręcz odwrotnie – objawy choroby się nasilą, to przecież złamie przysięgę Hipokratesa. A tego lekarzom nie można nakazać, nawet poprzez zalecenia resortu zdrowia. Dlatego Naczelna Izba Lekarska pozostanie przy swoim stanowisku, że leków homeopatycznych przepisywać pacjentom nie należy.

Jakub Gołąb,
rzecznik Ministerstwa Zdrowia
Zgodnie z prawem wspólnotowym, Polska, jako kraj członkowski, ma obowiązek przestrzegać zarówno prawa wspólnotowego oraz polskiego prawa farmaceutycznego, które obecnie jest w pełni zgodne z prawem unijnym. Przepisy te umiejscawiają oraz nadają produktowi leczniczemu homeopatycznemu te same prawa, co innym produktom leczniczym przy dopuszczeniu do obrotu na terenie Polski, jak i w krajach członkowskich. Dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego, w tym również produktu leczniczego homeopatycznego, wymaga udokumentowania jego bezpieczeństwa i jakości oraz bezpieczeństwa, skuteczności i jakości. Postępowanie takie toczy się w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych i kończy się wydaniem pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przez Ministra Zdrowia. Leki homeopatyczne przeszły taki proces i mogą być stosowane przez lekarzy. Dlatego ministerstwo wystąpiło już dwukrotnie do Naczelnej Izby Lekarskiej, by zgodnie z polskim i unijnym prawem zaakceptowała terapię homeopatyczną na równi z tradycyjną.

Grzegorz Kucharewicz,
prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej
Naczelna Rada Aptekarska jest zdania, że skoro leki homeopatyczne są legalnie dostępne na naszym rynku i można nimi handlować, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby można je było również przepisywać. Popieramy w tym względzie Ministerstwo Zdrowia. Postawa Naczelnej Izby Lekarskiej, która wręcz zabrania przepisywania lekarzom środków homeopatycznych pacjentom, jest dla nas niezrozumiała. W myśl polskiego prawa, są to leki i jako takie mogą być stosowane z zalecenia lekarza lub farmaceuty. Naczelna Rada Aptekarska nie zamierza wydawać w tej sprawie żadnych zaleceń dla farmaceutów. To, czy pacjentowi podać lek tradycyjny, czy homeopatyczny, pozostawiamy pod ocenę farmaceucie. Dla nas obydwa rodzaje medykamentów mają te same prawa do nazywania się lekami, a tym samym do stosowania ich w różnego rodzaju procesach leczenia. Nasze przekonanie jest zgodne z polskim prawem. Co do zarzutów dotyczących nieskuteczności leków homeopatycznych, zarówno izba farmaceutyczna, jak i izba lekarska nie są instytucjami powołanymi do rozstrzygania tej kwestii.

Teresa Nowak,
farmaceutka, właścicielka apteki z lekami homeopatycznymi
Leki homeopatyczne to pierwsze leki, jakie człowiek zaczął stosować. Ich skuteczność potwierdzają tysiące lat historii. Gdyby nie były skuteczne, to przecież nikt by ich nie stosował, aż do czasów współczesnych. Ich zalet jest bez liku. Po pierwsze mają o wiele mniej skutków ubocznych niż tradycyjne leki, a ponadto są łagodniejsze dla układu pokarmowego. Mogą je przyjmować osoby starsze i dzieci. Nie bez znaczenia pozostaje również to, że są tańsze od zwykłych leków. Dlatego nie mam oporów, by zalecać je moim pacjentom. Mało tego, mam dowody, że działają, bo pacjenci wracają do mnie mówiąc, że czują się lepiej po ich zażyciu. Oczywiście lekarze mogą zaraz powiedzieć, że podobnie działa placebo, bo podświadomość robi swoje. Ale przecież nie środek jest ważny, tylko skutek. Najważniejsze jest przecież to, że pacjent czuje się lepiej. A to, dzięki czemu czuje się lepiej, ma drugorzędne znaczenie.