Opieka farmaceutyczna
Najsilniej alergizujące pokarmy i ich zamienniki
10 minut
Alergia na białka jaja jest drugą pod względem częstości występowania alergią na pokarm. Leczenie polega na wyeliminowaniu z diety wyłącznie białka jaja kurzego lub czasami również żółtka. Osoby z alergią na białka jaj, poza wyeliminowaniem jaj z diety, powinny wykluczyć wszystkie produkty spożywcze, które zawierają śladowe ich ilości. W tym celu należy dokładnie czytać skład podany na etykietkach produktów spożywczych. Wspomnieć należy, że osoby uczulone na białka jaj kurzych mogą alergicznie reagować na jaja innych ptaków (np. przepiórek, kaczek, gęsi). U osób uczulonych na białko jaja reakcja alergiczna może wystąpi również po spożyciu mięsa drobiowego. Dlatego z jadłospisów osób cierpiących na ten rodzaj alergii często eliminuje się także drób. Z uwagi na to, że białko jaja kurzego jest źródłem wszystkich niezbędnych aminokwasów (tzw. egzogennych), białko to uznano za wzorcowe. Dodatkowo żółtko jaja jest źródłem żelaza, witaminy D i witaminy B12. Dlatego też osoby wykluczające jaja kurze powinny uwzględnić w swojej diecie produkty spożywcze charakteryzujące się istotną podażą wysokowartościowego białka, żelaza, witaminy D oraz witaminy B12. W tym celu w diecie należy uwzględnić jagnięcinę, cielęcinę, wołowinę, mięso z królika i jeżeli nie występuje alergia to również mleko i przetwory mleczne. W diecie należy także uwzględnić warzywa i owoce zawierające znaczne ilości żelaza, np. buraki, brokuły, natkę pietruszki. Należy jednak pamiętać, że przyswajalność żelaza z produktów pochodzenia roślinnego jest zazwyczaj niższa i wynosi 5-10%. Przyswajalność żelaza zwiększa się w obecności produktów bogatych w witaminę C. Do potraw można więc dodawać np. sok z cytryny.
Alergia na białka pyłku i ziarna pszenicy (potocznie nazywana alergią na gluten) staje się narastającym, a jednocześnie złożonym problemem współczesnej alergologii. Alergia na pszenicę to w przeważającym stopniu IgE-zależna wrażliwość na gliadynę. Ten typ alergii dotyka z taką samą częstotliwością dzieci jak i osoby dorosłe, a leczenie alergii na pszenicę polega na czasowej eliminacji z diety wszystkich zawierających ją produktów i potraw, natomiast jadać można jęczmień, żyto i owies. Pamiętać należy, że mąka pszenna wykorzystywana jest w piekarniach na masową skalę, zatem może się zdarzyć, że kupując chleb żytni, teoretycznie pozbawiony mąki pszennej, w praktyce może on być dodatkowo ,,zanieczyszczony” białkami pszenicy. Aby zminimalizować możliwość reakcji alergicznej w wyniku kontaktu z pszenicą należy dokładnie czytać informacje na opakowaniu produktów spożywczych, a produkty spożywcze kupować tylko ze sprawdzonych źródeł. Najczęstszym błędem żywieniowym popełnianym przez osoby cierpiące na alergię na gluten jest wykluczenie z diety wszystkich produktów zbożowych. Działanie takie może prowadzić do powstania niedoborów żelaza, wapnia, magnezu i błonnika pokarmowego. Dlatego też komponując dietę osoby z alergią na pszenicę, warto wykorzystywać zboża i jego przetwory, na które nie reagujemy alergicznie. Ponadto do diety można włączyć potrawy na bazie tzw. pseudozbóż, np. szarłatu (amarantusa), gryki i komosy ryżowej. Zauważono bowiem, że wymienione pseudozboża charakteryzują się korzystnym profilem żywieniowym, co znacznie podwyższa wartość żywieniową przygotowywanych z ich udziałem produktów i potraw.
U osób z alergią na białko ryb i owoców morza nie zaleca się spożywania tranu i kawioru. Dodatkowo, pamiętać należy, że owoce morza i ryby występują w sushi, wykorzystywane są także w produkcji niektórych sosów i dań kuchni azjatyckiej. Jak już wspomniano, u osób z tego typu alergią mogą występować niedobory kwasu dokozaheksaenowego, dlatego też u osób z tego typu alergią warto uwzględnić produkty, które są źródłem kwasów tłuszczowych n-3, tj. oleje roślinne, siemię lniane, orzechy włoskie i migdały.
Piśmiennictwo:
1. Walczak M. i wsp. Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia dzieci z alergią na białka mleka krowiego, badania pilotażowe. Nowiny Lekarskie 2013, 82, 2, 124-129.
2. Lifschitz C. Wpływ diety eliminacyjnej na stan odżywienia oraz zaburzenia wzrastania u dzieci z alergią na pokarm. Standardy Medyczne/Pediatria 2015, T. 12.191-196.
3. Pawłowicz M.B. i wsp. Preparaty mleka modyfikowanego i mlekozastępcze w żywieniu dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2015, T. 12. 551-558.
4. Kaczmarski M. Dieta eliminacyjna w alergii pokarmowej. Przegląd alergologiczny. 1/1, 2004.